Τρεις κατηγορίες συνταξιούχων, με διαφορετική αντιμετώπιση σε σχέση με τις αναδρομικές επιστροφές ποσών που παρανόμως παρακρατήθηκαν από τις συντάξεις τους, δημιουργεί η πρόσφατη τροπολογία που ψηφίστηκε από τη Βουλή.
Μάλιστα, όπως επισημαίνουν έγκριτοι νομικοί, «μερικώς κερδισμένοι» είναι περίπου 1 εκατομμύριο συνταξιούχοι που θα λάβουν μεν αναδρομικά, ψαλιδισμένα όμως ως προς τις συνολικές απαιτήσεις τους. Τα ποσά που θα εισπράξουν, πιθανότατα προς το τέλος του φθινοπώρου ή το αργότερο έως τα Χριστούγεννα, θα είναι μειωμένα από 800 έως 2.000 ευρώ. Και αυτό γιατί η τροπολογία αφήνει εκτός τα κομμένα δώρα και τις περικοπές των επικουρικών.
Εκτός επιστροφών μένουν, δε, πάνω από 1 εκατομμύριο χαμηλοσυνταξιούχοι, μεταξύ των οποίων και όλοι οι πρώην αγρότες, που είχαν κάτω από 1.000 ευρώ μεικτό εισόδημα από συντάξεις, καθώς και άλλες περίπου 500.000 που οι κύριες συντάξεις τους ήταν κάτω από 1.000 ευρώ μεικτά.
Η πολυαναμενόμενη τροπολογία δίνει αναδρομικά για 11 μήνες μόνο σε όσους είχαν περικοπές στις κύριες συντάξεις τους. Προβλέπει, μάλιστα ότι, με την καταβολή του ποσού, όλες οι άλλες αξιώσεις των συνταξιούχων σβήνονται. Εξαιρούνται μόνο οι περίπου 250.000 συνταξιούχοι που έχουν προσφύγει στα δικαστήρια, αφού η ρύθμιση ορίζει πως
η απόσβεση των αξιώσεων δεν ισχύει για τις εκκρεμείς ενώπιον των δικαστηρίων δίκες. Οι ειδικοί εκτιμούν –οι περισσότεροι, δε, προεξοφλούν– ότι εντός του έτους θα έχουμε νέο κύκλο δικαστικών προσφυγών για τα χαμένα δώρα και τις περικοπές των επικουρικών.
Ξεκαθαρίζουν, άλλωστε, ότι δίκες που είναι εκκρεμείς θα συνεχιστούν κανονικά ως προς το σκέλος των δώρων και των επικουρικών, ενώ νέες αγωγές θα κατατεθούν από αυτούς που δεν έχουν ήδη προσφύγει στη Δικαιοσύνη. Οι αξιώσεις του 2015 παραγράφονται στις 31 Δεκεμβρίου 2020. Συνεπώς, απομένει ένα πεντάμηνο που οι συνταξιούχοι μπορούν να προσφύγουν στα δικαστήρια.
Ο δικηγόρος Διονύσης Ρίζος αναλύει στην «Κ» τις 3 κατηγορίες συνταξιούχων που δημιουργεί η απόφαση της κυβέρνησης και εξηγεί τις επιλογές που έχουν.
1η κατηγορία: Όσοι δικαιούνται αναδρομικά και έχουν προσφύγει και δικαστικά ασκώντας αγωγή.
Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν όσοι συνταξιούχοι του ιδιωτικού τομέα έπαιρναν κύρια σύνταξη πάνω από 1.000 ευρώ ή το άθροισμα της κύριας και της επικουρικής τους ήταν άνω των 1.000 ευρώ και ήδη έχουν ασκήσει αγωγές. Οι συγκεκριμένοι θα λάβουν εντός του έτους το ποσό που τους αναλογεί με βάση την κυβερνητική απόφαση και διατηρούν το δικαίωμά τους να διεκδικήσουν μεγαλύτερα ποσά όταν θα εκδικαστεί η αγωγή τους.
