Οχτώ τουλάχιστον χρόνια διαρκεί η «βεντέτα» του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι που άρχισε με το «παιχνίδι κυριαρχίας» στους σουνίτες μουσουλμάνους και έχει καταλήξει με την αντιπαράθεση για τα γεωπολιτικά συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.
Η Αίγυπτος των σχεδόν 100 εκατομμυρίων και η Τουρκία των 82 περίπου εκατομμυρίων βρίσκονται αντιμέτωπες μέσα από τους πανίσχυρους προέδρους τους, που πλέον έχουν «προσωπικά» μεταξύ τους.
Κατά την έναρξη των εξεγέρσεων στον αραβικό κόσμο το 2010 -η λεγόμενη «αραβική άνοιξη»- η κυβέρνηση των ισλαμιστών της Άγκυρας φαινόταν να βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση. Τα «νεοοθωμανικά» όνειρα του Ταγίπ Ερντογάν για επιρροή στα Αραβικά κράτη φάνταζαν βάσιμα.
Μετά την πτώση του καθεστώτος του Χόσνι Μουμπάρακ στην Αίγυπτο, ο Ερντογάν (τότε πρωθυπουργός της Τουρκίας) κινήθηκε γρήγορα για να ενισχύσει την επιρροή του στην Αίγυπτο, την ισχυρότερη στρατιωτικά αραβική χώρα, ενώ ακολούθησαν άλλα αραβικά κράτη.
Σε ό,τι αφορά την Αίγυπτο, υποστήριξε ανοιχτά τον προσκείμενο στη Μουσουλμανική Αδελφότητα Μοχάμεντ Μόρσι, ισλαμιστή όπως ο ίδιος. Όταν ο Μόρσι έγινε πρόεδρος της Αιγύπτου τον Ιούνιο του 2012, ο Τούρκος πρόεδρος φάνηκε να «κερδίζει το στοίχημα».
ώρα
Ωστόσο, μετά την απομάκρυνση του Μόρσι από τον στρατηγό Αμπντέλ φατάχ Αλ Σίσι, ο Ερντογάν έχασε όλα τα πολιτικά του κέρδη στην αιγυπτιακή γεωπολιτική σκακιέρα - σχεδόν εν μία νυκτί.
Έτσι, το 2013, αντί να αναδειχθεί σε ηγέτιδα δύναμη της ευρύτερης περιοχής η Τουρκία ενεπλάκη στα δικά της εσωτερικά προβλήματα με τις διαδηλώσεις κατά της αυταρχικής πολιτικής του Ερντογάν. Σύμβολό τους έγινε το πάρκο Γκεζί.
Ταυτόχρονα, η κατάρρευση του Μόρσι και άλλων ηγετών και κινήσεων που σχετίζονται με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα στη Μέση Ανατολή, με την υποστήριξη του Ερντογάν, άφησε την Άγκυρα χωρίς σχεδόν συμμάχους ή φίλους στην περιοχή. Ουσιαστικά, «πάγωσαν» τις νεοοθωμανικές φιλοδοξίες του Ερντογάν να διαμορφώσει τη Μέση Ανατολή κατά τη βούλησή του από τα ανάκτορα του σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη κάτι που θυμίζει έντονα «σουλτάνο».
Ως αποτέλεσμα η Άγκυρα βρέθηκε σχεδόν απομονωμένη στη Μέση Ανατολή. Με εξαίρεση το Κατάρ, η Τουρκία δεν έχει φίλους ή συμμάχους στην περιοχή. Η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία αντιμάχονται τους σχεδιασμούς του. Η υποστήριξη στους ισλαμιστές Σύρους έφερε τον Ερντογάν σε τροχιά σύγκρουσης όχι μόνο με τον Μπασάρ αλ Άσαντ, αλλά και άλλα κράτη. Παράλληλα, η υποστήριξη του τούρκου προέδρου στους Παλαιστινίους και κατά των εποικισμών, αλλά και άλλα λιγότερο ή περισσότερο συναφή ζητήματα όπως η αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του ισραηλινού κράτους, τον έφεραν σε επίσης τροχιά σύγκρουσης με το Ισραήλ.
Πέρυσι, ο Ταγίπ Ερντογάν αρνήθηκε να δει τον Σίσι μετά από πρόκληση του προέδρου Τραμπ. Ο πρόεδρος της Τουρκίας έχει επανειλημμένα κατηγορήσει τον πρόεδρο της Αιγύπτου για ωμότητες με θανατώσεις ισλαμιστών αντικαθεστωτικών. Από πλευράς του, ο Αλ Σίσι βλέπει τον Τούρκο ομόλογό του ως υπαρξιακή απειλή. Άλλωστε, ο Ερντογάν προσέγγισε την κυβέρνηση Σάρατζ όχι μόνο για να θέσει σε εφαρμογή τους σχεδιασμούς του για την Ανατολική Μεσόγειο, ανατρέποντας τους σχεδιασμούς Κύπρου, Ελλάδας, Αιγύπτου και Ισραήλ για τον ενεργειακό δίαυλο του EastMed, αλλά για να αποτελέσει και «αγκάθι στα πλευρά» της Αιγύπτου μέσω της Λιβύης.
