Με αφορμή την υπ΄ αριθ 1492/2021 απόφασή του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου που επιδίκασε σε συνταξιούχο Λιμενικό το πόσο των 16.546,98 για το χρονικό διάστημα από 1- 8 - 2010 έως 30- 4- 2017, για την παράνομη κι αντισυνταγματική παρακράτηση της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων που αρχικά είχε επιβληθεί με το άρθρο 11 του Νόμου3865/10 και στη συνέχεια τροποποιήθηκε με την παρ.13 του αρθ.2 του Ν.4002/11, μου ήρθαν στο μυαλό οι παραδοχές και η δέσμευση που έδωσε στους απόφοιτους, Δικαστικούς Λειτουργούς ο πρωθυπουργός που ήταν:
α. Η Δικαιοσύνη είναι θεμέλιο του δημοκρατικού κράτους, είναι ταυτόχρονα και ρυθμιστής της κοινωνικής ζωής και της κοινωνικής συνοχής.
β. Η Δικαιοσύνη είναι καταφύγιο εμπιστοσύνης του κάθε πολίτη, ειδικά του πιο αδύναμου
γ. Δυστυχώς, στο πρόσφατο παρελθόν υπήρξαν ωμές παρεμβάσεις της πολιτικής εξουσίας στο έργο σας και συμπεριφορές που πλήγωσαν το κύρος της Δικαιοσύνης.
δ. Οπλισμένοι, λοιπόν, με αυτήν την εμπειρία, θα σας καλούσα και σήμερα να κλείσετε τα αυτιά σας σε οποιαδήποτε απειλή μπορεί να εκτοξεύεται εναντίον σας από κάποιους. Και με τις αποφάσεις σας να πιστοποιείτε καθημερινά την ανεξαρτησία σας.
Το ερώτημα που τίθεται αβίαστα είναι ότι θα θυμηθεί αυτά που δήλωσε, στις 01 Φεβρουαρίου 2022, ή θα δώσει εντολή στον Υπουργό οικονομικών, να προσφύγει στην ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, για να ακυρώσει την απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου;
Θα τιμήσει την δέσμευσή του, για ανεξάρτητη και χωρίς ωμές πολιτικές παρεμβάσεις δικαιοσύνη ο Πρωθυπουργός ή θα την γράψει εκεί που δεν πιάνει μελάνι;
Ολόκληρη η ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη κατά στην τελετή ορκωμοσίας αποφοίτων, στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών
Σεβασμιότατε, κυρία και κύριοι Πρόεδροι των Ανώτατων Δικαστηρίων, κύριε Εισαγγελέα, κύριε Περιφερειάρχα, κύριε Δήμαρχε, κύριε Υπουργέ, κύριε Υφυπουργέ, κυρίες και κύριοι,
Είναι χαρά μου, μεγάλη μου χαρά, να βρίσκομαι σήμερα εδώ στην ορκωμοσία της 28ης εκπαιδευτικής σειράς της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών. Σε μία μέρα επιβράβευσης, σε μία μέρα δικαίωσης για εσάς, ύστερα από τους κόπους και ύστερα από τις θυσίες που προηγήθηκαν, αλλά και τις ευθύνες που ακολουθούν. Γιατί η πολιτεία σας εμπιστεύεται, έχοντας υψηλές προσδοκίες για το βάρος της απονομής της δικαιοσύνης που σύντομα θα αναλάβετε.
Μαζί με τα συγχαρητήριά μου, λοιπόν, καταθέτω και τη βεβαιότητά μου ότι θα την υπηρετήσετε άψογα τις επόμενες κρίσιμες για τη χώρα δεκαετίες. Η ορκωμοσία σας έχει συμβολική αξία, καθώς συμπίπτει και με την έναρξη της εφαρμογής του νόμου 4871/2021, που μεταρρυθμίζει πλήρως την οργάνωση και τη λειτουργία της Σχολής, αλλά και τον τρόπο επιλογής, εκπαίδευσης και επιμόρφωσης των δικαστών.
