Κύριε υπουργέ, η προκλητικότητα της Τουρκίας συνεχίζεται με δηλώσεις αμφισβήτησης της υφαλοκρηπίδας των νησιών, με αναφορές σε αποστρατιωτικοποίηση νησιών, πώς απαντά η χώρα μας σε όλα αυτά;
Η Ελλάδα αποτελεί τον αδιαμφισβήτητο πυλώνα ειρήνης, ασφάλειας και σταθερότητας τόσο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτό δεν είναι ένα ρητορικό αξίωμα αλλά μια πραγματικότητα που δέχονται ολοένα και περισσότεροι συνομιλητές μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο ΝΑΤΟ, αλλά και σε ευρύτερο επίπεδο. Δεν αμφισβητούμε, δεν διεκδικούμε, δεν προσβάλλουμε το διεθνώς αποδεκτό statusquo, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί από το Διεθνές Δίκαιο σε αντίθεση με την Τουρκία που δεν θέλει να αντιληφθεί πως απέναντι στις διαθέσεις καλής γειτονίας δεν μπορεί να συμπεριφέρεται ως ταραχοποιός και αναθεωρήτρια.
Η θέση μας είναι ξεκάθαρη: «Ό,τι απειλείται, δεν αποστρατιωτικοποιείται». Όπως ορίζει το άρθρο 51 της Χάρτας των Ηνωμένων Εθνών περί νόμιμης άμυνας, σε περίπτωση απειλής στρεφομένης κατά των νησιών ή οποιουδήποτε άλλου μέρους της επικράτειας μιας χώρας. Η νόμιμη άμυνα, ένα από τα σπουδαιότερα δικαιώματα της διεθνούς έννομης τάξεως, έχει χαρακτήρα αναγκαστικού δικαίου και με την ιδιότητα αυτή έχει αυξημένη νομική ισχύ και υπερισχύει όλων των άλλων διεθνών κανόνων. Αυτό είναι το πλαίσιο που υποχρεώνει και νομιμοποιεί την Ελλάδα να προβεί στη λήψη όλων των αναγκαίων προληπτικών αμυντικών μέτρων προκειμένου να προστατεύσει τα ελληνικά νησιά του Αιγαίου.
Η ελληνική πλευρά μιλά με ρεαλισμό και με τα δεδομένα της σημερινής εποχής, χωρίς να αναζητεί ιστορικά οράματα και μεγαλοϊδεατισμούς. Επομένως, θα πρέπει να αναφέρουμε σε κάθε ενδιαφερόμενο πως η δυνατότητα επέκτασης των χωρικών υδάτων από τα 6 έως στα 12 ναυτικά μίλια αποτελεί νόμιμο δικαίωμα της Ελλάδας το οποίο μπορεί να ασκηθεί χωρίς καμία προϋπόθεση, όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Το γεγονός ότι δεν έχει ασκηθεί αυτό το δικαίωμα, δεν σημαίνει πως έχει απεμποληθεί…
Τι σημαίνει στην πράξη η «ψύχραιμη αυτοπεποίθηση» για την οποία μιλά η Ελλάδα;
Η σοβαρότητα, οι χαμηλοί τόνοι και η διάθεση για συνεννόηση αποτελούν τα χαρακτηριστικά της κυβέρνησης Μητσοτάκη, η οποία έχει καταφέρει να αλλάξει την εικόνα της Πατρίδας μας σε διεθνές επίπεδο μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Αυτή είναι η «ψύχραιμη αυτοπεποίθηση», χάρη στην οποία διατηρούμε διαύλους επικοινωνίας με όλους τους δυνατούς παίκτες στην περιοχή, επιβεβαιώσαμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη στρατηγικού χαρακτήρα αμυντική συνεργασία μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, τις εξαιρετικές σχέσεις που έχουμε αναπτύξει με τη Γαλλική Δημοκρατία, αλλά και την πολυεπίπεδη συνεργασία μας με την Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο.
