Βιώνουμε ταραχώδεις στιγμές.
Ζούμε μια ιστορική περίοδο.
Μια περίοδο με υψηλές αβεβαιότητες, πρωτοφανείς προκλήσεις και μεγάλες ανατροπές.
Ύστερα από την παγκόσμια, εξωγενή υγειονομική κρίση, η Ευρώπη βιώνει – με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία – βαθιά γεωπολιτική κρίση, για πρώτη φορά ύστερα από αρκετές δεκαετίες.
Έναν πόλεμο με απώλειες πολλών ανθρώπων και νέα μαζικά μεταναστευτικά κύματα, που επιφέρει σοβαρή διαταραχή στη λειτουργία των οικονομιών και υψηλό δημόσιο και ιδιωτικό κόστος.
Οικονομικό κόστος που έχει αρχίσει, ήδη, να αποτυπώνεται στην εκτέλεση των εθνικών και, ιδιαίτερα, των οικογενειακών προϋπολογισμών, κυρίως των ασθενέστερων εισοδηματικά στρωμάτων.
Η νέα διεθνής κρίση, αυτή τη φορά από την πλευρά της προσφοράς, διογκώνει τις τιμές στην ενέργεια και σε βασικά είδη της καθημερινότητας του πολίτη, ενισχύει τον πληθωρισμό, «ροκανίζει» το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, διαταράσσει την εφοδιαστική αλυσίδα, περιορίζει τζίρους και κέρδη επιχειρήσεων, κλονίζει την εμπιστοσύνη, τη σταθερότητα και την ασφάλεια, ενισχύει τη μεταβλητότητα, «φρενάρει» την αναπτυξιακή δυναμική.
Στη δίνη αυτής της νέας κατάστασης, ως Κυβέρνηση κατανοούμε την όξυνση προβλημάτων στο πεδίο της οικονομίας, και συναισθανόμαστε, πλήρως, την ανάγκη των συμπατριωτών μας για περαιτέρω στήριξη.
Αντιλαμβανόμαστε την παροδική αγανάκτηση, τα δικαιολογημένα – στη συγκυρία της στιγμής – παράπονα.
Γι’ αυτό και αντιδρούμε άμεσα και, ταυτοχρόνως, ψύχραιμα και συγκροτημένα.
Ήμασταν, είμαστε και θα είμαστε δίπλα στην κοινωνία, δίπλα στον πολίτη, δίπλα στον ευάλωτο – οικονομικά – συνάνθρωπό μας.
Κάνουμε το καλύτερο στο πλαίσιο του εφικτού, ώστε να περιορίσουμε τις σημαντικές αρνητικές συνέπειες της ακρίβειας στο πορτοφόλι του πολίτη.
Ενεργοποιούμε, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, τα διαθέσιμα εργαλεία, την αξιοποίηση δυνητικών υπερκερδών εταιρειών μέσα στην κρίση και τον δημοσιονομικό χώρο που προκύπτει από την καλή εκτέλεση του προϋπολογισμού, προκειμένου να συνεχίσουμε να βοηθάμε, όσο περισσότερο μπορούμε, την κοινωνία.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Κυβέρνηση, με το σημερινό Σχέδιο Νόμο και τροπολογία του, προχωρά σε νέα δέσμη μέτρων και παρεμβάσεων.
Μέτρα και παρεμβάσεις που ενισχύουν το διαθέσιμο εισόδημα του πολίτη, κυρίως της μεσαίας τάξης και των πιο ευάλωτων νοικοκυριών.
Συγκεκριμένα:
1η Παρέμβαση. Μειώνεται, περαιτέρω, γενναία και δίκαια, ο ΕΝΦΙΑ.
Με τις συγκεκριμένες διατάξεις, το Υπουργείο Οικονομικών προχωρά σε σημαντική περαιτέρω μείωση του ΕΝΦΙΑ, συνεχίζοντας, σταθερά και παρά τις πρωτόγνωρα αντίξοες συνθήκες, την υλοποίηση μίας εκ των βασικών προτεραιοτήτων της Κυβέρνησης, δηλαδή τις μειώσεις φορολογικών συντελεστών.
