Από τον Παναγιώτη Λιάκο,
Σύμβουλο Επικοινωνίας της Ε.Α.Α.Σ.
Ο Δρ. Ιωάννης Μπουγάς είναι ένας από σημαντικότερους μελετητές, ιστορικούς ερευνητές και συγγραφείς της χώρας μας. Το συγγραφικό του έργο έχει φωτίσει με αδιάσειστα στοιχεία, μαρτυρίες και άγνωστες μέχρι σήμερα πηγές την δράση του ΚΚΕ/ΕΛΑΣ/ΟΠΛΑ/ΔΣΕ στην Ελλάδα και έχει φέρει στο φως τα φρικτά βιώματα των θυμάτων της δράσης αυτών των οργανώσεων.
Η συνέντευξη που ακολουθεί είναι ένα αληθινό, πικρό μάθημα νεότερης ελληνικής ιστορίας.
Πόσο καιρό ασχολείστε με την δράση του ΚΚΕ/ΕΛΑΣ/ΟΠΛΑ/ΔΣΕ στην Ελλάδα; Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να ερευνήσετε αυτή την πτυχή της ελληνικής ιστορίας;
Είμαι αναγνώστης της ιστορίας της περιόδου 1940- 49 για τουλάχιστον 55 χρόνια, από τα φοιτητικά μου χρόνια στην πατρίδα. Ερευνώ συστηματικά τη δράση του ΚΚΕ και των οργανώσεών του τα τελευταία 20 χρόνια. Είχα ιδιαίτερη αγάπη στη μελέτη της Ιστορίας γενικά από πολύ ενωρίς, από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού. Η πρώτη μου σοβαρή ενασχόληση με την ιστορία της περιόδου ήταν η συγκέντρωση στοιχείων για τα γεγονότα των Γαργαλιάνων, της μάχης μεταξύ ΕΛΑΣ και του Τάγματος Ασφαλείας του ταγ/ρχη Παναγιώτη Στούπα τον Σεπτέμβριο 1944, αμέσως μετά εκείνης στον Μελιγαλά. Τα βιβλία που αναφέρονταν στο γεγονός, έλεγαν τα ακριβώς αντίθετα από αυτά που είχα ακούσει από αυτόπτες μάρτυρες.
Τελικά αυτά τα γεγονότα τα περιέγραψα στο έργο μου «Ματωμένες Μνήμες 1940-45». Για να τα ερμηνεύσω, έπρεπε να ξεκινήσω από πιο πριν και πιο μακριά, από τις πηγές τους. Έτσι άρχισα την έρευνα για την Κατοχή σε εθνικό επίπεδο.
Μπορείτε να μας πείτε μερικά στατιστικά στοιχεία για το έργο σας όπως ο αριθμός των προσωπικών συνεντεύξεων που έχετε κάνει και τον όγκο του αρχειακού υλικού (βιβλία, μπροσούρες, περιοδικά και εφημερίδες), που έχετε μελετήσει;
Τα βιβλία που έχω μελετήσει πρέπει να υπερβαίνουν τα πεντακόσια και οι συνεντεύξεις και μαρτυρίες που έχω καταγράψει σε χαρτί ή σε ακουστικό υλικό, πλησιάζουν τις διακόσιες, κυρίως από την Πελοπόννησο, αλλά και τις περιοχές της Ηπείρου και της Δυτικής Μακεδονίας ειδικώς για το Παιδομάζωμα. Ευτυχώς το απέραντο αρχειακό υλικό είναι σε ψηφιακή μορφή.
