Ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων που βρίσκονται αποσπασμένοι σε θέσεις που αφορούν την κυβέρνηση, τους βουλευτές (και ευρωβουλευτές) αλλά και τα κόμματα που εκπροσωπούνται στο ελληνικό κοινοβούλιο και στην Ευρωβουλή είναι απολύτως καθορισμένος από το νόμο. Για τις θέσεις, μάλιστα, που αφορούν την κυβέρνηση ο αριθμός των αποσπασμένων προβλέπεται από το νόμο περί επιτελικού κράτους ο οποίος ήταν ο πρώτος που έφερε στη Βουλή προς ψήφιση η παρούσα κυβέρνηση, τον Ιούλιο του 2019 (4622/2019).
Συνολικά ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων που μπορούν να αποσπώνται στην κυβέρνηση ξεπερνά τους 1100 και θεωρητικά μπορεί να φτάσει μέχρι και τους 1132 υπαλλήλους. Αν σ' αυτούς προσθέσουμε τους υπαλλήλους οι οποίοι παίρνουν απόσπαση στα γραφεία των Βουλευτών (σύμφωνα με σχετικό νόμο του 1982) και των κομμάτων, ο συνολικός αριθμός των αποσπασμένων μπορεί να ξεπεράσει ακόμα και τις 2500.
Αν μην τι άλλο πρόκειται για μεγάλο νούμερο, από όποια σκοπιά και αν εξετάσει κανείς τα πράγματα. Από τον αριθμό αυτόν μάλιστα ένα μέρος αφορά εκπαιδευτικούς-δημοσίους υπαλλήλους οι οποίοι αντί να βρίσκονται στις σχολικές αίθουσες ή σε υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας, προσφέρουν έργο σε βουλευτές και κόμματα.
Θα αναρωτηθεί κανείς που είναι το πρόβλημα; Η απάντηση δίνεται από την πλευρά που ο καθένας αντιλαμβάνεται την εξέλιξη των πραγμάτων αλλά και τις σχέσεις που πρέπει να διέπουν το πολιτικό σύστημα με έννοιες όπως η διαφάνεια. Επίσης, με έννοιες που ξεπερνούν το στενό πολιτικό πλαίσιο όπως είναι η ενσυναίσθηση και η αντίληψη της ευθύνης, ιδιαίτερα σε καιρούς οξυμένων κρίσεων όπως αυτοί που διανύουμε τον τελευταίο ενάμιση χρόνο.
ΟΙ ΑΠΟΣΠΑΣΜΕΝΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ ΣΕ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ, ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΕΣ ΚΑΙ ΚΟΜΜΑΤΑ
Πριν όμως προχωρήσουμε σε περαιτέρω κρίσεις και συμπεράσματα, ας δούμε και πως έχουν τα γεγονότα, πόσοι δηλαδή δημόσιοι υπάλληλοι, εκπαιδευτικοί και διοικητικοί, βρίσκονται σήμερα αποσπασμένοι σε βουλευτικά και κομματικά γραφεία.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών, στα 300 βουλευτικά γραφεία έχουν αποσπαστεί 735 δημόσιοι υπάλληλοι (550 διοικητικοί και 185 εκπαιδευτικοί), για τους Ευρωβουλευτές και τα δικά τους γραφεία ο σχετικός αριθμός είναι 61 (51 διοικητικοί και 10 εκπαιδευτικοί) ενώ στα γραφεία των κομμάτων έχουν αποσπαστεί 312 δημόσιοι υπάλληλοι (235 διοικητικοί και 87 εκπαιδευτικοί). Ο συνολικός αριθμός των αποσπασμένων δημοσίων υπαλλήλων όλων των ειδικοτήτων είναι 1108.
Αν το νούμερο ξενίζει, καλό θα είναι αναφέρουμε ότι, με βάση τα προβλεπόμενα από το νόμο, αυτός ο αριθμός θα μπορούσε να είναι αρκετά μεγαλύτερος.
Σύμφωνα με όσα προβλέπονται, ο κάθε βουλευτής μπορεί να έχει το λιγότερο 3 αποσπασμένους υπαλλήλους στο γραφείο του, άρα ο συνολικός αριθμός θα μπορούσε άνετα να ήταν 900 (και όχι 735). Σε ότι αφορά τα κόμματα, υπολογίζοντας και την εκλογική δύναμή τους όπως αυτή προέκυψε από τις εκλογές της 7ης Ιουλίου του 2019, οι αποσπασμένοι θα μπορούσαν να φτάσουν και τους 417 (είναι 312).