Ειδικότερα, με τη μεταρρύθμιση αυτή, επιτυγχάνονται 4 βασικοί στόχοι:
1ος Στόχος: Η Κυβέρνηση υπερκαλύπτει την προεκλογική δέσμευση για μείωση του ΕΝΦΙΑ, στα φυσικά πρόσωπα, κατά 30%.
Μέσα σε 2,5 χρόνια, επί σημερινής διακυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας, η συνολική μείωση του ΕΝΦΙΑ ανέρχεται στο 35% σε σχέση με το 2018.
Δηλαδή, τα φυσικά πρόσωπα θα πληρώνουν, από εφέτος και μόνιμα, συνολικά 920 εκατ. ευρώ λιγότερα από ό,τι πλήρωναν το 2018!
2ος Στόχος: Ο φόρος μειώνεται για τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών.
Συγκεκριμένα, 8 στους 10 πολίτες, το 80% των φυσικών προσώπων που θα πληρώσουν φόρο ακίνητης περιουσίας το 2022, δηλαδή περίπου 5 εκατομμύρια φορολογούμενοι θα δουν, από εφέτος και μόνιμα, ακόμη μεγαλύτερη μείωση του ΕΝΦΙΑ.
Ειδικότερα, άνω των 2,2 εκατομμυρίων φορολογουμένων θα δουν μείωση άνω του 20%, και ειδικότερα περισσότεροι από 900.000 θα δουν μείωση πάνω από 30%.
Το 14% θα πληρώσει τον ίδιο φόρο με πέρυσι.
Και όλα αυτά επιτυγχάνονται παρά τη σημαντική αύξηση των τιμών εκκίνησης στην πλειοψηφία (στο 60%) των ζωνών αντικειμενικού προσδιορισμού, που οδηγεί σε αύξηση της αξίας αυτών των ακινήτων.
Μικρός αριθμός ιδιοκτητών ακινήτων, περίπου το 6% του συνόλου, θα δει αύξηση του ΕΝΦΙΑ.
Για περίπου μισούς από αυτούς τους ιδιοκτήτες, η ετήσια αύξηση δεν θα ξεπερνά τα 50 ευρώ.
Και αυτή η αύξηση οφείλεται στη σημαντική άνοδο της αξίας των ακινήτων τους.
Μάλιστα, στις περισσότερες από αυτές τις – λίγες – περιπτώσεις, η αξία του ακινήτου αυξάνεται πάνω από 50% και σε κάποιες διπλασιάζεται με βάση τις νέες αντικειμενικές αξίες, λαμβάνοντας υπόψη και την ένταξη νέων ζωνών.
3ος Στόχος: Με τις παρεμβάσεις μας, ενισχύεται η κοινωνική δικαιοσύνη και συνοχή.
- Επεκτείνεται η έκπτωση φόρου 30% που ισχύει – σήμερα – για ακίνητη περιουσία έως 60.000 ευρώ, στα 100.000 ευρώ, καλύπτοντας, πλέον, το 65% των φορολογουμένων, έναντι 54% μέχρι πρότινος.
Δηλαδή, για 733.000 φυσικά πρόσωπα, κυρίως τα χαμηλότερα και μεσαία εισοδηματικά στρώματα, αυξάνεται το ποσοστό της έκπτωσης.
- Αυξάνεται, από το 20% στο 25%, η έκπτωση φόρου για φορολογούμενους με αξία ακίνητης περιουσίας από 100.001 έως 150.000 ευρώ.
Δηλαδή, τουλάχιστον επιπλέον 400.000 φορολογούμενοι, μεσαίας περιουσιακής κατάστασης, θα έχουν μεγαλύτερη έκπτωση.
- Μειώνονται σημαντικά οι συντελεστές βασικού φόρου κτισμάτων, με έμφαση στις ζώνες χαμηλότερης και μεσαίας αξίας, έτσι ώστε το 65% των παλαιών ζωνών να έχει μείωση, το 34% να μείνει σταθερό και μόλις το 1% να δει αύξηση.
Παράλληλα, αρκετές κλίμακες χαμηλών και μεσαίων ζωνών ενοποιούνται στα επίπεδα της χαμηλότερης κλίμακας.
- Μειώνονται – ακόμη περισσότερο – οι συντελεστές του βασικού φόρου οικοπέδων, έτσι ώστε το 91% των παλαιών ζωνών να έχει μείωση, το 7% να μείνει σταθερό και μόλις το 2% να δει αύξηση.
