Ο Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Άμυνας Φώτης Κουβέλης, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα «Αυγή της Κυριακής» (22/04/2018) και στον δημοσιογράφο Γιώργο Μελιγγώνη, αναφέρει τα παρακάτω:
- Κύριε υπουργέ, σύμφωνα με τους ως τώρα υπολογισμούς, τα τελευταία 15 έτη οι διαρκείς πτήσεις μαχητικών αεροσκαφών για αναχαιτίσεις τουρκικών έχουν κοστίσει πολλές ανθρώπινες ζωές, όπως του σμηναγού Μπαλταδώρου και 160 εκατ. ευρώ σε κόστος χρήσης. Γι’ αυτό μιλήσατε για «ακήρυχτο πόλεμο» στο Αιγαίο;
Η αναφορά μου σε «ακήρυχτο πόλεμο» συνοδευόταν ακριβώς από τα στοιχεία που καταγράφει η ερώτησή σας. Οι παραβάσεις και οι παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά αεροσκάφη υποχρεώνουν τα μαχητικά μας αεροσκάφη να πραγματοποιούν αναχαιτίσεις. Οι αναχαιτίσεις δεν είναι εύκολη υπόθεση. Έχουμε θρηνήσει πολλές ανθρώπινες ζωές, όπως του 34χρονου σμηναγού Γιώργου Μπαλταδώρου. Καταβάλαμε και καταβάλουμε σημαντικά χρηματικά ποσά για τις ανασχετικές πτήσεις των αεροσκαφών μας, με αυτονόητη την επισήμανση ότι το κόστος της απώλειας ανθρώπινων ζωών είναι για μας αυτό που οδυνηρά προέχει. Χρηματικό κόστος έχουν και οι περιπολίες των πλοίων του πολεμικού μας ναυτικού και των σκαφών του Λιμενικού Σώματος.
- Από τη μία είδαμε ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός, Μπ. Γιλντιρίμ έσπευσε να τηλεφωνήσει στον Αλ. Τσίπρα μετά την πτώση του ελληνικού Mirage, κίνηση που ερμηνεύθηκε ως ένα σήμα της Άγκυρας πως δεν επιθυμεί να «σπάσει» το σχοινί των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Από την άλλη, ο κ. Γιλντιρίμ προέβη στις γνωστές προκλητικές δηλώσεις περί υποστολής ελληνικών σημαιών από βραχονησίδες. Τακτική ελεγχόμενα κλιμακούμενης έντασης ή επικίνδυνη πορεία προς «θερμό επεισόδιο»;
Η τηλεφωνική έκφραση των συλλυπητηρίων του Τούρκου πρωθυπουργού Γιλντιρίμ στον πρωθυπουργό της χώρας Αλέξη Τσίπρα για τον θάνατο του σμηναγού, θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως μια κίνηση για την αποκλιμάκωση της έντασης που προκαλεί η Τουρκία, αν δεν υπήρχαν οι δηλώσεις, ελάχιστες μέρες μετά, για δήθεν υποστολή ελληνικών σημαιών σε βραχονησίδες. Δηλώσεις μάλιστα που συνοδεύονταν και με «συστάσεις» προς την Ελλάδα. Εκτιμώ ότι πρόκειται για τακτικισμό που δεν εγκαταλείπει την ένταση στις σχέσεις της με τη χώρα μας. Η ένταση αυτή είναι ενδεχόμενο να μετατρέψει μια από τις συνήθεις πια ενέργειές της σε «θερμό» επεισόδιο, το οποίο, με τα σημερινά δεδομένα, δείχνει ότι δεν το επιλέγει. Η απάντηση στην επιθετική ρητορική της Τουρκίας είναι ότι δεν υπάρχουν «γκρίζες ζώνες». Δεν υπάρχουν υπό «αμφισβήτηση» ελληνικά νησιά και νησίδες. Τα εθνικά κυριαρχικά μας δικαιώματα είναι σαφή και οριοθετημένα από τις διεθνείς συνθήκες και το Διεθνές Δίκαιο συνολικότερα. Η Τουρκία εκτίθεται και αποδυναμώνει συνεχώς την εξωτερική της πολιτική με τις εντάσεις που προκαλεί και με τις απαράδεκτες ενέργειές της. Η Ελλάδα είναι χώρα της ειρήνης και η ειρήνη θέλει να προάγεται στην περιοχή. Ταυτόχρονα όμως ξέρει και μπορεί με επάρκεια και με ικανή αποτρεπτική δύναμη να προστατεύει τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματά της.