Παράλληλα, έχουμε επιστρέψει δυναμικά τόσο στα θεσμικά και πολιτικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ με προτάσεις, παρεμβάσεις και δυναμική παρουσία για να προωθήσουμε και να εγγυηθούμε τα κυριαρχικά δικαιώματα και τα ζωτικά συμφέροντα του ελληνικού λαού. Θέλουμε να απαλείψουμε τα κενά και τις παραλείψεις που έγιναν από τον Ιανουάριο του 2015 έως τον Ιούλιο του 2019, με καθαρό πνεύμα, χωρίς ιδεοληψίες και όπως επισήμανε και ο Πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης την Πέμπτη στη Βουλή, με διάθεση πολιτικής συναίνεσης. Είμαστε μια κυβέρνηση που απευθύνεται σε όλους τους Έλληνες, χωρίς να είναι δεδομένη σε κανένα αλλά να αντιμετωπίζεται ως ένας σοβαρός πυλώνας ειρήνης και ασφάλειας.
Μέσα σε αυτό το κλίμα μπορούν να προχωρήσουν συζητήσεις για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, όπως είχε συμφωνηθεί τον περασμένο Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη;
Κατά την πρόσφατη συνάντησή μου με τον Τούρκο υπουργό Άμυνας, τον κ. Χουλουσί Ακάρ, στο περιθώριο της τελευταίας υπουργικής συνόδου του ΝΑΤΟ έγινε συζήτηση σχετικώς με τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Συμφωνήσαμε να παραμένει ανοικτό το κανάλι επικοινωνίας μεταξύ μας, ενώ συμφωνήσαμε στην επανεκκίνηση του διαλόγου για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
Οι συζητήσεις για τα ΜΟΕ αποτελούν θετική ενέργεια, ωστόσο δεν μπορούμε να ελπίζουμε σε βάσιμες προοπτικές οικοδόμησης εμπιστοσύνης με το γενικότερο κλίμα έντασης που επικρατεί στην περιοχή εξ υπαιτιότητος κυρίως της Τουρκίας. Όσο υπάρχει κλίμα αναθεωρητισμού και έντασης, έτσι τα ΜΟΕ καθίστανται ανούσια σαν να είναι κενό γράμμα. Έχουμε καλή διάθεση και την ίδια αναμένουμε.
Δεδομένης της συνεχιζόμενης προκλητικότητα της Τουρκίας ανησυχείτε για «θερμό επεισόδιο»;
Δεν πρόκειται για ένα ζήτημα «προσωπικής ανησυχίας», αλλά για τις διαδικασίες, την αποστολή και το βασικό καθήκον των Ενόπλων Δυνάμεων. Η στρατιωτική ηγεσία και τα στελέχη τους Στρατεύματος υπερβάλλουν εαυτούς παρέχοντας αίσθημα ασφάλειας στον ελληνικό λαό, παρέχοντας εγγυήσεις για την εθνική ανεξαρτησία και κυριαρχία της χώρας μας.
Στο πλαίσιο του ευρύτερου αμυντικού σχεδιασμού συμπεριλαμβάνοντας ποικίλα σενάρια, μεταξύ των οποίων είναι κι αυτό πιθανής εμπλοκής. Αυτό δεν σημαίνει ότι οπωσδήποτε θα αντιμετωπίσουμε μια δύσκολη περίπτωση. Όσο υπάρχουν ανοικτοί δίαυλοι επικοινωνίας και καλή διάθεση υπάρχει πεδίο για διπλωματικές ενέργειες. Εμείς όμως οφείλουμε να είμαστε έτοιμοι «διά παν ενδεχόμενον».
Είχαμε πρόσφατα την επιστολή Πομπέο προς τον πρωθυπουργό. Θα έχει, εκτιμάτε, αυτή η στήριξη των ΗΠΑ πρακτικό αντίκρισμα σε περίπτωση που ο κ. Ερντογάν και η Τουρκία κλιμακώσουν την προκλητικότητα και υλοποιήσουν τις απειλές που εκτοξεύουν για γεωτρήσεις;
Πέρα από τις «κασσάνδρες» της αντιπολίτευσης, πρέπει να δούμε την αλήθεια. Εδώ και τέσσερις δεκαετίες δεν έχει σταλεί τέτοιου είδους επιστολή από επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Αυτή είναι η καλύτερη απάντηση προς κάποιους που αμφισβήτησαν τα θετικά αποτελέσματα της επίσκεψης του κυβερνητικού κλιμακίου στην Ουάσινγκτον.
Η επιστολή Πομπέο αποτελεί πλήρη στήριξη στις ελληνικές θέσεις και αποδεικνύει την επιτυχία της επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας επιβεβαιώνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, δεν μιλούν μόνο για την υποχρέωση επίλυσης των διαφορών με ειρηνικά μέσα και για την αποφυγή προκλητικών πράξεων ή διακηρύξεων. Σε δύο σημεία μάλιστα, ο κ. Πομπέο επισημαίνει ότι οι ΗΠΑ «παραμένουν δεσμευμένες να στηρίξουν την ευημερία, την ασφάλεια και την δημοκρατία της Ελλάδας».