Τελικά, το ΚΚΕ έκανε αντίσταση κατά των κατακτητών για πατριωτικούς λόγους ή απλώς επιδίωκε να κατακτήσει την εξουσία;
Η σύντομη απάντηση είναι, ότι δεν έκανε αντίσταση αλλά προετοίμαζε κατάληψη της εξουσίας. Οι ηγέτες του ΕΑΜ/ΚΚΕ ξεκίνησαν να ομιλούν για αντίσταση μόνο μετά την επίθεση της Γερμανίας στη Σοβιετική Ένωση, αντιστρέφοντας τη μέχρι τότε φιλοναζιστική θέση τους, ανταποκρινόμενοι στην εντολή της Κομιντέρν να πολέμήσουν τους Γερμανούς. Όμως, δεν θα δείτε το ΚΚΕ να συμμετέχει σε καμία πραγματικά αντιστασιακή ενέργεια, όπως σε δολιοφθορές που επιζητούσαν οι σύμμαχοι, παρότι έλαβαν τις πρώτες χρυσές λίρες από τη SOE, μέσω του πράκτορα «Οδυσσέα», το φθινόπωρο του 1941. Ο Γιώργης Σιάντος είναι γνωστόν ότι ήταν εναντίον της ένοπλης αντίστασης μέχρι και το μέσον του 1942. Όλα άλλαξαν μετά τον Γοργοπόταμο, όταν εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα η Βρετανική Αποστολή και άρχισαν να λαμβάνουν αφειδώς όπλα, εφόδια και χρυσές λίρες. Από τον Δεκέμβριο του 1942 καθορίστηκε ως στόχος η εξουσία μετά την απελευθέρωση. Η αντίσταση ήταν μόνο το όχημα, ποτέ ο σκοπός. Να διευκρινίσω βέβαια ότι αυτό αφορούσε τα ηγετικά στελέχη και το πλήθος των οπαδών. Είναι βέβαιο ότι υπήρχαν απλά μέλη του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ που πίστευαν ότι πολεμούν τους Γερμανούς.
Πόσα ήταν τα θύματα στον άμαχο πληθυσμό από τη δράση του ΚΚΕ/ΕΛΑΣ/ΟΠΛΑ;
Για την Πελοπόννησο, την οποία έχω ερευνήσει εξονυχιστικά, έχω υπολογίσει ότι τα θύματα του ΕΑΜΕΛΑΣ/ΟΠΛΑ μεταξύ των αμάχων, σχεδόν όλα σφαγμένα με μαχαίρι, μέχρι την 31ην Αυγούστου 1944, ήταν τουλάχιστον 3.465, εκ των οποίων τουλάχιστον 1.276 στην Αργολιδοκορινθία.
Σε αυτά να προστεθούν τουλάχιστον 2.500 μεταξύ 1 Σεπτεμβρίου 1944 και 15 Ιανουαρίου 1945, καταλήγομε σε περίπου 6.000 θύματα. Σε πανελλήνιο επίπεδο, τα θύματα του 1943 – 45 έχουν υπολογισθεί σε 47.000 περίπου.
Βέβαια, και τη μεγάλη πλειονότητα των θυμάτων αντιποίνων των κατακτητών –περίπου 4.000 στην Πελοπόννησο και 30.000 πανελληνίως– και των καταστροφών, πρέπει να αποδωθούν στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΚΚΕ που έδινε την αφορμή με τις ενέδρες και τις δολοφονίες μεμονωμένων Γερμανών στρατιωτών.
Ποια από τα εγκλήματα από τα οποία διέπραξαν οι κομμουνιστές εκείνη την περίοδο θεωρείτε ότι ήταν τα ειδεχθέστερα;
Μπορείτε να μας αναφέρετε μερικές περιπτώσεις;
Υπήρξαν δεκάδες περιπτώσεις στην Πελοπόννησο και την υπόλοιπη Ηπειρωτική Ελλάδα το 1943 – 44 που ομάδες ανδρών, γυναικών και παιδιών, συνελήφθησαν χωρίς λόγο από τα σπίτια τους και οδηγήθηκαν δεμένοι πλησίον σε καταβόθρες, ξεροπήγαδα ή γκρεμούς. Εκεί, εσφάγησαν με μαχαίρια, συχνά παρουσία των υπολοίπων, που έβλεπαν μέχρι να έρθει η σειρά τους, και ρίχτηκαν σε πρόχειρους τάφους.