Έτσι, για πρώτη φορά υποδεχόμαστε και τους σπουδαστές της Κατεύθυνσης των Ειρηνοδικών. Μία καινοτομία η οποία πιστεύω ότι επισφραγίζει τον αρχικό μας στόχο, να λαμβάνουν όλοι οι δικαστικοί λειτουργοί άρτια και σύγχρονη εκπαίδευση, ώστε να πάψουν να υπάρχουν δικαστές δύο ταχυτήτων. Η κατάρτιση, βέβαια, θα αφορά πλέον όχι μόνο τους μελλοντικούς αλλά και τους εν ενεργεία λειτουργούς, με τακτικά προγράμματα. Κάποια από αυτά θα είναι υποχρεωτικά, κάποια θα είναι προαιρετικά, που καλύπτουν σύγχρονες θεματικές με έμφαση πάντα στη δημιουργία ομάδων εργασίας. Αλλά και με έκτακτα υποχρεωτικά σεμινάρια, ειδικά για τους δικαστές, οι οποίοι θα καλούνται να εφαρμόσουν νέες επείγουσες ρυθμίσεις με αναφορά σε σύγχρονα κοινωνικά πεδία.
Και πρώτα ανάμεσά τους να ξεχωρίσω τα δικαιώματα των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες, των συμπολιτών μας με αναπηρία, αλλά φυσικά και τα δικαιώματα των ανηλίκων.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται τώρα στον πρακτικό προσανατολισμό της εκπαίδευσης ώστε οι απόφοιτοι να μπορούν να ανεβαίνουν πιο έτοιμοι στην έδρα, αλλά και να μπορούν να προσεγγίζουν ωριμότερα τη διάσκεψη, το αποτέλεσμα της οποίας πιστεύω ότι θα αποτυπώνεται πιο μεθοδικά στην απόφαση.
Γι’ αυτό και επεκτείνεται ο χρόνος άσκησης στα δικαστήρια με κάθε σπουδαστή να μπορεί να εκπαιδεύεται, πλέον, από το σύνολο των εκπαιδευτών, αποκτώντας έτσι μία ευρύτερη γνώση για όλες τις θεματικές που θα κληθεί να αντιμετωπίσει. Και βέβαια συστηματοποιείται και η ψυχομετρική αξιολόγηση της προσωπικότητας των εκπαιδευόμενων.
Για πρώτη φορά, όμως, ενημερώθηκα πως καθιερώνεται και η εκπαίδευση των δικαστών εκπαιδευτών, σύμφωνα με το δίκτυο της Λισαβόνας για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας μεταξύ όσων παρέχουν σήμερα δικαστική εκπαίδευση.
Και παράλληλα επεκτείνονται τα διεθνή εκπαιδευτικά προγράμματα με τη συμμετοχή της Σχολής σε ανταλλαγές με άλλες χώρες και χαίρομαι γι’ αυτό που άκουσα ότι η δουλειά που γίνεται στη Σχολή αναγνωρίζεται πανευρωπαϊκά ως πολύ σημαντική.
Πιστεύω ότι πρόκειται για αλλαγές που πλαισιώνονται και από άλλες πρωτοβουλίες, όπως η ενεργειακή αναβάθμιση των εγκαταστάσεων της σχολής αλλά και η σημαντική αύξηση των αποδοχών των εκπαιδευόμενων, ώστε να μπορούν να αφιερώνονται πιο άνετα στο έργο τους.
Είναι η ελάχιστη ανταπόδοση της πολιτείας στη μεγάλη προσπάθεια την οποία καταβάλετε αλλά και μία σαφής ένδειξη των μεγάλων προσδοκιών που έχουμε από εσάς. Γιατί η Δικαιοσύνη είναι θεμέλιο του δημοκρατικού κράτους, είναι ταυτόχρονα και ρυθμιστής της κοινωνικής ζωής και της κοινωνικής συνοχής. Είναι καταφύγιο εμπιστοσύνης του κάθε πολίτη, ειδικά του πιο αδύναμου, αλλά και βατήρας της οικονομικής προόδου της χώρας, καθώς έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά ότι ειδικά η καθυστέρηση στην εκδίκαση αστικών και εμπορικών υποθέσεων συνεπάγεται σοβαρή επιβράδυνση της εγχώριας ανάπτυξης.
Και, πράγματι, ένα από τα κύρια ζητούμενα στο σύγχρονο περιβάλλον είναι και η γρήγορη, η άμεση απονομή της δικαιοσύνης. Προς σε αυτή την κατεύθυνση κινηθήκαμε, κύριε Υπουργέ, κύριε Υφυπουργέ, το γνωρίζετε καλά, από την πρώτη ημέρα της διακυβέρνησής μας: αντιμετωπίζοντας παθογένειες και διορθώνοντας αστοχίες, όχι όμως με βιαστικές και σπασμωδικές κινήσεις, αλλά βάσει ενός συνεκτικού σχεδίου και πάντοτε σε συνεργασία με τα αρμόδια δικαστικά όργανα.
