Η Άγκυρα -παρά τις εντεινόμενες διεθνείς πιέσεις και την επικείμενη Σύνοδο Κορυφής, όπου η μη έμπρακτη αποκλιμάκωση ενδέχεται να ανοίξει το δρόμο στην επιβολή κυρώσεων- επιμένει στις εμπρηστικές δηλώσεις, με νουθεσίες του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προς ευρωπαϊκές χώρες και τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου να προειδοποιεί για την ενεργοποίηση των S400. Σε διπλωματική διέξοδο στοχεύει το Βερολίνο, μετά και την τηλεφωνική επικοινωνία Μέρκελ–Ερντογάν.
Μιλώντας ο Τούρκος πρόεδρος σε τοπικούς εκπροσώπους του κόμματος του μέσω τηλεδιάσκεψης, διερωτήθηκε: «Αν η Τουρκία γυρίσει την πλάτη, οι πραξικοπηματίες στη Λιβύη θα αφήσουν την εξουσία στη νόμιμη κυβέρνηση; […] Αν η Τουρκία εγκαταλείψει τα πάντα, θα μπορούσε ένας ανίκανος και φιλόδοξος που ηγείται της Γαλλίας να επιστρέψει στη λογική;».
Στη συνέχεια, σε ομιλία του σε τελετή απονομής μεταλλίων, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τόνισε πως έχει γίνει κατανοητό «ότι δεν θα υποκύψουμε στους εκβιασμούς, υπερασπιζόμαστε τα νόμιμα δικαιώματα της χώρας» και πρόσθεσε πως «δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να μας περιορίσει στις ακτές μας, τη χώρα με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στη Μεσόγειο».
Πάνω από δύο ώρες διήρκεσε η συνέντευξη Τσαβούσογλου στο CNN Turk. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε σε όλες τις πτυχές των ελληνοτουρκικών σχέσεων και στις τελευταίες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.
Όπως είπε, η Τουρκία είναι έτοιμη για συνομιλίες και ανέφερε ότι τις τελευταίες ημέρες έρχονται θετικά μηνύματα από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ωστόσο, σημείωσε ότι αν η ελληνική πλευρά προβάλλει όρους για συνομιλίες, «έχουμε και εμείς τους δικούς μας όρους», αναφερόμενος σε υφαλοκρηπίδα, φυσικό αέριο, Δυτική Θράκη, στρατικοποίηση των νησιών.
Πρόσθεσε ότι η Αθήνα δεν βρήκε από την Ευρώπη τη στήριξη που περίμενε, ενώ η Τουρκία τις τελευταίες ημέρες λαμβάνει θετικά μηνύματα από τους Ευρωπαίους.
Για να ξεκινήσουν οι συνομιλίες, είπε ότι η Άγκυρα ζητά από την Αθήνα να είναι ειλικρινής και να απορρίψει τον χάρτη της Σεβίλης.
Σχετικά με τον προσωρινό ελλιμενισμό του Ορούτς Ρέις στο λιμάνι της Αττάλειας, ανέφερε ότι έγινε για λόγους συντήρησης ρουτίνας, ωστόσο πρόσθεσε ότι ο χρόνος της παραμονής του στην Αττάλεια -που θα είναι, όπως είπε, μερικές εβδομάδες-, θα μπορούσε να αξιολογηθεί από την Αθήνα ως ευκαιρία.
Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου είχε την Πέμπτη τηλεφωνική επικοινωνία με τον Γερμανό ομόλογό του Χάικο Μάας κατά την οποία συζητήθηκαν οι τελευταίες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σε ρόλο μεσολαβητή το Βερολίνο
Η τηλεδιάσκεψη Μέρκελ-Ερντογάν εντάσσεται στη μεσολαβητική προσπάθεια της Γερμανίδας Καγκελαρίου στην ελληνοτουρκική διένεξη με στόχο την αποκλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο.
Βήμα αποκλιμάκωσης θεωρεί το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών, όπως απάντησε στην ΕΡΤ, την αποχώρηση του Ορούτς Ρέις και την επιστροφή του στο λιμάνι της Αττάλειας. Όσο γίνονται τέτοια βήματα, τόσο ανοίγει ο δρόμος για να επιστρέψουν οι δύο χώρες στο τραπέζι του διαλόγου και της διαπραγμάτευσης, και αυτό είναι πολύ σημαντικό ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις 24-25 Σεπτεμβρίου, όπου θα τεθεί το ζήτημα των κυρώσεων για την παραβατική συμπεριφορά της.