Ανά κόμμα, και σύμφωνα με το ποσοστό των ψήφων που απέσπασαν στις τελευταίες εκλογές, οι αποσπασμένοι θα μπορούσαν να υπολογιστούν ως εξής:
ΝΔ: 40 x 2 + 30 = 110 αποσπασμένους
ΣΥΡΙΖΑ: 32 x 2 + 30 = 94 αποσπασμένους
ΚΙΝΑΛ: 40 + 8 = 48 αποσπασμένους
KKE: 40 + 5 = 45 αποσπασμένους
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ: 40 + 4 = 44 αποσπασμένους
ΜΕΡΑ 25: 40 + 3 = 43 αποσπασμένους
ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ (για την Ευρωβουλή): 30 + 3 = 33 αποσπασμένους (Με την επιφύλαξη τυχόν άρσης του σχετικού δικαιώματος μετά την πρόσφατη καταδικαστική απόφαση).
Ο αριθμός ανά κόμμα υπολογίζεται ως εξής:
Στα κόμματα που εκπροσωπούνται στη Βουλή και έλαβαν κατά τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές ποσοστό ψήφων μικρότερο από 10%, ο αριθμός των δυνάμενων να αποσπάσουν υπαλλήλων ισούται με τον αριθμό σαράντα (40) προσαυξανόμενο με τον αριθμό του ποσοστού των ψήφων.
β) Στα λοιπά κόμματα που εκπροσωπούνται στη Βουλή, ο αριθμός των υπαλλήλων ισούται με το διπλάσιο του αριθμού του ποσοστού των ψήφων που έλαβαν, προσαυξανόμενος κατά τριάντα (30)
γ) Στα κόμματα που εκπροσωπούνται μόνο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο αριθμός των υπαλλήλων ισούται με τον αριθμό τριάντα (30), προσαυξανόμενος με τον αριθμό του ποσοστού των ψήφων που έλαβαν κατά τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές. Για τον ανωτέρω υπολογισμό, ο αριθμός του ποσοστού των ψήφων στρογγυλοποιείται στην πλησιέστερη ακέραιη μονάδα».
Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών ο αριθμός των αποσπασμένων ανά κόμμα είναι ο ακόλουθος:
ΝΔ: 97 (86 διοικητικοί και 11 εκπαιδευτικοί)
ΣΥΡΙΖΑ: 87 (56 διοικητικοί και 31 εκπαιδευτικοί)
ΚΙΝΑΛ: 48 (44 διοικητικοί και 4 εκπαιδευτικοί)
ΚΚΕ: 27 (13 διοικητικοί και 14 εκπαιδευτικοί)
Ελληνική Λύση: 20 (13 διοικητικοί και 7 εκπαιδευτικοί)
ΜΕΡΑ 25: 33 (23 διοικητικοί και 10 εκπαιδευτικοί)
ΕΥΚΟΛΗ ΚΑΙ ΑΝΩΔΥΝΗ ΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΑ
Με μία πρώτη ματιά, γίνεται αντιληπτό ότι τα κόμματα τηρούν τα προβλεπόμενα από το νόμο. Όμως θα μπορούσε να σκεφτεί κάποιος πόσο αποδεκτό, για παράδειγμα, είναι να υπηρετούν 185 εκπαιδευτικοί στα γραφεία των βουλευτών και άλλοι 87 στα γραφεία των κομμάτων την ώρα που σε κάθε σχολική σεζόν παρατηρούνται συγκεκριμένα κενά στα ελληνικά σχολεία του συνόλου της επικράτειας. Είναι σαφές βέβαια ότι ο αριθμός των αποσπασμένων δεν μπορεί να καλύψει το σύνολο των κενών στην ελληνική εκπαίδευση (ανέρχονται σε μερικές χιλιάδες), ωστόσο το μήνυμα που εκπέμπεται δεν είναι αυτό που θα έπρεπε.
Επίσης, μεταξύ των υπαλλήλων που ορίζονται ως διοικητικοί (από το Υπουργείο Εσωτερικών μας πληροφόρησαν ότι δεν μπορεί να γίνει περαιτέρω διαχωρισμός) είναι απολύτως σίγουρο πως βρίσκονται οδηγοί που εργάζονται στις δημόσιες αστικές συγκοινωνίες. Είναι μάλλον περιττό να θυμίσουμε ότι καθ' όλη τη διάρκεια της πανδημίας, μέχρι και την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, διεξάγεται μία μεγάλη συζήτηση στο δημόσιο διάλογο με θέμα την πύκνωση των δρομολογίων των δημόσιων συγκοινωνιών και κατά πόσο αυτή είναι εφικτή.
