Αποθαρρυντική για τους συνταξιούχους και το θέμα των αναδρομικών τους θεωρείται η πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία αποφάνθηκε αμετάκλητα ότι οι εν ενεργεία μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι δεν δικαιούνται να λαμβάνουν δώρο Χριστουγέννων, δώρο Πάσχα και επίδομα αδείας. Πρόκειται για μια εξέλιξη η οποία εκτιμάται ότι θα επηρεάσει αρνητικά και την έκβαση των υποθέσεων οι οποίες εκκρεμούν ενώπιον του ΣτΕ και αφορούν την καταβολή δώρων και επιδομάτων στους συνταξιούχους, όσο και των αναδρομικών για τις κύριες και επικουρικές συντάξεις που κόπηκαν με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου και το δεύτερο Μνημόνιο.
Το «κλειδί» για τα αναδρομικά στους συνταξιούχους βρίσκεται στο εάν θα κριθεί συνταγματικός ο νόμος Κατρούγκαλου στα άρθρα του επανυπολογισμού των παλιών συντάξεων. Η σημαντικότερη απόφαση του ΣτΕ κατά του νόμου Κατρούγκαλου δεν έχει ακόμη εκδοθεί, καθυστερεί σημαντικά (εκδικάστηκε στις 4/10/2017) και αναμένεται εντός των προσεχών μηνών και πάντως εντός του 2019 με μεγάλη πιθανότητα το δίμηνο Σεπτεμβρίου - Οκτωβρίου. Η απόφαση αυτή του ΣτΕ θα επηρεάσει και τις κινήσεις της νέας πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας. Το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο με όλες τις αλλαγές θα έρθει στη Βουλή μετά τη δημοσίευση των κρίσιμων αποφάσεων του ΣτΕ για μια σειρά από επιμέρους μεταρρυθμίσεις του νόμου Κατρούγκαλου
Ειδικότερα, στην κρίση του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου έχουν βρεθεί ο επανυπολογισμός των παλαιών συντάξεων, κύριων και επικουρικών, η ενοποίηση όλων των Ταμείων σε έναν ασφαλιστικό Οργανισμό, οι εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών, το ύψος και ο υπολογισμός των νέων συντάξεων κ.ά. ΅
Σε αυτό πλαίσιο, οι δικαστικές κρίσεις για τη συνταγματικότητα των εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών (που μεταρρυθμίστηκαν ωστόσο πρόσφατα), αλλά και για την ένταξη αγροτών, αυτοαπασχολουμένων, δημοσίων υπαλλήλων και μισθωτών στην ίδια ασφαλιστική στέγη, είναι κομβικές και θα κρίνουν την επόμενη ημέρα για τον ΕΦΚΑ. Πιο κρίσιμη θα είναι η απόφαση για τη συνταγματικότητα του επανυπολογισμού κύριων και επικουρικών συντάξεων, καθώς θα δείξει το εύρος των αναδρομικών που διεκδικούν 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχοι.
Ιδιαίτερη σημασία θα έχει η απόφαση για τις επικουρικές συντάξεις, καθώς ο επανυπολογισμός συνδυάστηκε με περικοπές για 250.000 συνταξιούχους. Δεδομένη θεωρείται η πρόθεση της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας να σεβαστεί την απόφαση του ΣτΕ, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα πως τα όποια αναδρομικά θα πρέπει να επιστραφούν με δόσεις.
Το βασικό σενάριο είναι να καταβληθούν σε δόσεις από 36 έως 60 μήνες τα «κουτσουρεμένα» αναδρομικά ενός δεκαμήνου στους συνταξιούχους. Πρόκειται για τα αναδρομικά του δεκαμήνου το οποίο μεσολαβεί ανάμεσα στην απόφαση-βόμβα του ΣτΕ τον Ιούνιο του 2015 και στην ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου τον Μάιο του 2016. Αφορούν ποσά που κυμαίνονται από 660 έως 7.000 ευρώ. Πάντως τονίζεται ότι στην ημερήσια διάταξη βρίσκονται οι αποφάσεις από Ειρηνοδικεία και Πρωτοδικεία της χώρας οι οποίες δικαιώνουν όσους συνταξιούχους προσφεύγουν και ζητούν την αναδρομική καταβολή των περικοπών που έγιναν με τους μνημονιακούς νόμους 4053 και 4091/2012.
Οι εν λόγω μνημονιακές περικοπές στις κύριες και επικουρικές συντάξεις, καθώς και η περικοπή των δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και επιδόματος αδείας, έχουν κριθεί αντισυνταγματικές, όπως είναι γνωστό, με τις αμετάκλητες αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (υπ’ αριθμ. 2287-2290/2015), με τις αποφάσεις της Ολομέλειας του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου (υπ’ αριθμ. 1-4/2018) και με τις υπ’ αριθμ. 127/2016 και 1227/2018 αποφάσεις της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.