Νίκος Παπαναστασίου
Μελέτησα με προσοχή την ανάλυση του κ. Άριστου Κάτση στον «Φιλελεύθερο» της Κυριακής 1/11/2020 με τίτλο «Πραξικόπημα, ΕΟΚΑ Β’ και Μακάριος» και με απορία είδα πως αυτή δεν περιορίζεται μόνο σ’ αυτά που αναφέρονται στον τίτλο της, αλλά και σε πολλά άλλα, με ολιγόλεξες εν πολλοίς ατάκες, που συγχύζουν παρά να βοηθούν τον αναγνώστη. Η Ιστορία, όμως (γιατί περί Ιστορίας πρόκειται), στοιχειοθετείται με σαφείς αναλύσεις και παράθεση αληθών γεγονότων και μαρτυριών από πρωταγωνιστές κατά το δυνατόν. Όχι με επιδερμική αναφορά. Όσο για τις κρίσεις, αυτές πρέπει να βασίζονται αποκλειστικά στα πιο πάνω και όχι στις όποιες επιθυμίες και προτιμήσεις του συγγραφέα.
Στα γραφόμενα, όμως, του κ. Κάτση, με τη γλώσσα των γεγονότων:
Στον υπότιτλο του κειμένου -με ζωηρά μάλιστα γράμματα- ισχυρίζεται ότι «κατά την περίοδο 1967-74 δεν υπήρξε καμιά περίπτωση πραγματικής Ένωσης». Λάθος. Η απόφαση του Συμβουλίου του Στέμματος Αθήνα τον Φεβρουάριο του 1967, στο οποίο παρίστατο και ο Μακάριος και το οποίο υιοθέτησε την ενωτική γραμμή για λύση του Κυπριακού, τι ήταν; Το ομόφωνο ψήφισμα της κυπριακής Βουλής τον Ιούνιο, του 1967 επίσης για «Ένωση και μόνον Ένωση», τι ήταν;
Ιστορική αλήθεια αποτελεί όντως, το ότι μετά την προβοκάτσια της Κοφίνου και την εκδίωξη της ελληνικής μεραρχίας και του στρατηγού Γρίβα Διγενή από την Κύπρο, τον Νιόβρη του ’67, οτιδήποτε άλλο εκτός από την Ένωση συζητείτο από πλευράς Κυπριακής Κυβερνήσεως. Ο Πρόεδρος Μακάριος έσπευσε, μάλιστα, αρχές του 1968, να ενταφιάσει οριστικά τον ενωτικό πόθο του Κυπριακού Ελληνισμού με το να υιοθετήσει γραμμή «αδέσμευτης ανεξαρτησίας σ’ ένα ομόσπονδο κράτος», «λύση» που βοηθούσε ουσιαστικά τα συμφέροντα Τούρκων και ξένων. Να μη ξεχνούμε, εν προκειμένω, ότι για ομοσπονδία μίλησαν πρώτοι οι Ρώσοι το 1965.
Και τι είδαμε, όμως; Οι συνομιλίες που άρχισαν και συνεχίζονταν χρόνια, είχαν κατάληξη το αδιέξοδο. Πολύ πριν το 1974, περίοδο στην οποία ο κ. Κάτσης αποδίδει όλα τα κακά, αποφεύγοντας επιμελώς να κάνει και απλή αναφορά ακόμη στα εγκλήματα που διαπράχθηκαν σε βάρος της ενωτικής παράταξης από το 1959.
Είπε ο Μακάριος στις 12/1/68, όταν αποφάσισε να «κλειδώσει» τη συνέχιση (διαιώνιση) της προεδρίας για πάρτι του και ικανοποίηση των όποιων άλλων και όχι του κυπριακού λαού ως συνόλου, ως όφειλε, χωρίς να έχει στο κεφάλι του τη «ζάλη» της Ένωσης: «Αν και η Ένωσις είναι ένας στόχος ευκταίος, δεν είναι πια εφικτός. Οι Κύπριοι πρέπει να το καταλάβουν αυτό και να συνεχίσουν να αγωνίζονται για την πραγματοποιήσιμη λύση που είναι η ανεξαρτησία της Κύπρου». (Ν. Κρανιδιώτης 1984, σελ. 179).