Στο Συμβούλιο θα συζητηθεί βέβαια και το σύνολο των ευρωτουρκικών σχέσεων. Η Άγκελα Μέρκελ μίλησε πρόσφατα για «καθήκον» των χωρών-μελών της ΕΕ να υποστηρίξουν τους «Έλληνες φίλους όπου έχουν δίκιο».
Ταυτόχρονα η Γερμανίδα Καγκελάριος θεωρεί αναγκαία μια «στρατηγική σχέση» της ΕΕ με την Τουρκία, η οποία παίζει κομβικό ρόλο στην αντιμετώπιση των προσφυγικών-μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη.
Επιδίωξη του Βερολίνου είναι Ελλάδα και Τουρκία να συμφωνήσουν πριν από τη Σύνοδο Κορυφής ότι θα πιάσουν το νήμα των διερευνητικών επαφών από εκεί που είχαν διακοπεί το 2016.
Δύσκολος στόχος η επίτευξη συμφωνίας
Σύμφωνα με ανάλυση του διπλωματικού συντάκτη της ΕΡΤ Νίκου Μελέτη, εφόσον συγκρατηθεί η Τουρκία και δεν τορπιλίσει και πάλι το κλίμα, διαμορφώνεται το έδαφος για τις συνεννοήσεις που θα οδηγήσουν στην επανάληψη των διερευνητικών επαφών από εκεί που σταμάτησαν τον Μάρτιο του 2016, ακόμη και πριν από τη Συνοδό Κορυφής. Γιατί η απόσυρση του Ορούτς Ρέις είναι βήμα αποκλιμάκωσης, αλλά σαφώς δεν οδηγεί από μόνη της σε εκτόνωση της έντασης.
Όπως φαίνεται, από τουρκικής πλευράς γίνεται προσπάθεια για να διατηρηθούν χαμηλοί οι τόνοι.
Είναι σαφής η προσπάθεια και της γερμανικής Προεδρίας και των ευρωπαίων παραγόντων να εκμεταλλευθούν αυτό το διάστημα μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής ώστε, χωρίς δηλώσεις και κινήσεις που πυροδοτούν το κλίμα να ξεκινήσει αυτή η προσπάθεια για διπλωματική αντιμετώπιση των διαφορών.
Αναφορικά με τις διερευνητικές επαφές, οι τελευταίες που είχαμε ήταν πριν από σχεδόν 18 χρόνια.
Ούτε η δημιουργία του περιβάλλοντος για αυτή τη διαδικασία είναι εύκολη ,ούτε φυσικά το περιεχόμενο των συνομιλιών.
Εξάλλου στο άρθρο του στην «Καθημερινή», ο κ. Τσαβούσογλου είπε λίγο πολύ ότι η Τουρκία επιδιώκει να μην αποκλεισθεί από τον πλούτο της γειτονιάς, χωρίς φυσικά να ενδιαφέρεται αν αυτός ο πλούτος ανήκει σε άλλους, ενώ στη συνέντευξη του στο CNN Turk δηλώνει ότι οι διερευνητικές έχουν στόχο να βρεθεί τρόπος επίλυσης όλων των προβλημάτων στα οποία οι δυο χώρες δεν μπορούν να καταλήξουν σε συμφωνία, και όχι μόνο για ένα θέμα.
Επίσης, οι ακραίες μαξιμαλιστικές τουρκικές θέσεις μετά την υιοθέτηση του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας, εφόσον η Τουρκία δεν δείχνει έτοιμη τουλάχιστον να αποδεχθεί την παραπομπή των διαφορών στην Χάγη.
Ξεκινώντας πάντως μια συζήτηση, δίνεται χώρος για την αποφυγή εντάσεων έπειτα από ένα δεκάμηνο που άρχισε με την υπογραφή τουρκολυβικού μνημονίου τον Νοέμβριο και συνεχίσθηκε με τον Έβρο και τις προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου η ένταση βρίσκεται διαρκώς στο «κόκκινο».
Κωνσταντινούπολη, ανταπόκριση: Αριάνα Φερεντίνου
Βερολίνο, ανταπόκριση: Γιώργος Παππάς
Ανάλυση: Νίκος Μελέτης
πηγή:https://www.ert.gr/eidiseis/diethni/kosmos/tsavoysogloy-germania-toyrkia/