Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Ευάγγελος Αποστολάκης, την Πέμπτη 6 Ιουνίου 2019 συναντήθηκε με τον Αναπληρωτή Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, John Sullivan.
Κατά τις εν λόγω επαφές συζητήθηκε το σύγχρονο περιβάλλον ασφαλείας και οι αμυντικές σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ.
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, στις τοποθετήσεις του, επισήμανε το άριστο επίπεδο αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας-ΗΠΑ, όπως προκύπτει από το πλήθος των κοινών δραστηριοτήτων που πραγματοποιήθηκαν στο πρόσφατο παρελθόν αλλά και από τον στρατηγικό διάλογο των δύο χωρών που έλαβε χώρα για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 2018. Επίσης, τόνισε τις πρωτοβουλίες αμυντικής διπλωματίας που αναλαμβάνει η Ελλάδα για την ανάπτυξη ευρέος πλέγματος διεθνών αμυντικών συνεργασιών με χώρες της Μέσης Ανατολής, των Βαλκανίων και της Βορείου Αφρικής, οι οποίες συμβάλλουν στην ενίσχυση της σταθερότητας και της ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή.
Ακολούθως, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας συμμετείχε, ως κεντρικός ομιλητής, στο 8ο ετήσιο συνέδριο ‘’EU and Foreign Policy DefenceForum 2019’’. Το συνέδριο πραγματεύθηκε τη διατλαντική συνεργασία στον τομέα άμυνας και ασφάλειας με επικέντρωση στην πρόοδο που έχει επιτευχθεί στον τομέα άμυνας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), στην αντιμετώπιση σύγχρονων απειλών και προκλήσεων ασφαλείας, στην τεχνητή νοημοσύνη και στον καταμερισμό βαρών στο πλαίσιο της διατλαντικής συνεργασίας. Βαρύτητα δόθηκε στις σχέσεις ΕΕ-ΝΑΤΟ και στη συνεργασία ΕΕ-ΗΠΑ στον τομέα της άμυνας.
Στη συνέχεια, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας επισκέφθηκε το Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος (United States Holocaust MemorialMuseum).
Ακολουθεί η ομιλία του Υπουργού Εθνικής Άμυνας στο 8ο ετήσιο συνέδριο ‘’EU and Foreign Policy Defence Forum 2019’’ (απόδοση στα ελληνικά):
‘’Αποτελεί πραγματική τιμή για εμένα να βρίσκομαι μεταξύ εξεχόντων φίλων και συμμάχων ενώ παράλληλα, με μεγάλη μου χαρά, μου δίνεται η ευκαιρία να μοιραστώ τις σκέψεις μου με ένα τόσο εκλεκτό ακροατήριο.
Ειδικά σήμερα που είναι μέρα μνήμης της απόβασης της Νορμανδίας, της 6ης Ιουνίου 1944, και της τελικής μάχης κατά του Ναζισμού, όπου οι σύμμαχοι, αγωνίστηκαν ο ένας στο πλευρό του άλλου, σε μία τιτάνια προσπάθεια, για την ανάκτηση της ελευθερίας και την υπεράσπιση των αρχών και των ιδεωδών της δημοκρατίας και του ουμανισμού.
Αυτό το Φόρουμ είναι πολύ σημαντικό και είμαι ευτυχής που βρίσκομαι εδώ. Θα ήθελα να σας παρουσιάσω τη δική μας άποψη όσον αφορά στην άμυνα και ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου, της εγγύτερης γειτονιάς μας.
Πρόκειται για μια περιοχή μεγάλης στρατηγικής σημασίας, η οποία χαρακτηρίζεται από μεγάλο εύρος προκλήσεων και κινδύνων, όπως για παράδειγμα τρομοκρατικών ενεργειών, βίαιου εξτρεμισμού, ενεργειακής ανασφάλειας, λαθρεμπορίου, παράτυπης μετανάστευσης και διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων.
Το περιβάλλον ασφαλείας είναι ιδιαίτερα περίπλοκο και ασταθές, καθώς διαμορφώνεται κυρίως από εθνικές αντιπαλότητες, εθνικισμό, συγκρούσεις, ασταθείς δημοκρατίες και αναποτελεσματικούς διοικητικούς θεσμούς. Επιπλέον, η κλιματική αλλαγή, η οικονομική κρίση, η διαφθορά και οι διασυνοριακές οργανωμένες εγκληματικές δραστηριότητες δυσχεραίνουν περαιτέρω την κατάσταση.