Σ’ αυτό, να προσθέσω και τη δήλωση του τότε Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Ιχσάν Τσακλαγιαγκίλ, ο οποίος πανηγύριζε για την «ταφή» της Ένωσης και την αμυντική απογύμνωση της Κύπρου με την εκδίωξη της μεραρχίας: «Η αποχώρηση των ελληνικών δυνάμεων από την Κύπρο, έχει εκμηδενίσει μια στρατιωτική παρουσία, που θα μπορούσε να οδηγήσει βίαια στην Ένωση. (…) Το γεγονός, αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη σχετικά με την τελική λύση». (Ν. Κρανιδιώτης 1985 Α΄, σελ. 493).
Επισημαίνω «τη σημαντική εξέλιξη για την τελική λύση».
Ως πρόταξη επίσης του κειμένου του -με έντονα και πάλι γράμματα, λες και αποτελούσε… απόσπασμα από το Ευαγγέλιο- ο κ. Κάτσης παραθέτει την εξής δήλωση του Ανδρέα Παπανδρέου (21/2/1986): «Η λέξη Ένωση δεν μπορούσε παρά να σημαίνει διχοτόμηση. Δεν επρόκειτο η Τουρκία να επιτρέψει δίπλα της, την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Ή, επομένως, έπρεπε να είσαι αφελής, ή έπρεπε να είσαι, θα έλεγα, πατριώτης ναι, αλλά και αφελής»!
Δηλαδή, κατά τον Ανδρέα και τον χειροκροτητή του Κάτση, η ομόθυμη επιθυμία των Ελλήνων της Κύπρου το 1950 για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, σήμαινε… επιλογή της διχοτόμησης! Αυτό βγαίνει από την πιο πάνω δήλωση και είναι, το λιγότερο, ντροπή.
Όσο για την αναφορά για ενδεχόμενη αντίδραση της Τουρκίας για την Ένωση, αυτό δεν είναι επιχείρημα για τον όποιο Έλληνα και μάλιστα Πρωθυπουργό της Ελλάδας. Να θυμίσω, όμως, πως, όταν το 1964 ο Ντιν Άτσεσον είχε βάλει κάτω τις θέσεις των ΗΠΑ στη Γενεύη στα πλαίσια του ΟΗΕ, οι οποίες προνοούσαν την Ένωση ολόκληρης της Κύπρου στην Ελλάδα, διαβεβαίωνε παράλληλα και για την αποδοχή τους από την Τουρκία. Κι αυτό δεν το έγραφε και έλεγε τυχαία, γιατί ήξερε ότι η χώρα του είχε τον τρόπο και τη δύναμη να επιβάλει την επιθυμία της στην Τουρκία, της οποίας τα γεωστρατηγικά συμφέροντα τότε εξυπηρετούνταν από μια ενωτική λύση με την Κύπρο υπό την ομπρέλα του ΝΑΤΟ. Για το θέμα της μη πραγματοποίησης της Ένωσης τότε, παραπέμπω στο βιβλίο του Α. Ροδίτη «Κουράγιο Πηνελόπη, που περιέχει όλα τα έγγραφα και αποδείξεις για τους ενόχους.
Μόνο θυμηδία προκαλεί, εξάλλου, ο ισχυρισμός Κάτση για «πολιτική αφέλεια όλων των Ελληνικών Κυβερνήσεων από το 1963 μέχρι το 1974» και ότι «μιλούσαν για Ένωση, αλλά γνώριζαν πολύ καλά πως σήμαινε διχοτόμηση, αφού οι ίδιοι πρόσφεραν κυπριακό έδαφος στην Τουρκία».
ä Δεν γνωρίζει μήπως, ένας ιστορικός της εμβέλειας του κ. Κάτση, ότι το «δικοινοτικό κράτος», το οποίο ιδρύθηκε και με την υπογραφή του Μακαρίου το 1959, είχε καθαρά διαιρετικό-διχοτομικό χαρακτήρα; Στα αρχικά του στάδια, βέβαια, έλειπε ο εδαφικός διαχωρισμός, όπως ήταν από την πρώτη στιγμή η επιδίωξη των Τούρκων, όμως κι αυτός άρχισε να εφαρμόζεται το 1964 με τις «Πράσινες Γραμμές», τις οποίες επίσης διαπραγματεύθηκε και υπέγραψε ο Μακάριος.
