Να ρίξει άφθονες ποσότητες χρήματος στην αγορά με κάθε άμεσο και έμμεσο τρόπο θα επιδιώξει η κυβέρνηση προκειμένου να μετριάσει την ύφεση, κυρίως κατά το 4ο και καθοριστικό τρίμηνο της φετινής χρονιάς. Ο συνολικός προϋπολογισμός των μέτρων που θα ενεργοποιηθούν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα –τόσο αυτών που έχουν ήδη ανακοινωθεί όσο και των νέων που θα παρουσιαστούν από την επόμενη εβδομάδα– εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει ακόμη και τα 5 έως 5,5 δισ. ευρώ.
Με... δύναμη πυρός που θα φτάσει ακόμη και στις 2,5 μονάδες του ΑΕΠ, χωρίς να συνυπολογιστεί το ύψος των δανείων που χορηγούνται στις μεγάλες επιχειρήσεις μέσω των διαφόρων χρηματοδοτικών εργαλείων (π.χ. ΤΕΠΙΧ ΙΙ κ.λπ.), στο οικονομικό επιτελείο εκτιμούν ότι μπορεί να συγκρατηθεί το τελικό ποσοστό της ύφεσης στα επίπεδα που έχουν ήδη προϋπολογιστεί, δηλαδή κοντά στο 8%-9%, παρά την εικόνα κατάρρευσης εσόδων στον τουριστικό κλάδο.
Το πακέτο των 5,5 δισ. ευρώ συγκεντρώνεται αν προστεθούν:
1. Το τουλάχιστον 1,2-1,5 δισ. που θα καταβληθεί μέσω της επιστρεπτέας προκαταβολής. Είναι πιθανό, εκτός από την 3η φάση –η οποία από μόνη της θα έχει προϋπολογισμό άνω του 1,2 δισ.–, να υπάρξει και τέταρτη φάση ανάλογα με την ανάγκη στήριξης κυρίως των εποχικών επιχειρήσεων.
2. Το περίπου 1,6 δισ. που θα μπει στις τσέπες των συνταξιούχων μέσα από τα τρία πακέτα των αναδρομικών. Εκτός από το «μεγάλο πακέτο» (το 1,4 δισ. για τις αντισυνταγματικές περικοπές στις κύριες συντάξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα), υπάρχει η εκκρεμότητα με τα αναδρομικά λόγω του επανυπολογισμού των συντάξεων (θα δοθούν αναδρομικά από τον Οκτώβριο του 2019 σε όσους συνταξιούχους έχουν πάνω από 30 έτη ασφάλισης και ημερομηνία συνταξιοδότησης μεταγενέστερη του Μαΐου 2016) αλλά και τους συνταξιούχους που συνεχίζουν να εργάζονται (για αυτή την κατηγορία η «ποινή» μειώνεται από το 60% στο 30% και υπάρχει αναδρομικότητα από τον Μάρτιο του 2020).
3. Τα τουλάχιστον 300 εκατ. που εκτιμάται ότι θα κατατεθούν στους τραπεζικούς λογαριασμούς των δανειοληπτών μέσω του προγράμματος «Γέφυρα» έως το τέλος του έτους. Οι πρώτες καταβολές προγραμματίζονται για το τέλος Οκτωβρίου, ενώ η αρμόδια γενική γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους προγραμματίζει «εκστρατεία» από τις επόμενες ημέρες για να αυξήσει τη συμμετοχή στο πρόγραμμα. Ανοικτό είναι και το ενδεχόμενο παράτασης αλλά και επανάληψης του προγράμματος προκειμένου να ενισχυθούν και άλλοι δανειολήπτες που ενδεχομένως κατέστησαν «πληγέντες» από τον κορωνοϊό μετά τον Απρίλιο.
4. Το 1,5 δισ. που είναι το όφελος που θα προκύψει για τις επιχειρήσεις από τη μείωση της προκαταβολής φόρου. Αυτό το όφελος θα αρχίσει να φαίνεται στις επιχειρήσεις από το τέλος του μηνός. Είναι χρήματα που είχε προϋπολογιστεί να καταβληθούν, αλλά τελικώς δεν θα πληρωθούν από τις επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα να προκύπτει τόνωση της ρευστότητας διά της μείωσης των δαπανών.
5. Ενα σημαντικό κονδύλι –το οποίο μπορεί να φτάσει ακόμη και στα 500 εκατ. ευρώ– για τη στήριξη των εργαζομένων. Περιλαμβάνει τις επεκτάσεις υφιστάμενων μέτρων (π.χ. «Συν-Εργασία» και αναστολές) αλλά και νέα μέτρα, όπως η επιδοτούμενη κατάρτιση κυρίως των εποχικών υπαλλήλων.
6. Αναστολές φορολογικών υποχρεώσεων αλλά και αποζημιώσεις ιδιοκτητών ακινήτων λόγω του υποχρεωτικού «κουρέματος» ενοικίων, οι οποίες θα αρχίσουν να φαίνονται στους ιδιοκτήτες από αυτή την εβδομάδα. Εκτιμάται ότι το ύψος των αποζημιώσεων μπορεί να ξεπεράσει φέτος ακόμη και τα 100 εκατ., ειδικά αν προχωρήσει το σχέδιο κρατικής αποζημίωσης των ιδιοκτητών ακινήτων που θα συμφωνήσουν μείωση ενοικίων με τους ενοικιαστές.
Παρενέργειες
Με ταμειακά διαθέσιμα 34,5 δισ., τη δυνατότητα να αντλήσει επιπλέον χρήματα από τις αγορές μέχρι το τέλος του χρόνου –ήδη συζητείται ακόμη μία έξοδος στις αγορές μέχρι το τέλος του έτους προκειμένου να αντληθούν 1,5-2 δισ.– αλλά και την προοπτική είσπραξης ακόμη 2 δισ. από την Ε.Ε. μέσα στο 2020, το οικονομικό επιτελείο έχει τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσει τις ενέσεις ρευστότητας στην αγορά χωρίς να ρίξει το επίπεδο των ταμειακών διαθεσίμων κάτω από τα 30 έως 32 δισ. στο τέλος του έτους. Βέβαια, αυτή η πολιτική θα «χτυπήσει» σε δύο βασικούς οικονομικούς δείκτες:
1. Στο δημοσιονομικό έλλειμμα, το οποίο, με βάση τις αναθεωρημένες εκτιμήσεις του οικονομικού επιτελείου, είναι πλέον πιθανό να προσεγγίσει ακόμη και το 5,5%-6% του ΑΕΠ σε επίπεδο πρωτογενούς αποτελέσματος γενικής κυβέρνησης. Το τελικό αποτέλεσμα θα εξαρτηθεί και από τις εκταμιεύσεις κονδυλίων από την Ε.Ε. και από την τελική πορεία της ύφεσης.
2. Στο δημόσιο χρέος, το οποίο αναμένεται να ξεπεράσει τα επίπεδα των 340 δισ. ευρώ. Το ενδιαφέρον πλέον εντοπίζεται στο αν το χρέος θα φτάσει να ξεπερνάει το 200% του ΑΕΠ ή θα συγκρατηθεί σε χαμηλότερα επίπεδα στο τέλος του έτους.