Η παράτυπη μετανάστευση και οι μεταναστευτικές ροές στο Αιγαίο είναι μεταξύ των μεγαλύτερων προκλήσεων που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η Ελλάδα. Επιπλέον, η ενεργειακή ασφάλεια αποτελεί έναν απαιτητικό τομέα για την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Επίσης, οι πρόσφατες εξελίξεις στην περιοχή, όπως για παράδειγμα της Λιβύης και της Συρίας, ευλόγως ελκύουν την προσοχή των κεντρικών γεωπολιτικών δρώντων.
Η αδυναμία αντιμετώπισης αυτών των προκλήσεων θα έχει αναμφίβολα αρνητικές επιπτώσεις στη σταθερότητα της περιοχής, ενώ οι συνέπειες μπορεί να εξαπλωθούν στην εγγύς αλλά και ευρύτερη περιοχή. Δεδομένης της ποικίλης φύσης, κλίμακας και πολυπλοκότητάς τους, απαιτείται συντονισμένη συνεργασία από τους περιφερειακούς και διεθνείς συμμάχους.
Η Ελλάδα, ως ιστορικό προπύργιο της Δημοκρατίας και διαχρονικός πυλώνας σταθερότητας, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη γεωπολιτική διαμόρφωση της περιοχής, ενώ προάγει διαρκώς τη συνεργασία, με στόχο την ενίσχυση της ειρήνης και της ευημερίας στην περιοχή.
Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, βάσει της παράδοσης αλλά και της κατεύθυνσής τους, θεωρούν τη δέσμευση στην περιφερειακή αλλά και διεθνή ασφάλεια ως μια εκ των υψηλότερων προτεραιοτήτων τους και, κατά συνέπεια, συμμετέχουν σε όλες τις σχετικές προσπάθειες και πρωτοβουλίες. Διατηρώντας σταθερά τα ιδανικά και τη στάση μας, τιμούμε τις δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, της ΕΕ και των Ηνωμένων Εθνών. Ομοίως, τιμούμε τη «δέσμευση κατανομής των υποχρεώσεων» στη Συμμαχία, παραμένοντας μία από τις λίγες χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ που τηρούν με συνέπεια τις αμυντικές τους δαπάνες σε ποσοστό πλέον του 2% του ΑΕΠ τους.
Πέραν των ανωτέρω, ενδεικτικό της αφοσίωσης και της προσήλωσής μας στις αρχές και τις προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών, είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα παραμένει μεταξύ των 30 χωρών με τη μεγαλύτερη οικονομική συνεισφορά στον προϋπολογισμό των Ηνωμένων Εθνών για την διατήρηση της ειρήνης.
Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις συμμετέχουν σταθερά σε πλήθος Νατοϊκών επιχειρήσεων, αποστολών και μόνιμων δυνάμεων.
Επίσης, οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις συνεισέφεραν ουσιαστικά στην εκπαίδευση των Συμμάχων και Εταίρων, καθώς και στις προσπάθειες δημιουργίας δυνατοτήτων σε περιφερειακό επίπεδο, προσφέροντας τις υπηρεσίες του Κέντρου Εκπαίδευσης Ναυτικής Αποτροπής (ΚΕΝΑΠ), καθώς και του Πολυεθνικού Κέντρου Εκπαίδευσης Επιχειρήσεων Υποστήριξης της Ειρήνης (ΠΚΕΕΥΕ).
Θα ήθελα ακόμα να τονίσω την σημαντική υποστήριξη που παρέχουμε στις τρέχουσες αποστολές και δραστηριότητες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, με τη συνεισφορά εθνικών μέσων και υποδομών στον όρμο της Σούδας στην Κρήτη. Μια προκεχωρημένη βάση ανασύνταξης, ανεφοδιασμού, επισκευής και εκπαίδευσης, με ποικιλία εγκαταστάσεων και ευκολιών, που αποτελεί ολοκληρωμένη λύση και συνιστά βασικό παράγοντα και πολλαπλασιαστή ισχύος.
Όσον αφορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις συνεισφέρουν ενεργά στην ανάπτυξη αποτελεσματικής Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ), η οποία είναι θεμελιώδης για την ενίσχυση του παγκόσμιου στρατηγικού ρόλου της Ένωσης και συμβάλλει στη «σταδιακή διαμόρφωση κοινής αμυντικής πολιτικής της Ένωσης». Σε αυτό το πλαίσιο, οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις συμμετέχουν σε αποστολές και επιχειρήσεις ΚΠΑΑ της ΕΕ, για την αποτροπή και διαχείριση συγκρούσεων και κρίσεων.
Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να τονίσω τη σταθερή ανταπόκρισή μας στην πρόσκληση για Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία (PESCO) στην Ευρώπη, μια σημαντική πρωτοβουλία με στόχο τη στενότερη συνεργασία στους τομείς άμυνας και ασφάλειας στην ΕΕ και στα κράτη-μέλη της. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ηγούμαστε σημαντικών προγραμμάτων PESCO, όπως είναι για παράδειγμα, η Θαλάσσια Επιτήρηση της Ανατολικής Μεσογείου, η Κυβερνοάμυνα, η προκεχωρημένη εκπαίδευση Ελικοπτέρων, η εκπαίδευση στον τομέα των πληροφοριών και το σύστημα διοίκησης διακλαδικών δυνάμεων ειδικών επιχειρήσεων.
Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι η ΕΕ και το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζουν πληθώρα κοινών προκλήσεων ασφαλείας, οι οποίες απαιτούν συντονισμένες μεμονωμένες και συλλογικές δράσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, έχει δημιουργηθεί μια αμοιβαία επωφελής σχέση μεταξύ των δύο Οργανισμών.
Οι πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της συνεργασίας ΝΑΤΟ-ΕΕ και η συνεισφορά τους στην ασφάλεια και προστασία των Ευρωπαίων πολιτών θα είναι ιδιαίτερης σημασίας, εφ’ όσον τηρούν τις συμφωνηθείσες βασικές κατευθυντήριες οδηγίες: ειλικρίνεια και διαφάνεια, με σεβασμό στην αυτονομία της διαδικασίας λήψης αποφάσεων.
Κυρίες και Κύριοι,
Ανέφερα νωρίτερα ότι η Ελλάδα προσπαθεί να διασφαλίσει τη σταθερότητα και ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή ενδιαφέροντός μας. Ως σημαντικός παράγοντας στην Ανατολική Μεσόγειο, η Ελλάδα δημιουργεί νέες σχέσεις και ενισχύει εκείνες που είχε ιστορικά δημιουργήσει. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η Ελλάδα και οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις προάγουν την Αμυντική Διπλωματία και διατηρούν άριστες σχέσεις με την πλειοψηφία των χωρών στην ευρύτερη περιοχή, καθώς τυγχάνει γενικής παραδοχής και εκτίμησης.
Διαδραματίζουμε κεντρικό ρόλο στην προαγωγή συνεργασιών και ενεργούμε ως συνδετικός κρίκος μεταξύ των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου και του Κόλπου, όπως είναι η Κύπρος, το Μαρόκο, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Σερβία, το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Ιορδανία και τα ΗΑΕ. Συμμετέχουμε σε πολυμερή αμυντικά σχήματα μεταξύ Ελλάδος-Κύπρου-Ισραήλ, Ελλάδος-Κύπρου-Αιγύπτου και Ελλάδος-Βουλγαρίας-Ρουμανίας-Σερβίας, διεξάγοντας ασκήσεις και πραγματοποιώντας συναντήσεις σε επίπεδο Υπουργών Άμυνας.
Σε αυτό το πλαίσιο, φιλοξενούμε πολυεθνικές ασκήσεις, όπου οι σύμμαχοι και εταίροι μας στο ΝΑΤΟ εκπαιδεύονται από κοινού. Θα ήθελα επίσης στο σημείο αυτό να τονίσω τη διεξαγωγή της αεροπορικής άσκησης ΗΝΙΟΧΟΣ, με τη συμμετοχή των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, των ΗΑΕ, του Ισραήλ, της Ιταλίας, της Αιγύπτου και της Κύπρου.
Η στρατηγική συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες αποτελεί προτεραιότητα για εμάς, στον τομέα της Άμυνας. Θα ήθελα ακόμη να υπογραμμίσω τη διεξαγωγή του πρόσφατου Στρατηγικού Διαλόγου μεταξύ Ελλάδας και Ηνωμένων Πολιτειών τον περασμένο Δεκέμβριο στην Ουάσινγκτον. Είχαμε την ευκαιρία να προωθήσουμε περαιτέρω τη στρατηγική μας συμμαχία.
