Του Paul Iddon
Βάζοντας στο χέρι το αμερικανικό οπλοστάσιο και τα στρατιωτικά οχήματα που άφησε πίσω του ο μέχρι πρόσφατα τροφοδοτούμενος από τις ΗΠΑ αφγανικός στρατός, οι Ταλιμπάν είναι σήμερα καλύτερα οπλισμένοι από οποτεδήποτε άλλοτε κατά τη διάρκεια των δύο δεκαετιών που μάχονται τις δυτικές δυνάμεις με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες, και σίγουρα πολύ βαρύτερα οπλισμένοι από την εποχή που διαφέντευαν το μεγαλύτερο μέρος του Αφγανιστάν.
"Οι Ταλιμπάν είναι πολύ καλύτερα οπλισμένοι επί του παρόντος σε σχέση με το 2001”, αναφέρει ο Nicholas Heras, ανώτερος αναλυτής και επικεφαλής του προγράμματος Κρατικής Σταθερότητας και Αστάθειας του Newlines Institute for Strategy and Policy.
"Πριν από την πρόσφατη προέλαση για την ανακατάληψη της χώρας, οι Ταλιμπάν κατάφεραν να αποκτήσουν αξιόλογο αριθμό όπλων, συμπεριλαμβανομένων μικρών όπλων αμερικανικής κατασκευής, χάρη στην πρόσβασή τους σε εμπορικές οδούς εντός και εκτός Αφγανιστάν”, σημειώνει.
Ωστόσο, με τη ραγδαία ήττα του αφγανικού στρατού, για τον εξοπλισμό και την εκπαίδευση του οποίου οι ΗΠΑ ξόδεψαν τις τελευταίες δύο δεκαετίες 83 δισ. δολάρια, και βάζοντας στο χέρι το οπλοστάσιό του, όπως εξηγεί ο Heras, "οι Ταλιμπάν ενίσχυσαν περαιτέρω την εφοδιαστική τους αλυσίδα υποστήριξης πολέμου, κυρίως έναντι των εσωτερικών τους αντιπάλων”.
"Οι Ταλιμπάν βρίσκονται σε καλύτερη θέση από πλευράς οπλισμού από αυτήν στην οποία βρισκόταν το Ισλαμικό Κράτος στη Μοσούλη το 2014, καθώς επί χρόνια συγκέντρωνε εξοπλισμό από τα πεδία των μαχών, ενώ είχε απεριόριστη πρόσβαση στη μαύρη αγορά όπλων”, προσθέτει ο Heras.
Στην πανωλεθρία του Ιράκ, ο επίσης εξοπλισμένος από τις ΗΠΑ ιρακινός στρατός μετά την ήττα του από έναν πολύ μικρότερο αριθμό μαχητών του Ισλαμικού Κράτους, άφησε πίσω του 2.300 Humvees και χιλιάδες μικρά όπλα αμερικανικής κατασκευής, τα οποία έπεσαν στα χέρια των τζιχαντιστών που τα χρησιμοποίησαν άμεσα.
Ο Heras, ωστόσο, επισημαίνει ότι οι Ταλιμπάν δεν διαθέτουν τη διοικητική δομή των παραδοσιακών στρατών.
"Λειτουργούν λιγότερο σαν στρατός και περισσότερο ως ένα δίκτυο πολιτοφυλακών, γεγονός που σημαίνει ότι ο εξοπλισμός που άρπαξαν από τον στρατό και την αστυνομία του Αφγανιστάν θα μπορούσε να καταλήξει σε δεκάδες διαφορετικές ομάδες και να μην αξιοποιηθεί ως σύνολο από την οργάνωση”, εξηγεί.
Η πρόκληση για τους Ταλιμπάν
Επίσης, δεν είναι ξεκάθαρο εάν θα μπορέσει η ισλαμιστική ομάδα να επωφεληθεί σημαντικά από τα "λάφυρά” της. Αναμφίβολα θα αντιμετωπίσει προκλήσεις υλικοτεχνικής υποστήριξης, καθώς μεγάλο μέρος του αμερικανικού εξοπλισμού που έχει περάσει στην κατοχή τους απαιτεί σημαντική συντήρηση για να διατηρηθεί "ετοιμοπόλεμος”. Και, φυσικά, οι Ταλιμπάν δεν θα έχουν τέτοια υποστήριξη από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ούτε από τους συμμάχους των ΗΠΑ.
