Σε πλήρη αποδόμηση του αποκαλούμενου νόμου Κατρούγκαλου, προχωρεί πάνω από δυο χρόνια μετά την συζήτηση των προσφυγών, η Ολομέλεια του Συμβουλίου Επικρατείας με σειρά που δημοσίευσε σήμερα.
Παράλληλα ο συνδυασμός των κρίσεων του δικαστηρίου οδηγεί στο αρχικό συμπέρασμα ότι ψαλιδίζεται αισθητά η δυνατότητα των συνταξιούχων να λάβουν αναδρομικά καθώς αφενός η ισχύς των αποφάσεων ξεκινά από την ημέρα που δημοσιεύονται, δηλαδή σήμερα και αφετέρου πως είναι συνταγματική η βάση υπολογισμού των συντάξεων όπως καταβάλλονταν στις 31/12/2019.
Αποτελέσματα
Συνεπώς η πολιτεία θα κληθεί να νομοθετήσει εκ νέου αλλά προφανώς διασώζεται το δημόσιο ταμείο από το πρόβλημα της καταβολής τεράστιων ποσών αναδρομικών. Κομβικό ρόλο σε αυτό θεωρείται ότι παίζει και το γεγονός ότι κρίθηκαν συνταγματικές (οριακά) οι διατάξεις που προβλέπουν ως βάση υπολογισμού τις συντάξεις που καταβάλλονταν στις 31/12/14. Η μάχη δόθηκε σε πολύ υψηλό επίπεδο, δεδομένου ότι τότε οι συντάξεις καταβάλλονταν με περικοπές βάση των νόμων του 2012 (μνημόνιο 2) που είχαν κριθεί αντισυνταγματικές από το ίδιο δικαστήριο με απόφαση του 2015. Επί της ουσίας δηλαδή , δια της πλαγίας «νομιμοπoιούνται» οι μειώσεις συντάξεων που έγιναν με το δεύτερο μνημόνιο. Παράλληλα προφανώς αυτό το γεγονός έχει ιδιαίτερο βάρος και για την καταβολή αναδρομικών που τυχόν διεκδικούν οι συνταξιούχοι.
Ειδικότερα, οι αποφάσεις αποφαίνονται πως είναι:
- Συνταγματική η ίδρυση ενιαίου φορέα για όλους , συνταγματική ως βάση υπολογισμού των συντάξεων στις 31/12/2014.
- Αντισυνταγματικότητες:
- Τρόπος υπολογισμού εισφορών αυτοαπασχολούμενων και ελευθέρων επαγγελματιών.
- Επικουρικές συντάξεις και πλαφόν 1300 ευρώ για ανώτατη σύνταξη
- Τρόπος υπολογισμού ποσοστού αναπλήρωσης καθώς είναι εξαιρετικά χαμηλό.
Μειοψηφίες
Όλες οι αποφάσεις ελήφθησαν (με πρόεδρο την αντιπρόεδρο Μαίρη Σάρπ και εισηγητές τους Σπ. Μαρκάτη, Γ.Τσιμέκα και Άννα Καλογεροπούλου) ) κατά πλειοψηφία και η ισχύς των αποφάσεων όπως ρητά διατυπώνεται από το δικαστήριο αρχίζει από την ημέρα δημοσίευση τους, δηλαδή σήμερα. Δεν έχει δηλαδή αναδρομική ισχύ. Παράλληλα διατυπώθηκε μια «πάγια» μειοψηφία ενός δικαστή σε όλες τις επιμέρους αποφάσεις, που θεωρούσαν πως για λόγους δημοσίου συμφέροντος ο νόμος πρέπει να κριθεί συνταγματικός.
Οι αποφάσεις
Οι αποφάσεις του ΣτΕ που δημοσιεύθηκαν σήμερα αναφέρουν για τους βασικούς πυλώνες του νόμου Κατρούγκαλου (4387/2016 :
1. Για την ίδρυση του ΕΦΚΑ
1. Για την ίδρυση του ΕΦΚΑ
Είναι συνταγματική η ίδρυση του ΕΦΚΑ , των εργαζομένων , των συνταξιούχων. Είναι , όπως αναφέρει σύμφωνος με το σύνταγμα και την αρχή της ισότητας και αναλογικότητας η δημιουργία ενός φορέα για όλους ανεξαρτήτως ιδιότητας καθώς αντιμετωπίζουν ,όλοι, τους .ίδιους ασφαλιστικούς κινδύνους (γήρας, ασθένειες, θάνατος).
Το ΣτΕ απέρριψε τις προσφυγές των δημοσίων υπαλλήλων λόγω της ιδιαίτερης σχέσης τους με το Κράτος.
Η μειοψηφία αναφέρθηκε κυρίως στους δημοσίους υπαλλήλους που αποδέχονταν τους ισχυρισμούς τους να έχουν ξεχωριστό ασφαλιστικό φορέα.