Παράδειγμα: Συνταξιούχος του ΙΚΑ που συνταξιοδοτήθηκε το 2013 με κύρια σύνταξη 1.435,5 ευρώ και επικουρική 442,1 ευρώ έχει ασκήσει αγωγή και διεκδικεί: 79,2 ευρώ από την περικοπή του νόμου 4051/2012 στην κύρια σύνταξή του (μηνιαία περικοπή 7,2 ευρώ), 1.488,08 ευρώ από την περικοπή της κύριας σύνταξής του βάσει του νόμου 4093/2012 (135,28 ευρώ μηνιαία περικοπή), 744 ευρώ από την περικοπή της επικουρικής σύνταξής του με τον νόμο 4051/2012 (67,7 ευρώ τον μήνα), επιπλέον 148,5 ευρώ για τις περικοπές στις επικουρικές με βάση τον νόμο 4051/2012 (13,5 ευρώ τον μήνα) καθώς και δώρα εορτών και επίδομα θερινών διακοπών ύψους 2.800 ευρώ. Το σύνολο της αξίωσής του είναι 5.260,48 ευρώ, για το επίμαχο 11μηνο που αναγνωρίζει το ΣτΕ. Με βάση την τροπολογία, θα λάβει 1.567,2 ευρώ μεικτά. Τα υπόλοιπα 3.693,2 ευρώ θα τα διεκδικήσει δικαστικά όταν εκδικαστεί η αγωγή του.
2η κατηγορία: Όσοι δικαιούνται αναδρομικά και μέχρι σήμερα δεν έχουν προσφύγει δικαστικά.
Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν όσοι συνταξιούχοι του ιδιωτικού τομέα έπαιρναν κύρια σύνταξη πάνω από 1.000 ευρώ ή το άθροισμα της κύριας και της επικουρικής τους ήταν άνω των 1.000 ευρώ και δεν έχουν ασκήσει μέχρι σήμερα αγωγές.
Οι συγκεκριμένοι θα λάβουν εντός του έτους το ποσό που τους αναλογεί για τις κύριες συντάξεις και, με βάση την τροπολογία, κάθε άλλη απαίτησή τους αποσβένεται. Αυτό σημαίνει ότι από την ημερομηνία καταβολής των χρημάτων δεν θα έχουν καμία άλλη απαίτηση που να αφορά περικοπές σε κύριες και επικουρικές συντάξεις, δώρα και επιδόματα, ακόμη κι αν στο μέλλον υπάρξει νομολογία που θα δικαιώνει τέτοιες απαιτήσεις. Η συγκεκριμένη κατηγορία, αν επιθυμεί να προσφύγει δικαστικά, τότε θα μπορεί να το κάνει πριν από την ημερομηνία καταβολής των αναδρομικών.
Παράδειγμα: Συνταξιούχος του ΙΚΑ (ίδια περίπτωση με την παραπάνω) συνταξιοδοτήθηκε το 2013 με κύρια σύνταξη 1.435,5 ευρώ και επικουρική 442,1 ευρώ. Με βάση τις περικοπές των ν. 4051 και 4093/2012 έχει χάσει και θα μπορούσε να διεκδικήσει 3.693,2 ευρώ. Στην πράξη, ο συγκεκριμένος συνταξιούχος θα λάβει 1.567,2 ευρώ μεικτά. Τα υπόλοιπα 3.693,2 ευρώ αποσβένονται ως αξίωση και, ακόμη κι αν υπάρξει θετική νομολογία από άλλες αγωγές, σε καμία περίπτωση δεν θα μπορεί να τα λάβει, ούτε καν να τα διεκδικήσει. Μπορεί, βέβαια, έως την καταβολή της κύριας να ασκήσει αγωγή για τις περικοπές σε επικουρικές και δώρα.
3η κατηγορία: Όσοι δεν δικαιούνται τίποτε.
Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν περίπου 1.600.000 συνταξιούχοι που η κύρια σύνταξή τους ήταν κάτω από 1.000 ευρώ ή το άθροισμα της κύριας και της επικουρικής τους δεν ξεπερνούσε τα 1.000 ευρώ. Οι συγκεκριμένοι δεν θα λάβουν ποσά, είτε έχουν προσφύγει δικαστικά είτε όχι. Βέβαια, για να έχουν μια ελπίδα σε πιθανή διεκδίκηση, καθώς πλέον με την κυβερνητική τροπολογία αποκλείστηκαν από την όποια παροχή, θα πρέπει να προσφύγουν δικαστικά εντός της 5ετίας από το 2015, δηλαδή έως το τέλος του 2020.
Παράδειγμα: Συνταξιούχος του ΙΚΑ συνταξιοδοτήθηκε το 2013 με κύρια σύνταξη 775,1 ευρώ και επικουρική 142,1 ευρώ. Με βάση τις περικοπές των ν. 4051 και 4093/2012 έχει χάσει και θα μπορούσε να διεκδικήσει δώρα εορτών και επίδομα διακοπών ύψους 1.834,4 ευρώ. Ο συγκεκριμένος συνταξιούχος δεν θα λάβει κάποιο ποσό από τα αναδρομικά, αφού δεν είχε περικοπές στην κύρια σύνταξή του. Μπορεί να ασκήσει αγωγή για τα δώρα.