Η βεβαίωση επί του βασικού φόρου οικοπέδων μειώνεται, πλέον, μεσοσταθμικά περίπου κατά 50%.
4ος Στόχος: Διευκολύνονται οι φορολογούμενοι στην αποπληρωμή του φόρου καθώς παρέχεται η δυνατότητα πληρωμής του σε 10 ισόποσες μηνιαίες δόσεις.
Ο μεγαλύτερος αριθμός δόσεων που έχει δοθεί στον φόρο ακίνητης περιουσίας.
Συμπερασματικά, ο ΕΝΦΙΑ, συνολικά, μειώνεται κατά το 1/3, ή 860 εκατ. ευρώ, σε σχέση με αυτό που παραλάβαμε από την προηγούμενη Κυβέρνηση.
Από το 2022, το συνολικό ποσό βεβαίωσης θα διαμορφωθεί, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, στα 2,23 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 360 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2021.
Ένα επιπλέον μέτρο διευκόλυνσης στο Νομοσχέδιο συνιστά και η εξόφληση σε 8 δόσεις του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων.
Παρέχεται μάλιστα η δυνατότητα εφάπαξ εξόφλησης εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας, του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, για το φορολογικό έτος 2021, με έκπτωση 3% επί του συνολικού οφειλόμενου φόρου.
2η Παρέμβαση. Ενισχύουμε τους αγρότες μας.
Καθορίζεται, για το πετρέλαιο εσωτερικής καύσης (DIESEL) κινητήρων που χρησιμοποιείται αποκλειστικά στη γεωργία, μηδενικός συντελεστής Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης ανά χιλιόλιτρο, για το χρονικό διάστημα από την 1η Ιανουαρίου έως και την 31η Δεκεμβρίου 2022.
Ενώ, επίσης, καθορίζεται συντελεστής ΦΠΑ 6%, αντί του 13% που ισχύει σήμερα, για τα λιπάσματα.
Σε αυτά τα μέτρα πρέπει να προστεθούν, μεταξύ άλλων:
- η επιδότηση των κτηνοτρόφων για το αυξημένο κόστος των ζωοτροφών,
- η μόνιμη μείωση του ΦΠΑ των ζωοτροφών και
- η κάλυψη του 80% της ρήτρας αναπροσαρμογής στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος αγροτικής χρήσης, για την περίοδο από Αύγουστο έως Δεκέμβριο 2021.
3η Παρέμβαση. Επιδοτούμε την κατανάλωση καυσίμων φυσικών προσώπων και μειώνουμε την τιμή του πετρελαίου κίνησης.
Και αυτή η παρέμβαση έχει σαφέστατο κοινωνικό πρόσημο.
Δεν βοηθάμε, οριζόντια, όλες τις εισοδηματικές ομάδες της κοινωνίας.
Επιλέγουμε να ενισχύσουμε τη μεσαία τάξη και τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.
Συγκεκριμένα:
1ον. Χορηγείται απευθείας επιδότηση καυσίμων στους πολίτες, που καλύπτει σημαντικό μέρος των αυξήσεων των τιμών για 3 μήνες στα φυσικά πρόσωπα.
Επιλέξιμα είναι φυσικά πρόσωπα, φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος, με δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα έως 30.000 ευρώ.
Υπολογίζεται ότι 3 εκατομμύρια φυσικά πρόσωπα διαθέτουν τουλάχιστον ένα αυτοκίνητο και δηλώνουν μέχρι το ανωτέρω οικογενειακό εισόδημα.
Τα ποσά της συνολικής επιδότησης κυμαίνονται από 30 έως 50 ευρώ, αναλόγως του οχήματος και του τόπου κύριας κατοικίας του δικαιούχου.
Η επιδότηση είναι αφορολόγητη, ανεκχώρητη και ακατάσχετη στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων.
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης δύναται να προσαυξάνεται το ποσό της ενίσχυσης έως 5 ευρώ για δικαιούχους που επιλέγουν τη χρήση ψηφιακής χρεωστικής κάρτας.
2ον. Επιδοτείται στην πηγή, από τον κρατικό προϋπολογισμό, η τιμή πώλησης του πετρελαίου κίνησης (diesel) για τον Απρίλιο, ώστε το όφελος στην τελική τιμή για τον καταναλωτή να ανέλθει στα 15 λεπτά το λίτρο.