Tα τουρκολιβυκά σύμφωνα συνεργασίας, και η πρωτοφανής υποστήριξη του Ερντογάν στην κυβέρνηση Σάρατζ με 9.000 –ως επί το πλείστον ισλαμιστές- μισθοφόρους, τούρκους συμβούλους και άφθονο εξοπλισμό ανέτρεψαν τις ισορροπίες αναγκάζοντας τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ να οπισθοχωρήσει από την Τρίπολη.
Το πρόβλημα είναι ότι ο Σίσι υποστηρίζει τον Χαφτάρ, καθώς οι δύο άνδρες μοιράζονται τις ίδιες απόψεις για τη εξουσία του στρατού (όντας και οι δύο στρατιωτικοί), την ίδια έντονη αντίθεση προς τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και, πάνω απ’ όλα, κοινά σύνορα που εκτείνονται σε σχεδόν 1.000 χιλιόμετρα.
Στις 31 Δεκεμβρίου ο Αραβικός Σύνδεσμος συγκλήθηκε στο Κάιρο κατόπιν αιτήματος του Αιγύπτιου προέδρου, και τάχθηκε κατά οποιαδήποτε παρέμβασης «που θα μπορούσε να επιτρέψει την ανάπτυξη ξένων μαχητών» στη Λιβύη. Στη συνέχεια, ο Σίσι συναντήθηκε με τους προέδρους Τραμπ, Μακρόν και Πούτιν, καθώς και με την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ.
Ωστόσο, ο Ερντογάν αγνόησε την απόφαση του Αραβικού Συνδέσμου και τις παραινέσεις των δυτικών ηγετών και στις 2 Ιανουαρίου το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε την αποστολή δυνάμεων στη Λιβύη. Βέβαια και η Αίγυπτος παρεμβαίνει στη Λιβύη. Η προέλαση του Χαφτάρ, που σηματοδοτήθηκε από την κατάληψη της Σίρτης στις 7 Ιανουαρίου, δεν θα ήταν ποτέ δυνατή χωρίς την υποστήριξη των ξένων συμμάχων του. Ο στρατός του έλαβε υλικοτεχνική και στρατιωτική βοήθεια από τα ΗΑΕ και τη Ρωσία, αλλά και από την Αίγυπτο. Ο Σίσι διέταξε επίσης, σε αρκετές περιπτώσεις, αεροπορικές επιδρομές στη Λιβύη. Αντιμέτωπος με τον Σίσι, ο Ερντογάν χρησιμοποιεί τα ίδια επιχειρήματα (νομιμότητα, καταπολέμηση της τρομοκρατίας) για να δικαιολογήσει την υποστήριξή του στο αντίθετο στρατόπεδο.
«Ο λαός της Λιβύης θα θεωρεί πάντοτε υπόλογους όσους υποστηρίζουν τον ‘’πραξικοπηματία’’ Χάφταρ, ο οποίος δεν βλέπει καν κακό να καταπιέζει τον λαό του και να απειλεί την ενότητα και το μέλλον της χώρας του, για το χάος και την αστάθεια στη Λιβύη» ήταν η χαρακτηριστική απειλητική ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ στο Κάιρο στις 6 Ιουνίου. Η Άγκυρα απέρριψε την πρόταση του Καΐρου για εκεχειρία στη Λιβύη.
Η «βεντέτα» μεταξύ του 66χρονου Ερντογάν και του 65χρονου Σίσι αναμένεται να συνεχιστεί. Ο Τούρκος πρόεδρος τώρα δελεάζει το Κάιρο ώστε να συνάψουν συμφωνία για ΑΟΖ, για να αποτρέψει το ενδεχόμενο Ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας που, όπως ανέφερε ο Νίκος Δένδιας στον ΣΚΑΪ, «θα προκαλούσε τεράστιο πρόβλημα, και λογικής ύπαρξης στο τουρκολιβυκό σύμφωνο, γιατί ήδη έχει πρόβλημα νομικής ύπαρξης». Ωστόσο, κρίνεται δύσκολο για τον Σίσι να ξεχάσει όχι μόνο την προσωπική και ιδεολογική κόντρα του με τον Ερντογάν, αλλά και το γεγονός ότι με τυχόν τουρκοαιγυπτιακή συμφωνία η Αίγυπτος θα αναγνώριζε γειτνίαση με την Τουρκία.
Πηγή: https://www.skai.gr/news/world/erntogan-enantion-sisi-giati-ena-paixnidi-kyriarxias-ekselixthike-se-venteta
Follow us: @skaigr on Twitter | skaigr on Facebook | @skaigr on Instagram