Σε αυτό το πλαίσιο, καλωσορίζουμε το «Νομοσχέδιο για την Ασφάλεια και την Ενεργειακή Συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο του 2019», η οποία υποστηρίζεται από τους γερουσιαστές Μενέντεζ και Ρούμπιο, και τονίζω τη σημασία της συμμετοχής του Υπουργού Εξωτερικών Πομπέο στην πρόσφατη τριμερή σύνοδο μεταξύ Ελλάδος-Ισραήλ-Κύπρου.
Γενικά, είμαι βέβαιος ότι βιώνουμε μια εξαιρετική αμυντική συνεργασία με στρατηγικό αποτύπωμα, η οποία μάλιστα δεν έχει ακόμα επιτύχει την πλήρη της δυναμική.
Όσον αφορά στην περιοχή των Βαλκανίων, θεωρώ ότι η Συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί ορόσημο για την ειρήνη και τη σταθερότητα. Αποτελεί μοναδικό παράδειγμα επίλυσης, με ειρηνικά μέσα, μιας μακράς διένεξης στα Βαλκάνια. Η Ελλάδα πάντοτε υποστήριζε την ενσωμάτωση των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στους Ευρωατλαντικούς οργανισμούς.
Η Ελλάδα υποστηρίζει επίσης το μετασχηματισμό των Ενόπλων Δυνάμεων της Βορείου Μακεδονίας, ώστε να γίνουν αξιόπιστος εταίρος και φερέγγυος γείτονας. Προς αυτήν την προσπάθεια, τον προηγούμενο μήνα υπογράφηκε μια διμερής Συμφωνία Αμυντικής Συνεργασίας, ενώ πριν από δύο εβδομάδες ξεκινήσαμε τις δοκιμές πτήσεων Επιτήρησης Εναέριου Χώρου στη Βόρεια Μακεδονία.
Θα ήθελα επίσης να εκφράσω δημόσια την ανησυχία μου σχετικά με τον αποσταθεροποιητικό ρόλο και την προβληματική στάση της Τουρκίας, η οποία εκφράζεται μέσω αβάσιμων ισχυρισμών και οι οποίοι περιφρονούν την εθνική μας κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Συνεπώς, θα πρέπει όλοι να ανησυχούμε διαρκώς για την προοπτική ενός ατυχήματος με πιθανώς πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις.
Επιπρόσθετα, θα ήθελα να εκφράσω την μεγάλη μας ανησυχία για την πρόσφατη απόφαση της Τουρκίας να διεξάγει παράνομες εργασίες γεώτρησης στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Δημοκρατίας της Κύπρου. Έχουμε καλέσει την Τουρκία να σεβαστεί τα δικαιώματα της Κύπρου στην εν λόγω θαλάσσια ζώνη και να αποφύγει περαιτέρω μονομερείς ενέργειες οι οποίες παραβιάζουν το Διεθνές Δίκαιο και υπονομεύουν τη σταθερότητα και την ευημερία στην περιοχή.
Σταθερή πολιτική, αλλά και επιθυμία, της Ελλάδας είναι η ειρηνική συνύπαρξη με τις γείτονες χώρες, με γνώμονα το Διεθνές Δίκαιο, τις ισχύουσες Συνθήκες και τη νομιμότητα. Υπό αυτό το πρίσμα, και με στόχο τη μείωση της έντασης, συναντήθηκα με τον Τούρκο ομόλογό μου και συμφωνήθηκε η προαγωγή των υφιστάμενων Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Κατόπιν, τεχνικές αντιπροσωπείες από την Ελλάδα και την Τουρκία πραγματοποίησαν ήδη μια πρώτη συνάντηση, πριν από δύο εβδομάδες, στην Αθήνα. Αναμένουμε να δούμε τη συνέχιση και τη θετική έκβαση αυτών των συναντήσεων.
Κυρίες και Κύριοι,
Σε καιρούς απρόβλεπτων προκλήσεων, οι οποίες υπογραμμίζουν την απαίτηση για προσαρμογή και ευκινησία, η Ελλάδα και οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις παραμένουν στην πρώτη γραμμή, ως κατάλληλες, ικανές, αξιόπιστες, αποτρεπτικές και καταρτισμένες.
Η Ελλάδα, ως αξιόπιστος εταίρος των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ στην Ανατολική Μεσόγειο, τα Βαλκάνια και αλλού, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη γεωπολιτική ανάπτυξη της περιοχής.
Με οδηγό την ιστορία και την παράδοσή μας, κρατώντας σταθερή πορεία προς το μέλλον, έχουμε ως προορισμό τη διατήρηση της σταθερότητας, της ασφάλειας, της ειρήνης και της ευημερίας.
Σας ευχαριστώ.’’