Αν ο τάφος ήταν τρύπα ή ξεροπήγαδο μιάς χρήσης, οι σφαγείς στο τέλος έριχναν ξύλα και πέτρες. Μόνο στην Τρύπα του Φενεού, όπου εσφάγησαν εκατοντάδες το 1944, κρατούσαν την κουστωδία των θυμάτων 100-150 μέτρα μακριά από τον τόπο σφαγής και οδηγούσαν εκεί τα θύματα ανά δύο.
Στα βιβλία μου «Ματωμένες Μνήμες 1940 – 45» και «Αθώων Αίμα», έχω πολλές περιγραφές σφαγών με ονόματα θυμάτων και σφαγέων. Για μένα, οι πιο φριχτές και απάνθρωπες περιπτώσεις ήταν εκείνες που κακοποιούσαν μητέρες και μετά τις έσφαζαν μαζί με τα παιδιά τους.
Τη Βασίλω Στάικου από το Βαλτέτσι της έσφαξαν με τα τέσσερα μικρά κορίτσια της στον Φενεό, ενώ ένα πέμπτο που γέννησε στο Μοναστήρι το πέταξαν οι Ελασίτες στα σκυλιά.
Την Παρασκευή Μπάρλα από τη Φρουσιάνα την έσφαξαν με το αβάπτιστο μωρό της.
Την Ελένη Ράπτη από τη Μιδέα την έριξαν στο ξεροπήγαδο με τα δυό μικρά παιδιά της.
Τη Μαρία Κρέσπη με την ενδεκάχρονη κόρη της φανή από το Λέπρεο Ηλείας, τις κακοποίησαν και τις έσφαξαν.
Τη συμπάτριώτισσά μου Φλωρεντία Παπαχριστοφίλου την κακοποίησαν 15 μέλη της ΟΠΛΑ και την έσφαξαν εμπρός στα μάτια μιάς κόρης της. Και άλλες, και άλλες.
Θυσίασαν πολλές αθώες μητέρες με τα παιδιά τους! Τα κίνητρα των δραστών ποια ήταν;
Να τιμωρήσουν τους συνεργάτες του κατακτητή, όπως ισχυρίζονταν; Το κίνητρο των ηγετών του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΚΚΕ ήταν να εξαφανίσουν τους «αντιδραστικούς» που δεν τάσσονταν στο πλευρό τους, ώστε να μην τους βρουν απέναντι μετά την απελευθέρωση. «Να ξεπατωθεί η αντίδραση» διακήρυξε ο Αχιλλέας Μπλάνας στη Διάσκεψη της Στράζοβας στις 25–26 Νοεμβρίου 1943 και άστραψαν αμέσως τα μαχαίρια στην Πελοπόννησο, οργανώνοντας τουλάχιστον 80 Στρατόπεδα «αντιδραστικών» σε μοναστήρια, σχολεία και σπίτια χωριών.
Τον Απρίλιο του 1944,το σύνθημα έγινε «λεπίδι – λεπίδι στην αντίδραση» από τον Θεόδωρο Ζέγκο. Οι φρουροί και οι σφαγείς ήταν επιλεγμένοι από τα χειρότερα στοιχεία του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ και έσφαζαν για να βιάσουν, να κάνουν πλιάτσικο και να εξασφαλίσουν το φαγοπότι τους. Υπήρχαν και κάποια φτωχά αγροτόπαιδα που είχαν φανατισθεί από τους ινστρούχτορες του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και ίσως πίστευαν ότι πράγματι σφάζουν προδότες, σαν τον Τίγρη (Γιάννης Σχοινάς) στα Δίδυμα Αργολίδος ο οποίος φορούσε τη φουστανέλλα του όταν πήγαινε να σφάξει!