2. Αυτοαπασχολούμενοι – ελεύθεροι επαγγελματίες- εισφορές
2. Αυτοαπασχολούμενοι – ελεύθεροι επαγγελματίες- εισφορές
Το δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματικό τον τρόπο υπολογισμό των εισφορών για τους μη έχοντες εργοδότη (αυτοαπασχολούμενους, ελεύθερους επαγγελματίες) σε σύγκριση με τους μισθωτούς καθώς αντίκειται στην αρχή της ισότητας. Εκτός συντάγματος θεωρεί το δικαστήριο το όριο του 20% που προέβλεπε ο νόμος Κατρούγκαλου ενώ αντίστοιχα το ανάλογο ποσοστό για μισθωτούς είναι 6% διότι το υπόλοιπο από τον εργοδότη. Σημειώνεται πως το ποσοστό του 20% με νεότερη νομοθετική ρύθμιση έχει μειωθεί.
3. Βάση επανυπολογισμού Κύριων και Επικουρικών Συντάξεων
3. Βάση επανυπολογισμού Κύριων και Επικουρικών Συντάξεων
Η Ολομέλεια με οριακή πλειοψηφία 13-12 έκρινε συνταγματική τη διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου που ορίζει βάση για τον επανυπολογισμό των συντάξεων την 31/12/2014. Το δικαστήριο έκρινε επίσης ότι στον νόμο Κατρούγκαλου, υπάγονται όλοι και οι παλιοί και οι νέοι και οι μελλοντικοί συνταξιούχοι, ανεξάρτητα από πότε ξεκίνησε η ασφαλιστικός τους βίος. Δηλαδή δεν διακρίνονται πλέον οι εργαζόμενοι σε προ του π.χ του 1993 ή μετά καθώς θεωρεί το δικαστήριο ότι όλοι πρέπει να επωμισθούν το βάρος για την βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος στο πλαίσιο της αλληλεγγύης των γενεών.
Η μειοψηφία υποστήριξε πως αποσκοπεί σε ικανοποίηση δημοσιονομικού σκοπού, ενώ βασικό κομμάτι αντίρρησης ήταν το γεγονός ότι το 2014 ήδη είχαν περικοπεί από το 2012 οι συντάξεις με νόμους που είχαν κριθεί αντισυνταγματική από την Ολομέλεια του ΣτΕ. Η πλειοψηφία θεώρησε ότι επί της ουσίας δεν παράγεται νομολογιακό αποτέλεσμα από αυτές τις αποφάσεις.
4. Κύριες – Επικουρικές Συντάξεις
4. Κύριες – Επικουρικές Συντάξεις
Συνταγματικές οι διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου για τις ΚΥΡΙΕΣ συνταξεις , διότι είχαν αναλογιστική μελέτη για τη βιωσιμότητα του ΕΦΚΑ από την αρχή Αναλογιστική Αρχή καθώς και έγγραφο από το Διεθνές γραφείο Εργασίας που πιστοποιούσε την επάρκεια της.
Όμως για τις ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ δεν υπήρχε καμία αναλογιστική μελέτη και έτσι οι σχετικές διατάξεις κρίθηκαν αντισυνταγματικές. Έτσι, αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ακυρωθεί ο τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων και των νυν και των μελλοντικών συντάξεων. Αυτό σημαίνει πως η πολιτεία πρέπει να νομοθετήσει εκ νέου στη βάση αναλογιστικής μελέτης καθώς και ανταπόδοσης παροχών.
5. Επανυπολογισμός ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΩΝ συντάξεων
5. Επανυπολογισμός ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΩΝ συντάξεων
Το δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματικό το πλαφόν των 1.300 ευρώ που τίθεται ως πλαφόν (άθροισμα) στις κύριες και επικουρικές συντάξεις. Ο νόμος ανέφερε πως όταν το άθροισμα, της εθνικής, της σύνταξης αναπλήρωσις (κύριας) και της επικούρισης, είναι πάνω από 1.300 ευρώ , τότε κόβεται η επικουρική έως του σημείου που το σύνολο να είναι 1.300. Το δικαστήριο όμως έκρινε πως είναι :
- Αντισυνταγματική η περικοπή των επικουρικών που προβλέπει ο νόμος αν το άθροισμα είναι άνω των 1.300 ευρώ (μικτά) γιατί αντίκειται στην αρχή ισότητας, αναλογικότητας και ανταποδοτικότητας.
- Αντισυνταγματικός ο τρόπος υπολογισμού της αναπλήρωσης κύριων των συντάξεων καθώς θεωρεί ότι είναι εξαιρετικά χαμηλό (έως 46,80% για 42 έτη ασφάλισης) κυρίως για όσους εργαζόμενους έχουν μακρύ ασφαλιστικό βίο και κατέβαλλαν πολύ υψηλές εισφορές.
6. Χρηματοδότηση
Το δικαστήριο έκρινε πως το Κράτος εφόσον υπάρξει πρόβλημα χρηματοδότησης των συντάξεων, το Κράτος οφείλει να εγγυάται την καταβολή τους.
Διαβάστε στους παρακάτω συνδέσμους το σκεπτικό των αποφάσεων του ΣτΕ