ä Δεν ξέρει ο κ. Κάτσης, ότι η μεγάλη ταφόπετρα στην Ένωση τοποθετήθηκε με τις Συμφωνίες του 1959, παρόλο που ο Μακάριος δεσμευόταν μέχρι τότε με δύο όρκους για αγώνα μέχρι θανάτου για την Ένωση;
ä Δεν ξέρει ο κ. Κάτσης, ότι κυπριακό έδαφος εκχωρήθηκε στην Τουρκία, επίσης από το 1959, αφού με τις επάρατες Συμφωνίες, στάθμευαν από τότε στο νησί τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις και, άρα, κατείχαν κυπριακό έδαφος;
ä Δεν ξέρει ο κ. Κάτσης, ότι οι Τούρκοι από το 1964 εγκαθίδρυσαν «προσωρινή τουρκοκυπριακή διοίκηση» στα εδάφη που κατείχαν με τη βία των όπλων, κάτι που σήμαινε ντε φάκτο διχοτόμηση; Και ποιος είναι εκείνος που, όχι μόνο ανέχτηκε αλλά και υποβοήθησε, με «μέτρα ειρηνεύσεως» και «επιθέσεις ειρήνης», τη διχοτομική, διαχωριστική αυτή τακτική των Τούρκων; Οι ελληνικές κυβερνήσεις, ή ο Μακάριος, ο οποίος πότε συνεργαζόταν και πότε τα τσούγκριζε μ’ αυτές, φτάνει να εξασφάλιζε συνέχιση της παραμονής του στην προεδρική καρέκλα;
ä Είναι οι Ελληνικές Κυβερνήσεις, που πολέμησαν ΜΕ ΟΛΑ ΤΑ ΜΕΣΑ τα μέλη της ελληνικής μεραρχίας στην Κύπρο το 1964-67;
Βέβαια, με τα πιο πάνω ποσώς δεν παραβλέπω και τις ευθύνες των εκάστοτε Ελληνικών Κυβερνήσεων για λάθη, παραλείψεις, ενέργειες και πρωτοβουλίες τους στο Κυπριακό. Υπογραφές, όμως, που να δεσμεύουν τους Κύπριους και να καθιστούν δυσοίωνο το μέλλον τους, καμιά δεν έβαλε.
Και περί Μακαρίου και διχοτόμησης
Επειδή ο κ. Κάτσης προσπαθεί να δώσει την εντύπωση, ότι όλοι πλην του Μακαρίου ήταν θιασώτες και προωθητές της διχοτόμησης, ιστορικά επιβεβλημένο είναι ν’ αναφερθεί και το εξής γεγονός: Με το τέλος της β’ φάσης των «ενδοκυπριακών συνομιλιών», στις 6/1/1969, ο Ρ. Ντενκτάς έστειλε επιστολή στον Γλ. Κληρίδη και έθετε θέμα επανόδου των Τ/κ «προσφύγων» του 1963-64 στα σπίτια και τις περιουσίες τους. Ο Μακάριος, με τη σιωπή του, απέρριψε το αίτημα. Αλλά γιατί; Η παρουσία συγκεντρωμένων σε γκέτο σε πολλές περιοχές της νήσου Τ/κ δεν παρέπεμπε σε ντε φάκτο διχοτόμηση, όταν μάλιστα, από το 1967, μετά την εκδίωξη της ελληνικής μεραρχίας, οι Τούρκοι είχαν ιδρύσει χωριστή πλέον «Τουρκοκυπριακή Διοίκηση», γεγονός που παρέπεμπε καθαρά στη διχοτόμηση;
Όμως, είναι και κάτι άλλο συναφές:
Είπε ο Μακάριος στο Συμβούλιο του Στέμματος στην Αθήνα, στις 6/2/1967: «Τι νέα γενεά τουρκική θα γεννηθεί εις την Κύπρον, όταν όλα ευρίσκονται στα χέρια των Ελλήνων; Πόσον καιρόν θα ανθέξουν; Ή μπορεί να ανθέξουν. Δεν ημπορώ υπευθύνως να δηλώσω ότι εις 3,5,10 μήνας θα ζητήσουν παράδοσιν, δεν αποκλείω όμως και αυτού του είδους την κατάληξιν. Το ηθικόν των είναι πολύ χαμηλόν». (Από τα επίσημα Πρακτικά του Συμβουλίου του Στέμματος).
