ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΤΤΑΡΙΔΗΣ: Έχουμε μαζί μας το Υπουργό Εθνικής Άμυνας, τον κ. Νίκο Παναγιωτόπουλο. Καλημέρα κ. Υπουργέ!
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ:Καλημέρα σ’ εσάς και τους τηλεθεατές. Η είδηση ήταν προχθές οπότε είχαμε μηδενικές εισόδους, παραβιάσεις, υπερπτήσεις και τα λοιπά, όχι σήμερα! Άρα αυτό είναι το «σκωτσέζικο ντους» για το οποίο είχα κάνει λόγο σε πρόσφατη συνέντευξη μου, που διέπει την καθημερινότητα των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Κάποιες μέρες υπάρχει μεγάλη ένταση δραστηριότητας και μεγάλη ένταση προκαλείται από αυτή την δραστηριότητα και κάποιες μέρες υπάρχει ησυχία και αναρωτιόμαστε τι γίνεται. Δυστυχώς υπάρχει αυτή η εναλλαγή…
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΙΤΤΑΡΑΣ: Μιλήσατε για «σκωτσέζικο ντους», απλά το θέμα είναι ότι οι Τούρκοι είναι αυτοί οι οποίοι φαίνεται πως καθορίζουν αυτή τη συγκεκριμένη ατζέντα, προκαλώντας κατά το δοκούν, επιλέγοντας είτε τις ημερομηνίες, είτε την ένταση αυτών των προκλήσεων. Εμείς για την ώρα φαίνεται πως ακολουθούμε μια άλλη τακτική, η οποία προφανώς δεν διαφωνεί κανείς ότι δεν ακολουθούμε την τακτική των προκλήσεων. Αλλά το ζητούμενο είναι πού μπορεί να καταλήξει αυτό και ο φόβος όλων μας είναι ότι όταν έχεις τέτοια ένταση, σε τέτοιας έντασης περιστατικά, και με αυτή τη συχνότητα πάντα υπάρχει ο φόβος ενός ατυχήματος…
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ακριβώς είναι έτσι όπως το λέτε. Προφανώς, έχουμε επικοινωνήσει με την άλλη πλευρά ότι η αυξημένη υπερδραστηριότητα, οι επικίνδυνοι ελιγμοί, οι ελιγμοί σκαφών σε μία πολύ μικρή περιοχή -όπως η Παναγία δίπλα στις Οινούσσες απέναντι από τις τουρκικές ακτές, στη θαλάσσια περιοχή πλησίον της οποίας εκτυλίχθηκαν οι χθεσινές παρενοχλήσεις, είναι ένας πάρα πολύ μικρός χώρος θάλασσας.
Άκουσα ότι τα σχετικά έγιναν ενάμιση μίλι από τις ελληνικές ακτές. Είμαι σίγουρος ότι αν έγιναν ενάμιση μίλι από τις ελληνικές ακτές, έγιναν πολύ πιο κοντά στις τουρκικές ακτές. Τόσο μικρή είναι εκείνη η περιοχή θαλάσσια ανάμεσα στην Παναγία και στην Τουρκία. Φαίνονται απέναντι ας πούμε καθαρά τα τουρκικά παράλια. Έχω βρεθεί πρόσφατα στην περιοχή γι’ αυτό σας λέω. Εκεί πέρα συνωστίζονται πάρα πολλά σκάφη, περιπολικά του Λιμενικού Σώματος, αντίστοιχα τουρκικά, πολεμικά σκάφη μικρότερα, βέβαια σκάφη της “Frontex” και πού και πού βάρκες που μεταφέρουν ενδεχομένως διάφορους εκεί που επιχειρούν να εισέλθουν στα νερά μας και στα εδάφη μας -με μικρότερη συχνότητα ομολογουμένως τώρα- αλλά υπάρχει πάρα πολύ δραστηριότητα σε ένα μικρό θαλάσσιο χώρο.
Άρα είναι πιο αυξημένες πιθανότητες εκεί να υπάρχουν παρενοχλήσεις, να γίνονται επικίνδυνοι ελιγμοί από σκάφη που έρχονται κοντά το ένα στο άλλο. Εμείς βλέπουμε τη συνολική εικόνα, η οποία όντως παραπέμπει σε μία αυξημένη δραστηριότητα στον αέρα, στη θάλασσα, αλλά και στην ξηρά. Σας έχω πει ότι δεν έχει κοπάσει η κατάσταση στον Έβρο.
