Στο διάστημα του τελευταίου δεκαημέρου του Ιουνίου και το αργότερο έως τις 3 Ιουλίου αναμένεται να εκδοθεί η κρίσιμη απόφαση του ΣτΕ για τα αναδρομικά των παλιών συνταξιούχων, που αφορούν δηλαδή τους συνταξιοδοτηθέντες πριν από τον νόμο Κατρούγκαλου (2016).
Το βασικό σενάριο για την επικείμενη απόφαση - σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες - προβλέπει ότι θα δοθούν τα αναδρομικά, δηλαδή η απονομή των περικοπών, για 11 μήνες, από τον Ιούνιο του 2015 ως και τον Μάιο του 2016. Το θέμα είναι αν αυτά τα αναδρομικά θα αφορούν το σύνολο των συνταξιούχων ή μόνο όσους συνταξιούχους έχουν υποβάλει αγωγές.
Όσον αφορά τα ποσά που έχουν παρακρατηθεί από κύριες και επικουρικές συντάξεις κατά το επίμαχο 11μηνο Ιουνίου 2015 - Μαΐου 2016 και θα πρέπει να αποδοθούν στους συνταξιούχους, σε περίπτωση ευνοϊκής απόφασης του ΣτΕ, διαμορφώνονται ως εξής:
- Για κύριες συντάξεις μέχρι 1.000 ευρώ τα αναδρομικά είναι 360-800 ευρώ.
- Για 1.001 μέχρι 1.500 ευρώ τα αναδρομικά κινούνται από 900 έως 4.000 ευρώ.
- Για κύριες συντάξεις άνω των 1.500 ευρώ φθάνουν έως και 7.500 ευρώ.
Νομικοί κύκλοι εκτιμούν ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας υπάρχει περίπτωση να μην απαντήσει στο θέμα των δικαιούχων, αν θα δοθεί δηλαδή σε όλους τους συνταξιούχους, μεταθέτοντας την τελική απόφαση στην κυβέρνηση. Μια άλλη άποψη αναφέρει ότι το αποτέλεσμα της πρότυπης δίκης θα πρέπει να έχει εφαρμογή με αυστηρά δικονομικούς κανόνες μόνον σε όσους διεκδικούν αναδρομικά με αγωγές. Αυτή όμως είναι η στενή νομική και δικονομική ερμηνεία. Αν υιοθετηθεί, θα επιφέρει άνιση μεταχείριση των συνταξιούχων και θα δημιουργήσει τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα.
Τονίζεται ότι ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης έχει δηλώσει πως η κυβέρνηση θα σεβαστεί τις δικαστικές αποφάσεις που αναμένονται γύρω στο ερχόμενο καλοκαίρι. Όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα καταβολής των αναδρομικών 11 μηνών (π.χ. αν θα καταβληθούν σε 3 ή 5 δόσεις, σύμφωνα με σενάρια) αλλά και το αν θα αφορά όλους τους συνταξιούχους ή εκείνους που προσέφυγαν, ο υπουργός Εργασίας δήλωσε πως επ' αυτού θα τοποθετηθεί η κυβέρνηση όταν θα έχει στα χέρια της την απόφαση.
Επισημαίνεται ότι η τελευταία διάσκεψη του ΣτΕ για το θέμα των αναδρομικών έγινε στις 5/6/2020 και θα επαναληφθεί έως την Παρασκευή 3 Ιουλίου το αργότερο.
Η κυβέρνηση μετά την έκδοση της απόφασης του ΣτΕ αναμένεται να αποφασίσει πώς θα καταβληθούν τα ποσά, με δεδομένο το δημοσιονομικό κόστος. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς που έχει καταθέσει ο ΕΦΚΑ στο ΣτΕ μόνο για το διάστημα του 11μήνου το κόστος αγγίζει τα 4 δισ. ευρώ για κύριες και επικουρικές κι εφόσον η απόφαση εφαρμοστεί στο σύνολο των συνταξιούχων. Θεωρείται λοιπόν δεδομένο ότι οι όποιες επιστροφές προκύψουν θα πραγματοποιηθούν από το 2021 σε δόσεις.