- Προσδοκάτε αλλαγή γραμμής από τον Τούρκο πρόεδρο μετά τις προεδρικές εκλογές στην Τουρκία, εφόσον καταφέρει να επανεκλεγεί;
Οι εντάσεις που προκαλεί ο Τούρκος Πρόεδρος έχουν την προβολή τους και στο εσωτερικό της Τουρκίας για τη διαμόρφωση συγκεκριμένου κλίματος που θέλει να το εκμεταλλεύεται εκλογικά, αλλά και για την αντιρρόπηση έντονων κοινωνικών προβλημάτων. Η επανεκλογή του δεν θα σημάνει από μόνη της την αλλαγή γραμμής. Η αλλαγή γραμμής θα συναρτηθεί με συνολικότερα ζητήματα της ασταθούς εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας, η οποία σήμερα δοκιμάζεται από τις αντιφάσεις της.
- Πολλοί λένε ότι όσα κάνει η Τουρκία σε βάρος της Ελλάδας και της Ε.Ε., είτε πρόκειται για την κλιμακούμενη επιθετικότητα στο Αιγαίο, είτε για τα «ήξεις-αφήξεις» στο προσφυγικό, αποτελούν απλώς προκάλυμμα των στόχων της αναφορικά με την κυπριακή ΑΟΖ, υποστηρίζοντας ότι αυτός είναι ο πυρήνας των επιδιώξεών της. Τι λέτε;
Η ένταση που προκαλεί η Τουρκία στις σχέσεις της με την Ελλάδα έχει, κατά τη γνώμη μου, ως την κύρια αναφορά της στην ΑΟΖ της Κύπρου. Εντάσσει την υπόθεση της κυπριακής ΑΟΖ σε ένα ευρύτερο πλαίσιο διεκδίκησης ανακαθορισμού των συσχετισμών στην ευρύτερη περιοχή. Οι γενικότεροι σχεδιασμοί της Τουρκίας για την αντιμετώπιση των συνολικότερων προβλημάτων που αντιμετωπίζει τροφοδοτούν την επιλογή της για τις εντάσεις που προκαλεί στις σχέσεις της με τη χώρα μας.
- Πώς απαντάτε στις κατηγορίες πως η ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις οδηγεί την Ελλάδα στη συμμετοχή της σε κούρσα εξοπλισμών, που διατυπώθηκαν μετά την αποκάλυψη για την προμήθεια δύο γαλλικών φρεγατών;
Η Ελλάδα δεν μπορεί να μπει στην κούρσα των εξοπλισμών. Εκείνο που πρέπει να κάνει η Ελλάδα είναι να υπηρετεί συνεχώς μία διαδικασία ενίσχυσης της αποτρεπτικής της δύναμης. Εκκρεμεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια, από το 2004 η υπόθεση - για παράδειγμα - της αναβάθμισης κάποιων αεροπλάνων που έχουμε. Πρέπει να γίνει; Κατά τη γνώμη μου ναι. Αυτό δεν αποτελεί συμμετοχή στην ανταγωνιστική κούρσα των εξοπλισμών. Οι δύο φρεγάτες που μιλάμε και που έχουν σχέση με το leasing (μτφ. Χρονομίσθωση) δεν είναι απόφαση της περασμένης εβδομάδας. Έχει προηγηθεί μία ολόκληρη διαδικασία. Υπάρχει και μελετάται ένα άλλο στάδιο το οποίο θα είναι η αγορά άλλων δύο φρεγατών. Μάλλον όχι με τη διαδικασία του leasing. Αλλά δεν μπορώ να προτρέξω , δεν μπορώ να σας πω με ακρίβεια, γιατί βρίσκονται σε εξέλιξη οι συζητήσεις.
- Οι δύο Έλληνες στρατιωτικοί παραμένουν στις φυλακές υψίστης ασφαλείας της Αδριανούπολης και ουδείς μπορεί να προδικάσει πότε θα λήξει η περιπέτειά τους. Πρόκειται, κατά την εκτίμησή σας, για την αδυναμία της τουρκικής Δικαιοσύνης να κινηθεί με μεγάλη ταχύτητα ή η Άγκυρα έχει εργαλειοποιήσει την συγκεκριμένη υπόθεση εντάσσοντάς την στο πλαίσιο της αναβάθμισης της έντασης με την Αθήνα;
Με δεδομένα και γνωστά τα γεγονότα και τις συνθήκες της σύλληψης των δύο στρατιωτικών στελεχών μας, το ζήτημα θα μπορούσε να επιλυθεί με μια απλή συνεννόηση, όπως συνέβαινε και στο παρελθόν. Επιδιώξαμε από την πρώτη στιγμή αυτή τη συνεννόηση. Η Τουρκία όμως το ενέταξε στις εντάσεις των σχέσεών της με τη χώρα μας και το παρέπεμψε στο τουρκικό δικαστήριο. Δεν πρόκειται για «αδυναμία» της τουρκικής δικαιοσύνης να κινηθεί με ταχύτητα. Η κράτηση των δύο στρατιωτικών μας είναι παράνομη. Κρατούνται, άλλωστε, χωρίς κατηγορητήριο. Χρονοτριβεί, στο όνομα δικαστικών διαδικασιών και παρατείνει την κράτηση των δύο στρατιωτικών μας στελεχών. Η χώρα μας κάνει όλες τις αναγκαίες ενέργειες προς πολλές κατευθύνσεις και σε πολλαπλά επίπεδα προκειμένου οι δύο στρατιωτικοί μας να επιστρέψουν σύντομα στη χώρα μας.