Προχωρήσαμε έτσι στοχευμένα, αρκετά αθόρυβα αλλά με πολύ γενναία βήματα που ήδη αλλάζουν την καθημερινή πρακτική σε ένα ευρύ φάσμα λειτουργιών της Δικαιοσύνης. Αναφέρω ενδεικτικά την υποχρεωτική κατάθεση όλων των δικογράφων τόσο στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια όσο και στο Συμβούλιο της Επικρατείας, τη δυνατότητα να συνεδριάζουν ηλεκτρονικά τα διοικητικά αλλά και να διασκέπτονται εξ αποστάσεως όλα τα δικαστήρια της χώρας.
Τα πρώτα δείγματα είναι άκρως ενθαρρυντικά. Ενημερώθηκα ότι μόνο πέρυσι κατατέθηκαν ηλεκτρονικά πάνω από 20.000 δικόγραφα και διακινήθηκαν περισσότερα από 1 εκατομμύριο πιστοποιητικά. Αυτές οι ψηφιακές λειτουργίες ολοένα και θα διευρύνονται.
Θεσπίσαμε, επίσης, το νέο πλαίσιο για τη διαμεσολάβηση στις αστικές και τις εμπορικές υποθέσεις, πυλώνας του οποίου είναι η υποχρεωτική αρχική συνεδρία. Είναι μια καίρια πρωτοβουλία για την εξωδικαστική επίλυση διαφορών που εξοικονομεί χρόνο από τα δικαστήρια αλλά και χρήμα από τους πολίτες.
Θεσπίσαμε, επίσης, το θεσμό της πιλοτικής δίκης και στην πολιτική δικαιοσύνη. Ενώ τον ίδιο σκοπό υπηρετούν και ρυθμίσεις για την ταχύτερη εκδίκαση των υποθέσεων των υπερχρεωμένων νοικοκυριών όπως και ίδρυση ειδικών τμημάτων για υποθέσεις επενδυτικού ενδιαφέροντος στα μεγάλα Πρωτοδικεία.
Εξέχουσας σημασίας θεωρώ, τέλος, τη νέα συνεκτική δικονομία του Ελεγκτικού Συνεδρίου όσο και την ίδρυση γραφείου συλλογής και επεξεργασίας δικαστικών στατιστικών στοιχείων, έτσι ώστε για πρώτη φορά να δίνεται η δυνατότητα στη διοίκηση της Δικαιοσύνης να λαμβάνει αποφάσεις βάσει αντικειμενικών δεδομένων.
Ενώ φυσικά στο ίδιο διάστημα και οι εκτενείς αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα και στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας έχουν εναρμονίσει τις διατάξεις τους με τις σύγχρονες συνθήκες, με τα αιτήματα της κοινωνίας, δίνοντας έμφαση σε αδικήματα ιδιαίτερης απαξίας.
Κυρίες και κύριοι, αγαπητοί σπουδαστές, οι μεταρρυθμίσεις αυτές εκτός από θεσμική τόλμη προφανώς απαιτούν και πόρους. Γι’ αυτό, και παρά την αρνητική συγκυρία της πανδημίας, αξιοποιήσαμε αυτή τη μεγάλη ευκαιρία του Ταμείου Ανάκαμψης, αντλώντας από αυτό 250 εκατομμύρια ευρώ μόνο για τη Δικαιοσύνη. Είναι ένα ποσό δέκα φορές μεγαλύτερο από τις ετήσιες δαπάνες που προβλέπονταν γι’ αυτήν.
Με βάση αυτό θα επιταχυνθούν οι κατασκευές νέων υποδομών, τόσο απαραίτητες για τη Δικαιοσύνη, η αναβάθμιση όμως ταυτόχρονα και δικαστικών μεγάρων σε όλες τις πόλεις της χώρας. Και φυσικά εδώ η αναβάθμιση της ίδιας της Σχολής, που βρίσκεται σε ένα θαυμάσιο χώρο, αλλά αντιλαμβάνομαι ότι έχει υποστεί και αυτή τη βάσανο του χρόνου και χρήζει μιας σημαντικής επέμβασης η οποία μπορεί να χρηματοδοτηθεί κι αυτή από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Έχουμε, λοιπόν, ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο με 5ετή ορίζοντα, με πολυεπίπεδο αποτύπωμα. Σε αυτό εντάσσονται η αγορά κτιρίου 30.000 τ.μ. για να λυθεί, επιτέλους, το ζήτημα του δικαστικού μεγάρου του Πειραιά, για να γίνει έδρα όλων των δικαστηρίων και όλων των εισαγγελιών της πόλης.