Η συγκεκριμένη μείωση της τιμής είναι σημαντική για τη συγκράτηση των τιμών στην εφοδιαστική αλυσίδα.
3ον. Δίνεται, κατά τον μήνα Απρίλιο, ενίσχυση ύψους 200 ευρώ στις υπηρεσίες ταξί, ώστε να καλυφθεί μέρος του αυξημένου κόστους καυσίμου σε αυτή την περίοδο που διανύουμε.
4η Παρέμβαση. Στηρίζουμε την πρώτη κατοικία των ευάλωτων νοικοκυριών.
Συγκεκριμένα, παρέχεται κρατική επιδότηση της δόσης του στεγαστικού δανείου των ευάλωτων οφειλετών, ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού.
Η διάρκεια του προγράμματος είναι 15 μήνες και η υλοποίησή του θα πραγματοποιηθεί μέσω ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας, που αναπτύσσεται από την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.
Επιλέξιμοι είναι οφειλέτες που πληρούν τα εισοδηματικά, περιουσιακά και λοιπά κριτήρια που θεσπίστηκαν και ισχύουν στο πρόγραμμα «Επίδομα Στέγασης», που ισχύει από την προηγούμενη Κυβέρνηση.
Η Κυβέρνηση όμως έχει αναλάβει και πρόσθετες δράσεις, για να βοηθήσει τους πολίτες με το ιδιωτικό τους χρέος.
Συγκεκριμένα:
1ον. Παροχή κρατικής επιδότησης, μέσω των προγραμμάτων «Γέφυρα», σε δάνεια νοικοκυριών και επιχειρήσεων που επλήγησαν από την πανδημία.
Επιδότηση η οποία, έως τέλος Φεβρουαρίου, διαμορφώθηκε στα 553 εκατ. ευρώ, ενισχύοντας περίπου 76.000 νοικοκυριά και 10.500 επιχειρήσεις.
2ον. Ρυθμίσεις μέσω του νέου εξωδικαστικού μηχανισμού.
Μέχρι τέλος Φεβρουαρίου, 137 δανειολήπτες έχουν λάβει πρόταση ρύθμισης.
Οι προτάσεις αυτές, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη την αξία της περιουσίας και του διαθέσιμου εισοδήματος, είναι κοινωνικά δίκαιες, μακροπρόθεσμες και βιώσιμες για τους οφειλέτες και τις οικογένειές τους.
Επιπλέον 266 αιτήσεις βρίσκονται στο στάδιο διμερούς διαπραγμάτευσης με το Δημόσιο, ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ.
3ον. Ρυθμίσεις που διενήργησαν οι Τράπεζες και οι Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων, διμερώς, με τους οφειλέτες.
Από τον Ιούλιο 2019 έως τα τέλη Ιανουαρίου 2022, ρυθμίστηκαν περίπου 633.000 στεγαστικά, καταναλωτικά και επιχειρηματικά δάνεια, συνολικού ύψους 36 δισ. ευρώ.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Σε αυτές τις παρεμβάσεις στήριξης της κοινωνίας, οι οποίες περιλαμβάνονται στο υπό συζήτηση Σχέδιο Νόμου, πρέπει να προστεθεί η αύξηση της επιδότησης ρεύματος σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, η συνέχιση της επιδότησης φυσικού αερίου, η έκτακτη επιδότηση ρεύματος για τις μικρές επιχειρήσεις, και η έκτακτη ενίσχυση σε 1,4 εκατομμύρια νοικοκυριά, με περισσότερα από 3,2 εκατομμύρια μέλη, προκειμένου αυτά να καλύψουν μέρος των αυξημένων τιμών αγαθών και ενέργειας.
Το σύνολο των μέτρων που έχουν ήδη υλοποιηθεί ή θα υλοποιηθούν, ξεπερνά τα 3,7 δισ. ευρώ.
Στόχος μας είναι να χτίσουμε «αναχώματα» και νέες «γραμμές άμυνας» στις φρενήρεις ανατιμήσεις που πυροδοτούν οι γεωπολιτικές εξελίξεις, ώστε να προστατεύσουμε, όσο περισσότερο γίνεται, τον παραγωγικό ιστό της χώρας μας.
