Τα κλιματιστικά, και συγκεκριμένα τα ρεύματα αέρα που προέρχονται από τα air-condition, βοηθούν στην εξάπλωση του κορωνοϊού. Η διαπίστωση προέρχεται από πρόσφατη έρευνα κινέζων επιστημόνων, όμως, το ανησυχητικό είναι ότι παρά τη διαπίστωση, δεν υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες ασφαλούς χρήσης τους ενόψει του καλοκαιριού.
Ένα περιστατικό διασποράς του κορωνοϊού και της νόσου COVID-19 σε εστιατόριο της πόλης Γκουανγκτσού της Νότιας Κίνας, το οποίο αναλύθηκε σε κινεζική μελέτη αποκάλυψε κάτι ανησυχητικό: ο κορωνοϊός όχι μόνο μπορεί να διασπαρεί μέσω του συστήματος κλιματισμού, αλλά περισσότερο μπορεί να προσβάλλει ανθρώπους, τους οποίους “χτυπούν” συγκεκριμένα ρεύματα του air-condition.
Η είδηση έχει προκαλέσει αμηχανία στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, καθώς εκτός από τις οδηγίες για τη σωστή συντήρηση των κλιματιστικών και τις υποδείξεις να χρησιμοποιούνται χωρίς ανακύκλωση του αέρα εσωτερικού χώρου ή να αποφεύγονται όταν δεν υπάρχει ανάγκη, δεν υπάρχουν κατευθυντήριες οδηγίες που να οδηγούν σε απόλυτα ασφαλείς λύσεις.
Το θέμα είναι ιδιαίτερα σοβαρό, καθώς πολύ σύντομα και με την άνοδο της θερμοκρασίας -κυρίως στη χώρα μας- κανένας κλειστός χώρος δεν θα μπορεί να λειτουργεί χωρίς τη χρήση air-condition. Nοσοκομεία, δομές ηλικιωμένων, ιδιωτικά ιατρεία, καταστήματα (ορισμένα από τα οποία μάλιστα ανοίγουν από Δευτέρα) και Μέσα Μαζικής Μεταφοράς είναι κάποιοι από τους δημόσιους χώρους, στους οποίους μπορεί κάποιο ασυμπτωματικό άτομο με κορωνοϊό να προκαλέσει διασπορά της νόσου COVID-19, μέσω της χρήσης του κλιματιστικού.
Το θέμα ετέθη, μετά από σχετική ερώτηση δημοσιογράφου, στον εκπρόσωπο τύπου για τον νέο κορωνοϊό, Σωτήρη Τσιόδρα, με την επισήμανση ότι σε χώρους υψηλού κινδύνου ενόψει καλοκαιριού, όπως γηροκομεία, γραφεία, ιατρεία, γυμναστήρια και εμπορικά κέντρα, η σχετική εγκύκλιος για την ασφαλή χρήση των κλιματιστικών μονάδων, που έχει εκδοθεί από τη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου Υγείας, διαθέτει τεχνικές δυσκολίες που την καθιστούν μη εφαρμόσιμη.
“Θέλει προσοχή στις τεχνικές λεπτομέρειες. Καταλαβαίνω ότι αυτά, μερικά από αυτά, δεν είναι ευκόλως αντιληπτά από τον κόσμο. Θα μιλήσουμε με τη Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας, να δούμε αν μπορούν αυτά να μεταφερθούν σε κάποιες πρακτικές οδηγίες, τουλάχιστον για τα κοινά κλιματιστικά”, ανέφερε χαρακτηριστικά ο Σωτήρης Τσιόδρας.
Κλιματιστικά: Ποια ήταν η ανησυχητική αποκάλυψη της μελέτης από την Κίνα
Tο air-condition είναι ένα σύστημα, με το οποίο ανακυκλώνεται πρακτικά ο αέρας, ενώ δεν διαθέτει σύστημα βιολογικών φίλτρων, ώστε να κατακρατά τα παθογόνα. Ιδίως τα κεντρικά συστήματα μεγάλων κτιρίων θα μπορούσαν ακόμη και να μεταφέρουν ιούς από τον ένα όροφο στον άλλον, ή από το ένα δωμάτιο στο άλλο. Μελέτες, επίσης, έχουν δείξει ότι μολυσμένα με τον ιό σταγονίδια μπορεί να εκπέμπονται στον αέρα μέσω της ομιλίας και της αναπνοής.