Για ποιον λόγο δε γνωρίζει πολύς κόσμος αυτή την πλευρά της δράσης οργανώσεων που αποκαλούνταν και αποκαλούνται «αντιστασιακές»;
Τα θύματα της Κόκκινης Τρομοκρατίας εγκαταλείφθηκαν, και τα εγκλήματα αγνοήθηκαν, από το καλοκαίρι του 1944, στην προσπάθεια της κυβέρνησης εξωτερικού του Γεωργίου Παπανδρέου να προσεταιριστεί τους κομμουνιστές, υπό την πίεση και των Βρετανών, ώστε να μην αντιδράσει ο ΕΛΑΣ στην άφιξη της κυβέρνησης στην Αθήνα με ελάχιστα Βρετανικά στρατεύματα, και ούτε να προκαλέσει την κάθοδο των Σοβιετικών στρατιών στο Αιγαίο.
Αυτή η τακτική συνεχίσθηκε με τις Συμφωνίες της Καζέρτας και της Βάρκιζας. Η τελευταία υπεγράφη, παρά τα νέα χιλιάδες εγκλήματα των κομμουνιστών στα Δεκεμβριανά. Η Λευκή Τρομοκρατία του 1945 – 46, η οποία από αντίποινα εναντίον εγκληματιών του ΕΛΑΣ/ΟΠΛΑ που ήταν, με την φοβερά επιτυχημένη προπαγάνδα του ΚΚΕ, μετετράπη σε κυνήγι «αθώων» μελών του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και έθεσε τα εγκλήματα της Κόκκινης Τρομοκρατίας κάτω από το χαλί της ιστορίας.
Στη συνέχεια, ο αγώνας εναντίον των κομμουνιστών το 1946 – 49, τα νέα εγκλήματα και το Παιδομάζωμα, έθεσαν πιο πολύ στο περιθώριο τα μαζικά ειδεχθή εγκλήματα του 1943 – 44.
Εσείς μιλάτε για τα εγκλήματα που διέπραξε το ΚΚΕ/ΕΛΑΣ/ΟΠΛΑ/ΔΣΕ στην Ελλάδα αλλά η Πολιτεία όχι μόνο δεν αναγνωρίζει το ορθόν της απόψεώς σας αλλά χορήγησε χιλιάδες συντάξεις σε «αντιστασιακούς» αυτού του τύπου. Που το αποδίδετε;
Από την επομένη της νίκης επί της ανταρσίας στον Γράμμο, τα πολιτικά κόμματα της δεξιάς και του κέντρου άρχισαν να πλειοδοτούν σε παραχωρήσεις στην αριστερά, η πρώτη για να την κρατά μακριά από το κέντρο και το τελευταίο για να την προσεταιρίζετε. Ήταν η περίφημη πολίτική λήθης για δήθεν καλλιέργεια εθνικής ενότητος!
Μετά ήρθε η δικτατορία και με τους απαράδεκτους διωγμούς φρονημάτων αντί πράξεων, «λεύκανε» τους εγκληματίες και έθαψε τα εγκλήματά τους. Η πλειοδοσία μεταξύ των κομμάτων, της κεντροαριστεράς (ΠΑΣΟΚ) και κεντροδεξιάς (ΝΔ) τώρα, για τις ψήφους των αριστερών, επανήλθε μετά τη μεταπολίτευση.
Το πρώτο (ΠΑΣΟΚ), το 1981 – 82 ανεγνώρισε το ΕΑΜ/ΚΚΕ ως αντιστασιακές οργανώσεις, και έδωσε τις συντάξεις και τους χαμένους βαθμούς τους σε αξιωματικούς που είχαν πολεμήσει εναντίον της κυβέρνησης και των συμμάχων από τις τάξεις του ΕΛΑΣ.
Η δεύτερη (ΝΔ), το τελείωσε αναγνωρίζοντας την Ανταρσία των κομμουνιστών ως εμφύλιο και τους ξενοκίνητους αντάρτες ως Δημοκρατικό Στρατό!