Θα πρέπει ακόμα να τονιστεί ότι οι απανταχού αποσπασμένοι υπάλληλοι εισπράττουν κανονικά τη μισθοδοσία τους όπως αυτή ορίζεται από την οργανική τους θέση. Τουτέστιν, τους αποσπασμένους δεν τους πληρώνουν τα κόμματα, οι βουλευτές ή οι ευρωβουλευτές αλλά ο... κρατικός προϋπολογισμός. Και αυτό παρά τη γενναία κρατική χρηματοδότηση που εισπράττουν, βάσει νόμου φυσικά και ανάλογα με την εκλογική τους δύναμη, τα κόμματα.
Σαφής αντίθεση μεταξύ λόγων και πράξεων θα μπορούσε να πει κανείς ότι προκύπτει αβίαστα όταν μιλάμε για το κυβερνών κόμμα, αυτό της Νέας Δημοκρατίας. Ως γνωστόν, πρόκειται για το κόμμα που διακηρύσσει την πίστη του στις δυνατότητες της ελεύθερης αγοράς, έχει ως βασικό του πολιτικό στόχο τη συρρίκνωση του δημοσίου και πολιτεύεται τα τελευταία δύο χρόνια ως κυβέρνηση κάτω από τις συγκεκριμένες αρχές.
Και όμως, αυτό δεν εμποδίζει τη Νέα Δημοκρατία να απασχολεί συνολικά (σε κόμμα και βουλευτικά γραφεία) 521 δημοσίους υπαλλήλους χωρίς να υπολογίζονται οι αποσπασμένοι που είναι τοποθετημένοι στην κυβέρνηση και οι μετακλητοί. Ολα αυτά για ένα κόμμα το οποίο έχει και ένα διόλου ευκαταφρόνητο χρέος προς τις τράπεζες το οποίο υπολογίζεται στα 340 εκατομμύρια ευρώ περίπου.
Σε ό,τι αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ απασχολεί, ως αξιωματική αντιπολίτευση, συνολικά 356 δημοσίους υπαλλήλους (σε κόμμα, βουλευτές και ευρωβουλευτές).
Είναι, τέλος, σαφές ότι στην πραγματικότητα οι αποσπασμένοι υπάλληλοι δύνανται να είναι πολύ περισσότεροι. Συγκεκριμένα με βάση τον Κανονισμό της Βουλής, προβλέπονται θέσεις μετακλητών για τα Γραφεία του Προέδρου και των πρώην Προέδρων της Βουλής, των Αντιπροέδρων της Βουλής, του Γραφείου του Γενικού Γραμματέα και του Ειδικού Γραμματέα της Βουλής, των γραφείων των Προέδρων των Κοινοβουλευτικών Ομάδων, των πρώην Πρωθυπουργών, των πρώην Προέδρων Κοινοβουλευτικών Ομάδων κλπ, οι οποίες μπορεί να καλύπτονται και με αποσπάσεις δημοσίων υπαλλήλων. Επίσης προβλέπονται αποσπάσεις για τα γραφεία των αιρετών της αυτοδιοίκησης και για κάποια γραφεία επικεφαλής οργανισμών του Δημοσίου.
Γίνεται, άρα, απολύτως ξεκάθαρο ότι ο συνολικός αριθμός των αποσπασμένων δημοσίων υπαλλήλων είναι σε κάθε περίπτωση πιο μεγάλος απ' αυτόν που υπολογίστηκε στο εν λόγω ρεπορτάζ. Τον ακριβή, δε, αριθμό είναι πολύ δύσκολο να τον καταγράψει κανείς αφού χρειάζονται στοιχεία από πολλές και διαφορετικές υπηρεσίες.
Για το τέλος μία ερώτηση: Μήπως θα έπρεπε τα κόμματα να αντλούν τους υπαλλήλους που χρειάζονται για την εύρυθμη λειτουργία τους αποκλειστικά και μόνο από την αγορά εργασίας χωρίς να μπαίνουν καν στη διαδικασία να αποσπούν δημόσιους λειτουργούς από την οργανική τους θέση; Μήπως έφτασε ο καιρός να ανοίξει μία σοβαρή και διεξοδική συζήτηση για το θέμα;