Σήμερα ακόμη και χρεοκοπημένες χώρες όπως η Ελλάδα δανείζονται με οριακά θετικά επιτόκια ή και αρνητικά σαν να πρόκειται για αξιόχρεες ακόμη όπως π.χ. η Γερμανία.
Το 2007 και το 2008 συνέβαινε ακριβώς το ίδιο όταν η Ελλάδα δανειζόταν με επιτόκια σχεδόν σαν της Γερμανίας.
Το κραχ του 2008 στις διεθνείς αγορές δρομολόγησε την ελληνική χρεοκοπία του 2010 και αμέσως μετά τη μνημονιακή επιτήρηση των υπόλοιπων PIGS.
Το 2021 ξεκίνησε με τις προσδοκίες της ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας μετά το περιορισμό της επιδημίας μέσω του εμβολιασμού του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού μέχρι το Καλοκαίρι.
Τι θα συμβεί όμως αν αντί της δυναμικής ανάκαμψης προκύψει μια νέα ύφεση λόγω ενός πιθανού κραχ που μπορεί να προκληθεί στην "φούσκα" των διεθνών αγορών;
Πόσο πιθανό αλήθεια είναι ένα νέο κραχ μεγαλύτερης διάρκειας από εκείνο του 2020;
Το κραχ του 2020 με αφορμή την πανδημία "Covid-19" κράτησε μόνο ένα μήνα και αμέσως μετά χάρη στην παρέμβαση των κεντρικών τραπεζών οι αγορές ανέκαμψαν και κατέγραψαν νέα υψηλά.
Υπερβολική αισιοδοξία…
Το 2021 ξεκίνησε με όλους τους θεσμικούς επενδυτές να ομονοούν πως η χρονιά θα κλείσει τουλάχιστον με θετικό πρόσημο για τα χρηματιστήρια. Εν τω μεταξύ οι αγορές έχουν κατακλυστεί από εκατομμύρια νεόκοπους επενδυτές που ποντάρουν κυρίως τα επιδόματα "καραντίνας" και εκτοξεύουν ότι μετοχή υποδεικνύει ο συρμός.
Δεν έχουν περάσει δυο εβδομάδες από την πρωτοχρονιά με τι διθυραμβικές αναλύσεις και αρκετοί έμπειροι επενδυτές έχουν αρχίσει να μιλάνε για την ύπαρξη μιας "επικής φούσκας" με χαρακτηριστικά ανάλογα με εκείνης του 1929…
Ποιες θα είναι οι πιθανές συνέπειες ενός νέους κραχ στις αγορές;
Ένα κραχ στις αγορές δημιουργεί αμέσως συνθήκες αποφυγής ρίσκου στα διεθνή χαρτοφυλάκια και αυτό σημαίνει πως για χώρες όπως η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Τουρκία το φάσμα της χρεοκοπίας θα καταστεί από πιθανό, αναπόφευκτο.
Παρά την ασπίδα του Ευρώ τα ίδια θα ισχύσουν και για μια σειρά χώρες του νότου της Ευρώπης με πρώτη και καλύτερη την Ελλάδα.
Το πιθανότερο είναι πως αυτή τη φορά το πρόβλημα δεν θα περιοριστεί σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Κύπρος, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία που λόγω μεγέθους ήταν εύκολα διαχειρίσιμες.
Στο κάδρο θα μπουν και χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία κλπ. γεγονός που θα επαναφέρει τα σενάρια περί διάλυσης του Ευρώ…
Όλα αυτά δεν πρόκειται να συμβούν σε ένα ήρεμο πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον.
Το διεθνές κραχ του 2008 και οι πολιτικές μηδενικών και αρνητικών επιτοκίων που ακολουθήθηκαν οδήγησαν σε διεύρυνση των ανισοτήτων και την εμφάνιση ενός αντισυστημικού μετώπου που ενίσχυσε τα άκρα του πολιτικού φάσματος σε βάρος του Κέντρου σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο.