Τι προτείνετε να γίνει για την ενημέρωση του κοινού και την αποφυγή παρομοίων καταστάσεων στο μέλλον;
Ελπίζω να βρεθεί μια πλειοψηφία στη Βουλή, να αναγνωρίσει την πραγματική ιστορία της δεκαετίας 1940 – 49 και να διδάσκεται στη Μέση Εκπαίδευση και τα Πανεπιστήμια. Να αναγνωρίσει την Κόκκινη Τρομοκρατία του 1943 – 44 και να ορίσει «Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων των». Τέλος, να καταργήσει τον νόμο Τζαννετάκη 1863/1989 που αναγνώρισε τον Δημοκρατικό Στρατό και απάλειψε τα εγκλήματα του 1946 – 49.
Ποιο βιβλίο ετοιμάζετε αυτή την περίοδο;
Μόλις τελείωσα ένα μεγάλο έργο –είναι στον εκδότη– για τα γεγονότα του 1940 – 45, με ιδιαίτερη έμφαση στα Τάγματα Ασφαλείας και τον ρόλο των Βρετανών (στον πόλεμο, τη Μέση Ανατολή, την Κατοχή και την Απελευθέρωση).
Τελειώνοντας σημειώνω, ότι όσο η ΕΡΤ θα προβάλλει προπαγάνδα, ψεύδη και κείμενα φαντασίας ως ιστορία (π.χ. ο ΕΛΑΣ ελευθέρωσε, Αθήνα, Καλαμάτα, Θεσσαλονίκη), ενώ αποφεύγει να παρουσιάσει την Κόκκινη Τρομοκρατία του 1943 – 44 ή το Παιδομάζωμα του 1947 – 48, και το υπουργείο Παιδείας προσαρμόζει ανάλογα την ιστορία που διδάσκει στα Ελληνόπουλα, η Ελλάδα θα συνεχίζει να ζει το δικό της «παραπέτασμα». Όταν η Ανατολική Ευρώπη ελευθερωνόταν το 1990, η Ελλάδα έμπαινε βαθύτερα στην κομμουνιστική περίοδο της ιστορίας της.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Ο Δρ. Ιωάννης Μπουγάς γεννήθηκε το 1945 στους Γαργαλιάνους Μεσσηνίας, όπου τελείωσε το Γυμνάσιο. Υπηρέτησε τη θητεία του ως έφεδρος αξιωματικός. Έλαβε πτυχίο Μαθηματικών από το Πανεπιστήμιο Πατρών.
Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στον Καναδά, στα πανεπιστήμια Concordia (Μόντρεαλ, Κεμπέκ) και Queen's (Κίνγκστον. Οντάριο), στον τομέα της Στατιστικής και ειδίκευση στις μεθόδους μέτρησης και βελτίωσης της Ποιότητας καιτηςΠαραγωγικότητας. Στο παρελθόν έχει διδάξει και στα πανεπιστήμια McGill του Μόντρεαλ καιQueen’s τουΚίνγκστον στονΚαναδά. Εργάσθηκε στην Εταιρία Bell Canada, από όπου το 2005 συνταξιοδοτήθηκε από τη θέση του Διευθυντή Στατιστικών Μελετών.
Στα βιβλία του Δρ. Ι. Μπουγά περιλαμβάνονται το «Η Φωνή της Ειρήνης», από τις Εκδόσεις Ερωδιός,το οποίο είναι μια μαρτυρία του Παιδομαζώματος που εφάρμοσε το 1948 το ΚΚΕ για Ελληνόπουλα από τις ακριτικές περιοχές, το «Ματωμένες Μνήμες 1940-45», και υπότιτλο «Κόκκινη Τρομοκρατία, Κατοχικός Εμφύλιος, Κόκκινη Απελευθέρωση, Λευκή Τρομοκρατία στη Νοτιοδυτική Πελοπόννησο (Γαργαλιάνοι - Καλαμάτα - Μελιγαλάς - Πύλος - Πύργος)», και το δίτομο «Αθώων Αίμα – Ελεύθερος Μωριάς 1943 – ‘44»