Είχαμε φαινόμενα κατά τα οποία, οι δυνάμεις της Στρατοχωροφυλακής πλέον που βρίσκονται στα χερσαία σύνορα μας προβαίνουν σε κάποια μικροεπεισόδια, πυροβολισμούς στον αέρα ας πούμε, όχι προς την πλευρά δικών μας τμημάτων ή περιπόλων, για να μην παρεξηγούμεθα. Είναι κινήσεις όμως που ασφαλώς δεν παραπέμπουν σε μία περίοδο ησυχίας και εκτόνωσης της έντασης. Αυτά γίνονται επαναλαμβανόμενα, αν κι έχουμε κάποιες διακοπές στο αναμεταξύ. Είναι αυτό το «σκωτσέζικο ντους» για το οποίο έκανα λόγο. Οφείλουμε να τα λαμβάνουμε υπόψη και να είμαστε έτοιμη για κάθε ενδεχόμενο.
Οι δυνάμεις μας είναι εκεί, όσα αεροσκάφη έρχονται στον εναέριο χώρο μας αναχαιτίζονται πάραυτα. Τα περιπολικά του Λιμενικού που κάνουν πλέον την δουλείιά τους με όρους αποτροπής οποιουδήποτε εισέρχεται. Τα σκάφη του Πολεμικού Ναυτικού είναι εκεί δίπλα. Παρακολουθούμε και αντιδρούμε σε όλη αυτή την δραστηριότητα όταν κρίνεται ότι ξεπερνά κάποια όρια. Ασφαλώς όμως η ένταση -και μάλιστα σε μικρούς χώρους- αυξάνει τον κίνδυνο να συμβεί κάποιο ατύχημα.
Έχουν γίνει τα σχετικά διαβήματα προς τους οργανισμούς, προς το ΝΑΤΟ, και περιμένουμε καλή τη πίστη μία καλύτερη διάθεση από την άλλη πλευρά, μια διάθεση εκτόνωσης. Τότε μόνο θα μπορούμε να μιλάμε για βελτίωση των διμερών σχέσεων. Αυτοί είναι και οι όροι της καλής γειτονίας. Δεν υπάρχουν αυτή την στιγμή και ασφαλώς αυτές οι συμπεριφορές προβληματίζουν, αλλά παρά ταύτα κάνουμε τη δουλειά μας.
Το Υπουργείο Εξωτερικών κάνει τη δουλειά του, προβαίνει σε όλα τα απαραίτητα διαβήματα, ζητά και δίνει εξηγήσεις όπου απαιτείται και οι Ένοπλες Δυνάμεις βρίσκονται σε επιχειρησιακή ετοιμότητα, όπως πάντα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΤΤΑΡΙΔΗΣ: Κύριε Υπουργέ λόγω της κρίσης από τον κορωνοϊό και με τα νέα οικονομικά δεδομένα που υπάρχουν, αυτό θα επηρεάσει τα εξοπλιστικά προγράμματα που έχετε δρομολογήσει για την αναβάθμιση αεροσκαφών, αλλά και την ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων στο επόμενο διάστημα;
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Τα εξοπλιστικά προγράμματα των Ενόπλων Δυνάμεων έχουν να κάνουν φυσικά με τον προϋπολογισμό που διατίθεται για τις Ένοπλες Δυνάμεις. Τα τελευταία χρόνια ο προϋπολογισμός αυτός είναι σταθερός, μικρότερος από προηγούμενες χρονιές αναμφισβήτητα, στα 530 εκατομμύρια ετησίως, τα οποία αφορούν είτε σε προγράμματα που τρέχουν -έχει ήδη δηλαδή υπογραφεί κάποια συμφωνία, έχει συμβασιοποιηθεί το πρόγραμμα αυτό και τρέχει από προηγούμενα έτη, ενδεχομένως να πάει και σε επόμενα, ανάλογα με τις δόσεις πληρώνονται για το συγκεκριμένο σύστημα- αλλά και επόμενα που πιθανότατα να μπαίνουν, σύμφωνα με τις εισηγήσεις της στρατιωτικής ηγεσίας, στον προγραμματισμό για τώρα και για το μέλλον.
Θυμίζω ότι πάγιο αίτημα της Πολιτικής και της Στρατιωτικής Ηγεσίας τα τελευταία χρόνια είναι να διατεθούν περισσότεροι πόροι για τις Ένοπλες Δυνάμεις. Αναμφισβήτητα, η διάθεση επιπλέον πόρων επηρεάζεται πλέον από τα ποσά που διατίθενται για την αντιμετώπιση των σοβαρότατων επιπτώσεων που προκαλεί στην οικονομία ο κορωνοϊός. Δεν είμαστε έξω από τα τεκταινόμενα στον κόσμο και το καταλαβαίνουμε.