Το Η.Β. αποχώρησε από την Ε.Ε. και χώρες όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία καταστρατηγούν βασικούς κανόνες της χωρίς συνέπειες. Στις ΗΠΑ κέρδισε τις εκλογές ένας εμφανώς διαταραγμένος πάμπλουτος πρωταγωνιστής ριάλιτι που εκδήλωνε ανοιχτά το θαυμασμό του για αυταρχικούς αντιπάλους της Δύσης και περιφρονούσε τους συμμάχους των ΗΠΑ.
Η Τουρκία έχει απομακρυνθεί από Δύση, έχει εξελιχθεί σε ημιδικτατορικό καθεστώς και φιλοδοξεί να αναστήσει την οθωμανική αυτοκρατορία. Η Ρωσία έχει επιστρέψει στην Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική.
Οι ΗΠΑ σήμερα αποτελούν σκιά τους παρελθόντος…
Οι περιπέτειες από το βαθύ διχασμό τον οποίο παρουσιάζει η κοινωνία των ΗΠΑ δεν φαίνεται να εξαντλούνται με την εκλογή Μπάιντεν. Μάλλον βρισκόμαστε στην αρχή μιας περιόδου που ενδέχεται να υπάρξει αμφισβήτηση του αποτελέσματος του αμερικάνικου εμφυλίου…
Αν το κραχ του 2008 αποδείχτηκε η αφορμή να εκδηλωθούν όλες αυτές οι αναταράξεις ποιες είναι οι αναταράξεις που θα μπορούσε να προκαλέσει ένα κραχ το 2021 ή το 2022 στα διεθνή χρηματιστήρια που θα οδηγήσει σε μια δεύτερη βαθιά ύφεση μετά το σοκ της πανδημίας του 2020;
Πόσο κοντά βρισκόμαστε όμως σε ένα κραχ;
"Το μοναδικό πιο αξιόπιστο χαρακτηριστικό των τελευταίων σταδίων των μεγάλων "φουσκών" της ιστορίας ήταν η τρελή επενδυτική συμπεριφορά…" υποστηρίζει ο Grantham
"Νομίζω ότι δανειζόμαστε από το μέλλον" υποστηρίζει ο Leo Cooperman. "Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα ωθεί τους ανθρώπους πέρα από την καμπύλη κινδύνου και οδηγεί στις τιμές των μετοχών (υψηλότερα)... αυτό δεν πρόκειται να τελειώσει καλά".
Όλα αυτά λοιπόν μάλλον δεν θα τελειώσουν καλά… και η ζημιά που θα προκαλέσουν δεν θα αφορά μόνο τον μηδενισμό των χαρτοφυλακίων όσων έχουν αναλάβει υψηλό ρίσκο, μάλλον θα ακουμπήσει τις γεωπολιτικές ισορροπίες, τις εφοδιαστικές αλυσίδες και τις δυνατότητες κρατών, επιχειρήσεων και νοικοκυριών να ανταπεξέλθουν των υποχρεώσεών τους.
Τούτο συνεπάγεται κοινωνικές και πολιτικές εντάσεις. Αν στις ισχυρές θεσμικά ΗΠΑ ο Τραμπ με τις θεωρίες συνωμοσίας αρνείται να παραδώσει την εξουσία και συνεχίζει να έχει την υποστήριξη ενός 20-30% του πληθυσμού, τι θα συμβεί σε χώρες όπως η Τουρκία, η Ρωσία, η Βραζιλία κλπ;
Το 2021 μπορεί να τελειώσουμε με το εφιάλτη της πανδημίας αλλά δεν είναι βέβαιο πως θα είναι μια χρονιά λιγότερο εφιαλτική από το 2020…
Του Κώστα Στούπα
πηγή:https://www.capital.gr/o-kostas-stoupas-grafei/3518430/auto-den-prokeitai-na-teleiosei-kala