Ενώ, όμως, αυτή ήταν η εκτίμηση του Μακαρίου για τους «συνεταίρους» μας στο δικοινοτικό κράτος του 1959 Τουρκοκύπριους, που με και την υπογραφή του δημιουργήθηκε, αυτός ο ίδιος, τον Γενάρη του 1968, έβαλε μπρος για συνομιλίες με σκοπό την ίδρυση «αδέσμευτης, ανεξάρτητης και ομόσπονδης Κύπρου», «λύση» που στην ουσία βόλευε την τουρκική πλευρά αφού παρέπεμπε σε διχοτόμηση. Προκήρυξε μάλιστα και Προεδρικές εκλογές, για να «θωρακίσει» προφανώς με την ψήφο του λαού τον πολιτικό του εκτροχιασμό και την οριστική εγκατάλειψη της Ένωσης, την εμμονή του την οποία επανέλαβε στο Συμβούλιο του Στέμματος. Κι όλα αυτά έγιναν πότε; Όταν ο Μακάριος νόμισε πως είχε μπροστά του «καθαρό τοπίο» και «επιτέλους γλύτωσε» από την ελληνική μεραρχία και τον στρατηγό Γρίβα, με την προβοκάτσια της Κοφίνου, που προηγήθηκε.
Περί «εισβολής» της Ελλάδας
Δεν εκπλήσσει καθόλου ο ισχυρισμός του κ. Κάτση ότι, «το πραξικόπημα του 1974 ήταν εισβολή». Το είπε, άλλωστε, έξι φορές επίσημα στο Συμβούλιο Ασφαλείας ο Μακάριος στις 19 Ιουλίου 1974, κατηγορώντας γι’ αυτό την Ελλάδα. Το επιχείρημα αυτό, μάλιστα, απετέλεσε τη δικαιολογία των Τούρκων για την εισβολή τους στις 20 Ιουλίου και μέχρι σήμερα αποτελεί τη νομική της κάλυψη. Δεν παραλείπει ακόμα ο κ. Κάτσης, να χαρακτηρίσει σαν «ιστορικό λάθος τον ισχυρισμό, ότι η ΕΟΚΑ Β΄ δεν μετείχε στο Πραξικόπημα».
Αυτό που πράγματι έγινε και αποτελεί όντως ιστορικό γεγονός (το έγραψαν και πολλοί συγγραφείς υμνητές του Μακαρίου), είναι ότι κάποια μέλη ή υποστηρικτές της ΕΟΚΑ Β΄ συνέδραμαν το Πραξικόπημα μετά την επικράτησή του. Θεώρησαν την ενέργεια των Αθηνών ως κίνηση για πραγματοποίηση της Ένωσης, αλλά και -κακώς- ως ευκαιρία να «πάρουν τη ρεβάνς» για τον «δημοκρατικό» τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρθηκε το μακαριακό κράτος στους ενωτικούς από της δημιουργίας του.
Είναι, όμως, και πολλά άλλα που αναφέρει ο κ. Κάτσης που χρειάζονται σχολιασμό και παράθεση γεγονότων για να αντικρουσθούν, πλην ο χώρος της εφημερίδας δεν μου επιτρέπει. Καλώ, ως εκ τούτου, τον κ. Κάτση (όχι τον προκαλώ, γιατί η λέξη αυτή είναι εκτός του λεξολογίου μου), σε ανοικτή τηλεοπτική, ραδιοφωνική ή και μέσω εντύπων συζήτηση για την πρόσφατη Ιστορία της Κύπρου, εάν και όποτε το θελήσει. Αναμένω λοιπόν.
πηγή:https://infognomonpolitics.gr/2020/11/makarios-a-papandreou-kypriako-kai-efthynes/