Από εκεί και πέρα όμως, νομίζω ότι οι απαιτήσεις καλύπτονται. Ασφαλώς τόσο οι Κλάδοι και τα Επιτελεία θέλουν πόρους προκειμένου να προβούν στο σχεδιασμό τους, ανανεώνοντας και εκσυγχρονίζοντας τα υφιστάμενα συστήματα, ενδεχομένως να πηγαίνουν και σε καινούργιες επιλογές για το μέλλον, διότι έτσι θα θωρακιστούν οι Ένοπλες Δυνάμεις και κατ’ επέκταση η χώρα. Είναι όμως πιο δύσκολο απ’ ό,τι φαινόταν πριν από πριν από λίγους μήνες. Θυμίζω ότι κατά τη συζήτηση του Προϋπολογισμού είχε εξαγγελθεί η ενίσχυση του προϋπολογισμού των Ενόπλων Δυνάμεων. Από την πλευρά μας κάνουμε αυτό που πρέπει, χαράσσουμε τις προτεραιότητές μας, ο τελικός συντονισμός γίνεται από το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας και σε συνεργασία με τη Στρατιωτική Ηγεσία τις παρουσιάζουμε στον Πρωθυπουργό προκειμένου να κάνουμε κι εμείς το σχεδιασμό μας.
Είμαστε μέσα στον σχεδιασμό μας. Προ ημερών είχα την ευκαιρία να πάω στην Επιτροπή Εξοπλιστικών της Βουλής των Ελλήνων, προκειμένου να ζητήσω την έγκρισή της για πέντε υποπρογράμματα που αφορούν σε κομβικά σημεία των εξοπλισμών σε Αεροπορία, Ναυτικό και Στρατό Ξηράς. Έχουν να κάνουν με τη συντήρηση των αεροσκαφών F16 σε κάποια συγκεκριμένα σημεία, με αντικατάσταση των κινητήρων στα ελικόπτερα του Στρατού Ξηράς, την πρόκτηση καινούργιων ελικοπτέρων αμερικάνικης προέλευσης ανθυποβρυχιακού πολέμου προκειμένου να συμπληρώσουμε τις Φρεγάτες του Πολεμικού Ναυτικού (από εκεί επιχειρούν αυτά τα ελικόπτερα), και φυσικά τον εκσυγχρονισμό μέσης ζωής των φρεγατών τύπου ΜΕΚΟ, των νεότερων σε ηλικία φρεγατών που διαθέτουμε και μπαίνουν σ’ αυτή τη φάση της ζωής τους. Επομένως όσο μιλάμε, «τρέχουν» διάφορα εξοπλιστικά. Ασφαλώς και μελετούμε λύσεις που μπορούν να προκύψουν, έχουμε εναλλακτικές στο τραπέζι, απλά πρέπει να κάνουμε τη δουλειά μας οργανωμένα, συστηματικά και έξυπνα. Δεν έχει τις απεριόριστες οικονομικές δυνατότητες η Ελλάδα, έχει πληγεί και οικονομία της όπως και οι οικονομίες όλου του πλανήτη από τον κορωνοϊό.
Καταλαβαίνω ότι βασική προσπάθεια της Κυβέρνησης είναι η ανάταξη της οικονομίας μετά το σοκ του κορωνοϊού. Δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, αλλά στο πλαίσιο αυτό κάνουμε κι εμείς το σχεδιασμό μας προκειμένου οι Ένοπλες Δυνάμεις να παραμείνουν λειτουργικές και επιχειρησιακές προς όφελος της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΙΤΤΑΡΑΣ: Ήθελα να επιστρέψω σε αυτά (τα θέματα της έντασης στο Αιγαίο), διότι βλέπαμε και πλάνα από εκεί. Αναφέρατε ότι όλα αυτά που γίνονται εκεί είναι πολύ επικίνδυνα και ο ίδιος έχετε πέσει θύμα αυτής της προκλητικότητας. Σας είχαν παρενοχλήσει όταν βρεθήκατε στην περιοχή. Έχετε νιώσει ποτέ την ανάγκη να σηκώσετε αυτό το περίφημο «κόκκινο τηλέφωνο» και να μιλήσετε απευθείας με τον Τούρκο ομόλογο σας και να πείτε «Τι κάνουμε τώρα; Να βάλουμε ένα τέλος σε αυτή την ιστορία;» και να βρείτε ανταπόκριση; Γιατί σας άκουσα πριν να λέτε ότι περιμένουμε και καλή πίστη από τη μεριά των Τούρκων, όπου αυτό στην πράξη -έχουμε καταλάβει όλοι- δεν υπάρχει περίπτωση να συμβεί…
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Πάντα προσπαθούμε να έχουμε ένα ανοικτό κανάλι επικοινωνίας, να μιλάμε με την άλλη πλευρά, να εξηγούμε ότι οι προθέσεις μας είναι καλές αλλά άμα δεν βλέπουμε καλές προθέσεις από την άλλη πλευρά, δεν μπορούμε να μην έχουμε τα όριά μας.