Αποσαφηνίζεται η στήριξη της Ελλάδας «ως ηγέτη στην Ευρώπη, ως σύμμαχο - κλειδί και ως κρίσιμο παίκτη στην Ανατολική Μεσόγειο και στα Βαλκάνια», ενώ είναι σαφέστατη η αναφορά στο Διεθνές Δίκαιο. Όλα αυτά και σε συνδυασμό με τις πρόσφατες δηλώσεις του πρεσβευτή των ΗΠΑ και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ότι τα νησιά έχουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα δείχνουν ότι οι ΗΠΑ μιλάνε υπέρ των ελληνικών θέσεων. Και μιλάνε με ύφος ξεκάθαρο και κατηγορηματικό, όσο ποτέ.
Πότε θα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για την προμήθεια των F-35 και τι σημαίνει για την άμυνα της χώρας μας η αγορά αυτών των αεροσκαφών;
Όπως θα γνωρίζετε, αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των 84 μαχητικών αεροσκαφών F-16 Block 52 που διαθέτει η Πολεμική Αεροπορία. Η σχετική διαδικασία εγκρίθηκε από τη Βουλή και βρίσκεται τώρα σε εξέλιξη, ύστερα από κωλύματα ετών.
Με την ολοκλήρωση αυτού του προγράμματος και την παράδοση των αεροσκαφών θα έχουμε στην ουσία ένα διαφορετικό στόλο F-16 και επομένως, μία διαφορετική Πολεμική Αεροπορία, με αναβαθμισμένες δυνατότητες, ιδίως όσον αφορά τα ηλεκτρονικά συστήματα αυτών των αεροσκαφών. Η εκδοχή Viper αποτελεί το «κατώφλι» - το ενδιάμεσο στάδιο - για τη μετάβαση από τα μαχητικά αεροσκάφη 4ης γενιάς σ’ αυτά της 5ης, τα F-35. Με αυτό το πρόγραμμα ανοίγει η δυνατότητα στη δική μας εγχώρια αεροπορική βιομηχανία να μπορεί να εκτελέσει ενδεχομένως αύριο και έργα υποστήριξης για μαχητικά αεροσκάφη 5ης γενιάς, η αγορά των οποίων έχει ήδη αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης στην πρόσφατη συνάντηση Μητσοτάκη – Τραμπ στο Λευκό Οίκο.
Πώς σχολιάζετε την αντίθεση ΣΥΡΙΖΑ στην κύρωση της συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας - ΗΠΑ στη συζήτηση που έγινε στη Βουλή;
Είναι απορίας άξια η γενικότερη στάση του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα θέμα που θα έπρεπε να επιδείξει ανοικτό πνεύμα και διάθεση συναίνεσης, δεδομένου ότι η συμφωνία προετοιμάστηκε σε σημαντικό βαθμό από τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Εν πάση περιπτώσει πάντως, θα πρέπει να επισημανθεί ότι με τη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας μεταξύ της Ελλάδος και Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής διασφαλίζεται η ειρήνη, η ασφάλεια και η σταθερότητα στην περιοχή. Πρόκειται για εξέλιξη που υπηρετεί τα εθνικά μας συμφέροντα.
Θέλω να σας επισημάνω ότι στο πλαίσιο της συμφωνίας αυτής προβλέπεται αμερικανική παρουσία στην Αλεξανδρούπολη. Θεωρώ πως είναι εξαιρετικά θετικό γεγονός, που αναβαθμίζει το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης προς όφελος της τοπικής οικονομίας, δεδομένης και της άριστης συνεργασίας που επιτεύχθηκε στο έργο ανέλκυσης βυθοκόρου με πρωτοβουλία και χρηματοδότηση της αμερικανικής πλευράς. Έτσι αποδεικνύεται στην πράξη η αμοιβαία ωφέλεια και για τις δύο πλευρές στο πλαίσιο της Συμφωνίας.