Τα τελικά ποσά
Τα τελικά αναδρομικά για όλες τις συντάξεις για τα οποία έχουν προσφύγει οι συνταξιούχοι είναι:
- Οι μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων με άθροισμα πάνω από 1.000 ευρώ. Οι περικοπές αυτές κρίθηκαν αντισυνταγματικές από την Ολομέλεια του ΣτΕ τον Ιούνιο του 2015 και αφορούσαν δύο νόμους: α) τον νόμο 4093 του 2012, που προέβλεπε μειώσεις 5% για άθροισμα συντάξεων ως 1.500 ευρώ, 10% ως τα 2.000 ευρώ, 15% για άθροισμα ως τις 3.000 ευρώ και 20% σε άθροισμα συντάξεων άνω των 3.000 ευρώ και β) τον νόμο 4051 του 2012, που προέβλεπε μείωση κύριων συντάξεων 12% στο ποσό πάνω από τα 1.300 ευρώ.
- Οι μειώσεις επικουρικών συντάξεων πάνω από τα 200 ευρώ με ποσοστά 10% από τα 200 ως τα 250 ευρώ, 15% από 250 ως 300 ευρώ και 20% από 300 ευρώ και άνω. Οι περικοπές εφαρμόστηκαν με τον νόμο 4051 του 2012 και κρίθηκαν αντισυνταγματικές με την ίδια απόφαση του ΣτΕ τον Ιούνιο του 2015.
- Η μείωση από την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) που κρίθηκε αντισυνταγματική για τις συντάξεις του Δημοσίου με την απόφαση 244 της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Φεβρουάριος 2017). Η εν λόγω περικοπή θα πρέπει να επιστραφεί μόνον στους συνταξιούχους του Δημοσίου και στους απόστρατους πέραν των αναδρομικών που θα έχουν από τις μειώσεις των νόμων 4093 και 4051.
- Η μείωση 7% που επιβλήθηκε στις κύριες συντάξεις του ΝΑΤ με υπουργική απόφαση και όχι με νόμο, και μάλιστα από το πρώτο ευρώ με αναδρομική ισχύ από 1/1/2012. Κατά της περικοπής ασκήθηκαν προσφυγές και βγήκε τελεσίδικη απόφαση Εφετείου Πειραιά (η 563/2019), με την οποία η περικοπή 7% κρίθηκε αντισυνταγματική και πρέπει να επιστραφούν τα λεφτά. Το υπουργείο Εργασίας το έχει εξετάσει. Το κόστος για επιστροφή αυτών των μειώσεων είναι περίπου 62 εκατ. ευρώ για 12 μήνες. Ο ΕΦΚΑ έκανε αναίρεση στην απόφαση που τη δικάζει (την αναίρεση) το ΣτΕ σε άλλη δίκη. Αν η αναίρεση της απόφασης απορριφθεί όπως αναμένεται, τότε στον τελικό λογαριασμό των αναδρομικών θα είναι και τα 62 εκατ. ευρώ επιπλέον για τις συντάξεις του ΝΑΤ από την επιστροφή της μείωσης 7%.
- Τα Δώρα σε όλες τις συντάξεις με ποσά έως των 800 ευρώ για τις κύριες και με τις δύο επιπλέον (13η και 14η) συντάξεις για τις επικουρικές. Οι επιστροφές από τα Δώρα αφορούν το σύνολο των συνταξιούχων και κυρίως τους χαμηλοσυνταξιούχους κάτω των 1.000 ευρώ, καθώς δεν είχαν καμία από τις άλλες μειώσεις αλλά παίρνουν τουλάχιστον τα Δώρα που τους κόπηκαν. Προσοχή: Τα Δώρα δεν θα επανέλθουν σε μόνιμη βάση, αλλά θα δοθούν μόνον για το διάστημα των 10 μηνών που υφίσταται το θέμα των αναδρομικών.