Έτσι, 63χρονη πελάτισσα εστιατορίου - φορέας του κορωνοϊού, αλλά χωρίς ακόμη συμπτώματα, μόλυνε άλλους 9 σε εστιατόριο στην Κίνα, όχι όμως τους υπόλοιπους 73 πελάτες στον ίδιο όροφο, ούτε τους 8 εργαζομένους. Από όσους μολύνθηκαν, οι τέσσερις κάθονταν στο ίδιο τραπέζι με το αρχικό μολυσμένο άτομο, ενώ οι άλλοι πέντε στα δύο γειτονικά τραπέζια. Όσοι κάθονταν πιο μακριά, δεν κόλλησαν. Το κλιματιστικό φυσούσε τον αέρα πάνω από τα τρία τραπέζια που μολύνθηκαν. Αυτό παρέχει μια ένδειξη ότι ο κορονοϊός μεταδίδεται κυρίως μέσω των μεγαλύτερων σταγονιδίων, τα οποία όμως λόγω βαρύτητας πέφτουν κάτω και δεν μπορούν να ταξιδέψουν μακριά.
Την μελέτη επιβεβαίωσε και ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας:
“Όντως έχουν αναφερθεί περιστασιακά κάποιες μικρές συναθροίσεις, «επιδημίες», μικροεπιδημίες κρουσμάτων, που είχαν σχέση με την ανακύκλωση του αέρα από κλιματιστικά ή τη συγκεκριμένη φορά του αέρα ο οποίος έβγαινε από τα κλιματιστικά, προς κάποιες περιοχές μιας μονάδας εστίασης, για παράδειγμα θυμάμαι μια μελέτη από την Κίνα. Θεωρώ, πρώτον, ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό κανείς αυτή την περίοδο να επιδιώκει να μην έχει ανακύκλωση του αέρα σε ένα κλειστό χώρο. Δεύτερον, ιδιαίτερα για τις οικιακές κλιματιστικές μονάδες που αφορούν τον κόσμο, θεωρώ ότι ο καθαρισμός του φίλτρου και η αλλαγή του φίλτρου πρέπει να γίνονται με ειδικές συνθήκες που αφορούν την αναπνευστική υγιεινή και φυσικά την χρήση μάσκας, από τους ανθρώπους που κάνουν αυτή την αλλαγή φίλτρου, ιδιαίτερα σε ένα χώρο που υπάρχει άνθρωπος ο οποίος έχει υποψία της νόσου ή συμπτώματα της νόσου ή ακόμα περισσότερο έχει διαγνωστεί θετικός”.
Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι, όσο περισσότερο μένει ένας άνθρωπος σε κλειστό χώρο όπου μπορεί να υπάρχει αόρατος ο κορονοϊός, τόσο αυξάνει ο κίνδυνος να μολυνθεί και ο ίδιος, εισπνέοντας τα μολυσμένα σωματίδια. Πολύ περισσότερο σε χώρο, όπου κάποιος δεν μπορεί να κάνει χρήση της μάσκας.
Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι σε προηγούμενη μελέτη από την Κίνα που αφορούσε στη διάδοση της νόσου COVID-19 μέσα σε λεωφορείο με κλειστά παράθυρα και χρήση κλιματιστικού, όσοι από τους επιβάτες φορούσαν μάσκα δεν προσβλήθηκαν από τη νόσο.
Κλιματιστικά: Ανάγκη για συγκεκριμένες προτάσεις και λύσεις
Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι σε έναν κλειστό χώρο, στον οποίο η ροή του αέρα ρυθμίζεται κυρίως από τον κλιματισμό, αυτός μπορεί να μεταφέρει τα μολυσμένα σταγονίδια σε μεγαλύτερη απόσταση από την απόσταση ασφαλείας των δύο μέτρων. Η περίπτωση του εστιατορίου στην Κίνα υποδεικνύει ότι θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στις αποφάσεις για την ασφάλεια των ατόμων, ο ρόλος του συστήματος κλιματισμού και εξαερισμού, έτσι ώστε ο αέρας που φυσούν, να μην πέφτει πάνω στα άτομα που βρίσκονται εντός του κλειστού χώρου, π.χ. στους χώρους εργασίας.
Ο δρ Χάρβεϊ Φάινμπεργκ, επικεφαλής της επιτροπής νεοεμφανιζόμενων λοιμωδών νόσων των Εθνικών Ακαδημιών Επιστημών, Μηχανικής και Ιατρικής των ΗΠΑ, χαρακτήρισε «διαφωτιστική» την κινεζική μελέτη και επεσήμανε πως, πέρα από τον τρόπο διάταξης των τραπεζοκαθισμάτων σε σχέση με τα κλιματιστικά, θα μπορούσαν να τοποθετηθούν στους κλειστούς χώρους μικροβιοκτόνα υπεριώδη φώτα, τα οποία καταστρέφουν τα αιωρούμενα σωματίδια του ιού. Τόνισε επίσης ότι η ανακάλυψη του ρόλου των ρευμάτων αέρα για τη μετάδοση του κορονοϊού πρέπει να ληφθεί γενικότερα υπόψη, πέρα από τους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας, και στους κλειστούς χώρους εργασίας.