Πώς βλέπετε τις εξελίξεις σε σχέση με την εξεύρεση πολιτικής λύσης στη Λιβύη; Είστε αισιόδοξος ότι θα είναι η Ελλάδα παρούσα στα επόμενα στάδια της διαδικασίας;
Υπάρχει μια αναμφισβήτητη αρχή που ορίζει ότι εκ των εξελίξεων, η Ελλάδα διαθέτει ζωτικά συμφέροντα στην περιοχή τα οποία και θα διεκδικήσει υπερασπιζόμενη τα κυριαρχικά της δικαιώματα, με κάθε τρόπο. Αυτήν την επισήμανση έκανε και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τη Γερμανίδα Καγκελάριο κ. Άγκελα Μέρκελ, στην οποία επισήμανε ότι οι ελληνικές θέσεις είναι ξεκάθαρες σε όλους και κανείς δεν τις αγνοεί, υπογραμμίζοντας πως οι συμφωνίες που υπέγραψε η Τουρκία με την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης είναι άκυρες.
Η Ελλάδα είναι παρούσα στις εξελίξεις και στις διαδικασίες, ενώ απ’ όλα τα διεθνή φόρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο ΝΑΤΟ και σε όλους τους διεθνείς οργανισμούς έχει ξεκάθαρα μηνύματα, δυνατό στίγμα και υπολογίσιμους συμμάχους να επιτύχει τον βασικό αντικειμενικό σκοπό, την επικράτηση της νομιμότητας και της σταθερότητας στη Λιβύη. Το πρώτο βήμα μπορεί να γίνει με την κατάπαυση του πυρός και την άμεση απομάκρυνση των ξένων στοιχείων, καθώς και των ξένων δυνάμεων, από εκεί.
O πρωθυπουργός επισκέφθηκε πρόσφατα την Γαλλία, η οποία στηρίζει τις ελληνικές θέσεις στο ζήτημα της Λιβύης. Σε τι προσβλέπει η χώρα μας από την πολιτική της Γαλλίας στην περιοχή;
Η συζήτηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Πρόεδρο της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν κινήθηκε κατά βάση στα ζητήματα Ασφάλειας, Άμυνας και τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή. Είναι προφανές λοιπόν ότι υπάρχει συναντίληψη των Αθηνών και του Παρισιού στο πλαίσιο της ειλικρινούς και στενής Εταιρικής Στρατηγικής Σχέσης μας.
Έχουμε κοινή οπτική σε μια σειρά θεμάτων, είμαστε έτοιμοι να κάνουμε κοινές στρατιωτικές ασκήσεις αλλά και επιχειρήσεις εξασφάλισης της ειρήνης και της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Η ενίσχυση της σχέσης μας με τη Γαλλία αποτελεί θωράκιση της αποτρεπτικής ισχύος που διαθέτει η Ελλάδα, αλλά και επιβεβαίωση του ρόλου της στην περιοχή.
Ήδη η Γαλλία εντείνει τη ναυτική παρουσία της στην Ανατολική Μεσόγειο κι αυτό αποδεικνύει στην πράξη την κοινή βούληση των δύο χωρών να συνεργαστούν για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή.
Μέρος του δημοσιονομικού χώρου που δημιουργείται από την αναπτυξιακή πορεία στην οποία έχει εισέλθει η ελληνική οικονομία, πρέπει, κατά την άποψή σας, να κατευθυνθεί τα επόμενα χρόνια και σε αύξηση αμυντικών δαπανών;
Ήδη ο Πρωθυπουργός έχει εξαγγείλει επιπλέον κονδύλια για τις αμυντικές δαπάνες. Το επιβάλλουν, τόσο η γεωπολιτική συγκυρία, όσο και η διαρκής ανάγκη ανανέωσης του εξοπλισμού. Οφείλουμε να φερθούμε και να λειτουργήσουμε έξυπνα, στοχευμένα και προτεραιοποιημένα με βάση τις ανάγκες που πρέπει να καλυφθούν και τις προτεραιότητές μας στο πλαίσιο των δημοσιονομικών δυνατοτήτων της παρούσας συγκυρίας.
Για παράδειγμα, δεν μπορεί να μην είναι προτεραιότητα στις εξοπλιστικές ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού η πρόσκτηση βαρέως τύπου και τεχνολογικά εξελιγμένων τορπιλών, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν από τα προηγμένα και εξαιρετικά υποβρύχια τύπου 214. Αν δεν διαθέτουν τελευταίου τύπου τορπίλες για να επιχειρήσουν, απομειώνει η επιχειρησιακή δυνατότητά τους. Ήδη προχωρούμε στη σχετική διαγωνιστική διαδικασία.