"Κατά ειρωνικό τρόπο, το γεγονός ότι ο εξοπλισμός μας χαλάει τόσο συχνά, είναι σωτήριο στην προκειμένη περίπτωση”, τόνισε Αμερικανός αξιωματούχος μιλώντας στο πρακτορείο Reuters.
Ο αφγανικός στρατός εξαρτιόταν σε πολύ μεγάλο βαθμό από τους Αμερικανούς και άλλους ξένους εργολάβους για τη συντήρηση και την τεχνική υποστήριξη του οπλοστασίου του, ειδικά της αεροπορίας. Για παράδειγμα, οι εργολάβοι είχαν αναλάβει κατά 100% τη συντήρηση του στόλου των αμερικανικών ελικοπτέρων UH-1 Black Hawks του Αφγανιστάν. Άλλωστε, το αφγανικό προσωπικό ήταν πολύ πιο εξοικειωμένο με τα ρωσικά ελικόπτερα, που θεωρούν ευκολότερα από πλευράς συντήρησης και λειτουργίας.
Οι Ταλιμπάν έχουν αρπάξει σημαντικό αριθμό αμερικανικών ελικοπτέρων Black Hawk αλλά και Mi-8/17 Hip, τα οποία είναι ρωσικής κατασκευής. Οι πρώτες πληροφορίες καταδεικνύουν ότι τα μόνα ελικόπτερα που κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν ήταν τα ρωσικά Hips.
Επίσης, δεν είναι σαφές εάν οι Ταλιμπάν έχουν στις τάξεις τους πρώην πιλότους ελικοπτέρων Mi-8/17 ή εάν θα εξαναγκάσουν και θα στρατολογήσουν πιλότους ελικοπτέρων της πρώην Αφγανικής Πολεμικής Αεροπορίας.
Σε κάθε περίπτωση, το ενδεχόμενο να έχουν σύντομα στη διάθεσή τους μια "Πολεμική Αεροπορία των Ταλιμπάν” είναι μικρό.
"Τα απομεινάρια της Αφγανικής Πολεμικής Αεροπορίας το πιθανότερο είναι είτε να ενταχθούν στην εκκολαπτόμενη "αντίσταση”, είτε να αποτελέσουν στόχο αμερικανικών επιθέσεων, δεδομένου ότι οι Αμερικανοί δεν θα επιτρέψουν στους Ταλιμπάν να αποκτήσουν αεροπορική δύναμη”, σημειώνει ο Heras.
(Παρεμπιπτόντως, αξίζει να σημειωθεί ότι στο διάστημα που μεσολάβησε από το τέλος του σοβιετικού πολέμου στο Αφγανιστάν το 1989 έως την έναρξης της επέμβασης των διεθνών δυνάμεων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ το 2001, εννέα διαφορετικές φράξιες ανέπτυξαν αεροπορικές δυνάμεις, καθώς πολεμούσαν μεταξύ τους κατά τη διάρκεια του καταστροφικού εμφυλίου που μάστιζε το Αφγανιστάν εκείνη τη 12ετία).
Ο Mark Katz, ανώτερος εταίρους του Atlantic Council και καθηγητής στο Schar School of Policy and Government του Πανεπιστημίου George Mason, εκτιμά, επίσης, ότι θα είναι "πολύ δύσκολο” για τους Ταλιμπάν να αξιοποιήσουν οποιοδήποτε από τα αμερικανικά αεροσκάφη πέρασαν στα χέρια τους χωρίς ξένη βοήθεια, την οποία άλλωστε θεωρεί "απίθανο” να βρουν.
Στον αντίποδα, εκτιμά ότι η ισλαμιστική οργάνωση θα μπορούσε να συντηρήσει και να χρησιμοποιήσει τα ρωσικά ελικόπτερα που περιήλθαν στην κατοχή της, εάν τους προσφέρει κάποια βοήθεια η Μόσχα.
"Αλλά, όσο κι αν ο Πούτιν θα ήθελε να κάνει τα ‘στραβά μάτια’ για το νέο καθεστώς, ώστε να μην πλήξει τα ρωσικά συμφέροντα, το πλήγμα στη φήμη του θα είναι τεράστιο”, προσθέτει.
Ο Katz εκτιμά, δε, ότι ο αμερικανικός στρατός δεν θα εξαπολύσει επιθέσεις για την καταστροφή του εξοπλισμού αμερικανικής κατασκευής που έχει πέσει στα χέρια των Ταλιμπάν, παρά μόνο εάν οι τελευταίοι ξεκινήσουν "τις θηριωδίες άμεσα - κάτι που δεν αποκλείεται”, σημειώνει.