Εν πάση περιπτώσει, καλό θα ήταν για τις δύο χώρες να βρουν ένα τρόπο συνεννόησης. Ασφαλώς και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας δεν έχει τον πρώτο λόγο σε αυτή την προσπάθεια. Τον πρώτο λόγο στις διμερείς σχέσεις έχει ο Πρωθυπουργός και το Υπουργείο Εξωτερικών, ο Υπουργός Εξωτερικών, που ασκούν την διεθνή διπλωματία και προσπαθούν στα μέτωπα των διμερών σχέσεων να κάνουν το καλύτερο. Όμως κι εμείς, εξαιτίας της φύσης αυτών των διαφορών, εμπλεκόμεθα πάρα πολύ. Έχω μιλήσει αρκετές φορές με τον ομόλογό μου προκειμένου να συζητήσουμε συγκεκριμένα θέματα και συγκεκριμένες καταστάσεις.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΙΤΤΑΡΑΣ: Πότε ήρθατε σε επικοινωνία τελευταία φορά;
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Πρέπει να είναι πριν από 15 - 20 μέρες περίπου...
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΙΤΤΑΡΑΣ: Σε αυτό το μεσοδιάστημα όμως -επειδή το προσδιορίζετε χρονικά και έχει ενδιαφέρον- βλέπουμε ότι έχουμε ένα «κρεσέντο» τουρκικών προκλήσεων στο Αιγαίο, στη θάλασσα και στον αέρα…
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Είναι αυτό που έλεγα πριν. Όχι ακριβώς κρεσέντο! Είχαμε κάποιες μέρες απόλυτης ηρεμίας και κάποιες μέρες μεγάλης έντασης. Είναι αυτή η… «αυξομείωση» της έντασης. Προσπαθούμε να εξηγήσουμε τα αίτιά της.
Η άλλη πλευρά έχει τις δικές της εξηγήσεις. Μας δίνει κάποιες, εν πάση περιπτώσει τις ακούμε όλες ψύχραιμα και θα έλεγα λογικά. Από εκεί και πέρα όμως θεωρούμε ότι πάρα πολλές φορές ξεφεύγει η κατάσταση και δεν υπάρχει λόγος να ανεβαίνει περισσότερο η ένταση.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΤΤΑΡΙΔΗΣ: Κύριε υπουργέ τι εξήγηση μπορεί να έχουν οι Τούρκοι όταν πάνε και πετούν πάνω από την Πάτμο ας πούμε; Ποια εξήγηση μπορεί να σας δίνει ο Τούρκος Υπουργός, ένας Τούρκος Αξιωματικός;
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ακούστε: Κάθε επεισόδιο, κάθε συμβάν, ερευνάται ξεχωριστά. Διαφορετική εξήγηση έχει μία έξαρση της δραστηριότητας στον Έβρο, διαφορετική εξήγηση έχει ένα μπαράζ υπερπτήσεων πάνω από ένα νησί, διαφορετική μία παρενόχληση πλωτού μέσου του Λιμενικού Σώματος. Αυτοί κάνουν τη δουλειά τους κι εμείς τη δική μας.
Η δική μας δουλειά είναι να τους αποτρέπουμε, να τους αναχαιτίζουμε, να εξηγούμε στην περίπτωση των χερσαίων συνόρων ότι λόγω αυτού που συνέβη τον Φεβρουάριο, εμείς θα οχυρώσουμε ακόμα περισσότερο τα σύνορά μας, θα αυξήσουμε τη δημιουργία εμποδίων και θα είμαστε εκεί πάντα να φρουρούμε με τις Ένοπλες Δυνάμεις μας, άγρυπνοι φρουροί. Αυτό δεν επιδέχεται κάποιας άλλης ερμηνείας ή εξήγησης.