Με αυτές τις παρεμβάσεις, η Κυβέρνηση εμπλουτίζει και ενισχύει τις πολιτικές της.
Ενώ κρατάει και «εφόδια» για αργότερα, αφού σήμερα δεν γνωρίζουμε – σε πανευρωπαϊκό επίπεδο – την έκταση του προβλήματος, ούτε τις ακριβείς επιπτώσεις του στην οικονομία.
Έτσι πορευόμαστε με ρεαλισμό, διορατικότητα, και σύνεση στο δημοσιονομικό πεδίο, απαντώντας στις προκλήσεις του σήμερα, χωρίς να υπονομεύουμε το αύριο της οικονομίας και της κοινωνίας.
Υλοποιούμε μια πολιτική ευθύνης, κυρίως με μόνιμες μειώσεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, με επιδοτήσεις στο αυξημένο ενεργειακό κόστος, με επιδόματα στα ευάλωτα νοικοκυριά.
Αξιοποιούμε την, παροδική, υφιστάμενη δημοσιονομική ευελιξία, επιδεικνύοντας δημοσιονομική υπευθυνότητα.
Και θα επιβάλουμε, με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, μέσα από στοχευμένους ελέγχους, την αξιοποίηση δυνητικών υπερκερδών, ώστε οι εταιρείες να αναλάβουν, μαζί με τις επιδοτήσεις, μερίδιο στο κόστος υπέρβασης.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Κλείνοντας, όπως τόνισα και πρόσφατα, τα μέτρα που υλοποιούνται, θα ανακουφίσουν τους συμπατριώτες μας, κυρίως αυτούς που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη, προσφέροντας σημαντικές «ανάσες» σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Αλλά δεν θα μπορέσουν να καλύψουν το σύνολο του αυξημένου κόστους της καθημερινότητάς τους.
Δεν υπάρχουν «μαγικές συνταγές».
Κρατάμε στιβαρά το «τιμόνι» του σκάφους της ελληνικής οικονομίας, μέσα σε έντονες τρικυμίες, επιδεικνύοντας προσαρμογές όταν οι συνθήκες το επιβάλλουν.
Συγκλίνουμε με τις ανάγκες της κοινωνίας, αλλά δεν αποκλίνουμε από τις αντοχές της οικονομίας.
Και αυτό γιατί οι διαθέσιμοι πόροι που έχουμε, είναι συγκεκριμένοι.
Οι κίνδυνοι αυξημένοι.
Και οι αβεβαιότητες υψηλές.
Κανένα ευρωπαϊκό κράτος-μέλος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο του αυτές τις προκλήσεις, ούτε να καλύψει όλο το κόστος.
Γι’ αυτό απαιτείται συντονισμένη ευρωπαϊκή δράση και αντίδραση.
Και η Κυβέρνηση του κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, με συγκεκριμένες, τεκμηριωμένες και ρεαλιστικές προτάσεις, επιδιώκει αυτές τις λύσεις.
Ώστε να περιοριστούν, ακόμη περισσότερο, οι δυσμενείς επιπτώσεις της νέας, εξωγενούς κρίσης.
Με πλαφόν στα υπερκέρδη, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα κερδοσκοπίας, με ενιαία προμήθεια ενέργειας και κοινές αγορές φυσικού αερίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με τη διασφάλιση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού, με παρέμβαση στην αγορά ενέργειας, με δημιουργία δημοσιονομικού χώρου.
Η κρίση που διερχόμαστε σήμερα – με τα υφιστάμενα δεδομένα – πλήττει, αλλά δεν εκτρέπει την οικονομία μας.
Δημιουργεί πρόσθετες δυσκολίες, αλλά δεν οδηγεί σε μη αντιστρεπτές καταστάσεις.
«Θολώνει» τα επιτεύγματα και τις ευοίωνες προοπτικές της χώρας, αλλά δεν καταστρέφει την – διεθνώς – καλή εικόνα της.
Εικόνα και προοπτικές που οφείλονται στις θυσίες και τους κόπους της κοινωνίας, στη σκληρή δουλειά πολιτών και πολιτείας.
Και τη σημερινή κρίση θα την ξεπεράσουμε, ενωμένοι!