Και, βέβαια, η επέκταση του Πρωτοδικείου και της Εισαγγελίας Αθηνών σε νέο δικαστικό μέγαρο 40.000 τ.μ. Οι ανακαινίσεις του ιστορικού κτιρίου του Αρσακείου όπου στεγάζεται το Συμβούλιο της Επικρατείας, της Εθνικής Σχολής εδώ στη Θεσσαλονίκη, του εδώ δικαστικού μεγάρου.
Και, βέβαια, έχει ανακοινωθεί από το Υπουργείο ένα εκτεταμένο πρόγραμμα οικοδόμησης νέων αλλά και ανακαίνισης παλαιότερων κτιρίων σε όλη τη χώρα και θα έλεγα ότι με αυτόν τον τρόπο διαμορφώνεται ένας νέος δικαστικός χάρτης για όλη την πατρίδα μας.
Βέβαια, παράλληλη, αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα, αποτελεί η συνέχιση της ψηφιοποίησης στο χώρο της Δικαιοσύνης, με ανανέωση παλαιών πληροφοριακών συστημάτων, με εισαγωγή νέων εργαλείων όπως αυτό της τεχνητής νοημοσύνης. Η γραφειοκρατία πρέπει, επιτέλους, και στη Δικαιοσύνη να γίνει παρελθόν. Και σε αυτό θα συντελέσει καταλυτικά και η ίδρυση της Σχολής Δικαστικών Υπαλλήλων στα πρότυπα της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών.
Ο στόχος είναι όλοι οι βασικοί αρωγοί των δικαστών να λαμβάνουν εφεξής πληρέστερη και πιο εξειδικευμένη εκπαίδευση αλλά και να μπορέσουμε να φτάσουμε, επιτέλους, στην επιθυμητή αναλογία των τριών υπαλλήλων ανά δικαστή.
Ταυτόχρονα, καθήκον μας -το έχουμε συζητήσει εκτενώς με τον Υπουργό- αποτελεί και η ριζική αλλαγή του νέου κώδικα οργανισμού των δικαστηρίων και της κατάστασης των δικαστικών λειτουργών. Με έμφαση στην αξιολόγηση, στη λογοδοσία και στην αξιοκρατία, παρέχοντας κίνητρα για όσους θέλουν πραγματικά να διακριθούν στο δικαστικό σώμα και διαφυλάσσοντας όμως την επετηρίδα, ως το βασικό κριτήριο προαγωγής και ανέλιξης των δικαστών.
Αυτή είναι η αντίληψη που διατρέχει όλες τις επιλογές της κυβέρνησης, του Υπουργείου Δικαιοσύνης, και σε αυτό το δρόμο θα ήθελα και προσωπικά να σας έχω συνοδοιπόρους.
Η οργανική και λειτουργική ανεξαρτησία σας αποτελεί προϋπόθεση για την εμβάθυνση του κράτους δικαίου στην εποχή μας, αλλά και συστατικό στοιχείο της δημοκρατικής ζωής στον τόπο μας. Πολύ περισσότερο όταν, δυστυχώς, στο πρόσφατο παρελθόν υπήρξαν ωμές παρεμβάσεις της πολιτικής εξουσίας στο έργο σας και συμπεριφορές που πλήγωσαν το κύρος της Δικαιοσύνης.
Οπλισμένοι, λοιπόν, με αυτήν την εμπειρία, θα σας καλούσα και σήμερα να κλείσετε τα αυτιά σας σε οποιαδήποτε απειλή μπορεί να εκτοξεύεται εναντίον σας από κάποιους. Και με τις αποφάσεις σας να πιστοποιείτε καθημερινά την ανεξαρτησία σας.
Κλείνω, κυρία και κύριοι Πρόεδροι, κύριε Εισαγγελέα, με τα λόγια που απηύθυνε μια εμβληματική ανώτατη δικαστής των Ηνωμένων Πολιτειών, η Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ, όταν μίλησε στους σπουδαστές της Σχολής Δικαστών των Ηνωμένων Πολιτειών. «Ό,τι και αν επιλέξετε να κάνετε, αφήστε το ίχνος σας», τους κάλεσε, «μην το κάνετε, δηλαδή, μόνο για τον εαυτό σας, αλλά για να κάνετε τα πράγματα καλύτερα για τους άλλους ανθρώπους. Για να βελτιώσετε έστω και λίγο τον κόσμο και αν τα καταφέρετε, θα λάβετε αφάνταστη ικανοποίηση».
Το ίδιο σας εύχομαι ολόψυχα και εγώ. Να βιώσετε ως δικαστές την ικανοποίηση της προσφοράς στον πολίτη και στην πολιτεία. Καλή αρχή λοιπόν.
Σας ευχαριστώ.