Καλό θα ήταν σε αυτή την περίοδο, δεδομένου ότι και η Τουρκία αντιμετωπίζει τα δικά της προβλήματα με τον κορωνοϊό, η προσπάθεια να επικεντρωθεί στην ανάταξη της οικονομίας και όχι στην πρόκληση ή την αύξηση της έντασης στα σύνορα. Καλό θα ήταν, αυτό θα θέλαμε. Δείχνουμε καλή διάθεση και αυτό θέλουμε να δείξει η άλλη πλευρά, και τα κανάλια επικοινωνίας βέβαια πρέπει να μένουν ανοιχτά. Δεν νομίζω ότι η επιθυμία της Τουρκίας είναι να αυξήσει κατακόρυφα την ένταση μέχρι τον κίνδυνο πρόκλησης άλλων καταστάσεων.
Από την άλλη, τα δείγματα συμπεριφοράς που βλέπουμε μας κάνουν, ως Κυβέρνηση, να εξετάζουμε όλα τα ενδεχόμενα και να προετοιμαζόμαστε.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΙΤΤΑΡΑΣ: Με τον κορωνοϊό στο Στράτευμα υπάρχει κάποιο πρόβλημα; Είναι όλα τακτοποιημένα, ελεγχόμενα; Οι ασκήσεις παρεμπιπτόντως που ήταν να γίνουν, δεν έχουν γίνει λόγω της ανάγκης να προστατευτούν οι συμμετέχοντες;
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Να σας πω κάτι, η ιστορία με την άσκηση που αναβλήθηκε είχε να κάνει ασφαλώς με την προσπάθειά μας να συντονιστούμε με τη γενικότερη προσπάθεια που επισπεύδει η Κυβέρνηση, τα έχει πει τόσες φορές ο Πρωθυπουργός, να βγούμε από την εξαιρετική συνθήκη του κορωνοϊού και να μπούμε σε ρυθμούς κανονικότητας συντεταγμένα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΙΤΤΑΡΑΣ: Είναι συγκυριακό. Αυτό μας λέτε. Είναι λόγω της συγκύριας…
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Όταν τα μέτρα λαμβάνονται σταδιακά, δεν μπορούμε εμείς να βγάλουμε έξω το σύνολο των Δυνάμεων του Πολεμικού Ναυτικού, ενώ ακόμα ο κίνδυνος δεν έχει εκλείψει. Πολλοί έχουν την εντύπωση ότι εξέλειπε εντελώς ο κίνδυνος του κορωνοϊού και «πάμε σαν άλλοτε», σαν να μην έχει συμβεί τίποτα. Έγινε τόσος κόπος. Υπήρξε ένα πάρα πολύ καλό αποτέλεσμα, για το οποίο η Ελλάδα έγινε διεθνές υπόδειγμα, όσο παράξενο κι αν θα φαινόταν αυτό πριν από μερικά χρόνια και συζητείται θετικά. Προσπαθούμε να κρατήσουμε αυτό το ρυθμό και να γίνει ομαλή μετάβαση στην κανονικότητα.
Αυτές τις ημέρες έγιναν ασκήσεις. Προχθές στο Μυρτώο Πέλαγος έκαναν επιχειρησιακή δοκιμή τέσσερα - πέντε σκάφη του Πολεμικού Ναυτικού με υποβρύχια, αεροπλάνα ναυτικής συνεργασίας και άλλα. Δεν έγινε μια μεγάλης εμβέλειας αεροναυτική άσκηση όπως ήταν η «Καταιγίδα» που γινόταν στο παρελθόν, όμως έγιναν μικρότερες ασκήσεις σε συγκεκριμένες περιοχές.
Τα σκάφη μας είναι ενεργά, όπως και οι δυνάμεις μας. Νομίζω ότι πολλές φορές προκαλείται μεγάλος θόρυβος από μία κίνηση που στην ουσία δεν είναι και τόσο «δραματική». Οι Ένοπλες Δυνάμεις έχουν το δικό τους σχεδιασμό. Συμβαίνουν απρόοπτα που θέλουν κάποιες αλλαγές στο συνολικό σχεδιασμό, όμως σε γενικές γραμμές δεν αλλάζουν και πάρα πολλά πράγματα. Παραμένουμε ενεργοί και λειτουργικοί.