- Έχετε επικοινωνία με τους γονείς των δύο στρατιωτικών μας; Τι σας λένε;
Έχω συχνή επικοινωνία με τους γονείς των στρατιωτικών μας. Εκφράζουν την αγωνία και την ανησυχία τους για την εξέλιξη της κράτησης και ζητούν πληροφορίες. Ταυτόχρονα μου μιλάνε για τα παιδιά τους τα οποία επισκέπτονται στη φυλακή.
- Η αντιπολίτευση κατηγορεί –και στο θέμα των δυο στρατιωτικών αλλά και εν γένει στα ελληνοτουρκικά- την κυβέρνηση για «δύο γραμμές». Τι απαντάτε; Τελικώς, μήπως έγινε πολλή και αχρείαστη κουβέντα για το status της κράτησής τους στην Αδριανούπολη –αν, δηλαδή, ήταν «ομηρεία» ή όχι;
Η κυβέρνηση με συγκεκριμένη πολιτική στάση και ενιαία γραμμή αντιμετωπίζει τη στάση και την προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας. Με ενιαία επίσης γραμμή αντιμετωπίζει και την κράτηση των δύο στρατιωτικών στελεχών μας. Η κράτηση είναι παράνομη και προσβάλλει τα ανθρώπινα δικαιώματα που καθιερώνονται από το Διεθνές Δίκαιο, περιλαμβανομένης της Σύμβασης της Γενεύης.
- Συνεχίζετε να πιστεύετε ότι είναι ανοιχτό το παράθυρο ευκαιρίας για την επίλυση του «Μακεδονικού»; Αφ’ ης στιγμής πρόκειται για ένα σημαντικό θέμα εξωτερικής πολιτικής, αλλά και με δεδομένη την άρνηση του Π. Καμμένου σε χρήση του όρου «Μακεδονία», πώς θα βλέπατε το ενδεχόμενο να ζητηθεί ενισχυμένη πλειοψηφία 3/5 στη Βουλή για να επικυρωθεί τυχόν συμφωνία επίλυσης του Μακεδονικού;
Η διαπραγμάτευση έχει βέβαια ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν. Τους ρυθμούς της εξέλιξης της διαπραγμάτευσης αυτονόητα δε τους καθορίζει μόνον η μία πλευρά. Με το δεδομένο αυτό δεν μπορεί να προσδιορισθεί με ακρίβεια η καταληκτική ημερομηνία της διαπραγμάτευσης. Ο Υπουργός Εξωτερικών χειρίζεται με υπευθυνότητα τη διαπραγμάτευση. Η θέση του κ. Καμμένου για το λεγόμενο «μακεδονικό» είναι γνωστή. Η διαφωνία του και η σχετική αντίθεσή του δεν αποτελεί στοιχείο που δυσχεραίνει την εξέλιξη της. Η κοινοβουλευτική πλειοψηφία θα είναι εκείνη που θα αποφασίσει την έγκριση της συμφωνίας εφόσον υπάρξει. Θα αποτελούσε μη χρήσιμη σπουδή η αναφορά σε μορφές πλειοψηφίας. Το Σύνταγμα και ο Κανονισμός της Βουλής έχουν τις αναγκαίες προβλέψεις.
- Η κυβέρνηση οδηγεί τη χώρα προς την έξοδο από το Μνημόνιο, διεκδικώντας αυτή να είναι «καθαρή». Όμως, κύριε Κουβέλη, με δεδομένο ότι συνήθως η βελτίωση στην καθημερινότητα των πολιτών αργεί σε σχέση με την βελτίωση των αριθμών και των στατιστικών, επαρκεί ο χρόνος στον ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνηση για να διεκδικήσει την ανατροπή των σημερινών δημοσκοπικών συσχετισμών και να ανοίξει ξανά το πολιτικό παιχνίδι;
Η έξοδος της χώρας από το μνημόνιο θα σημάνει τη δυνατότητα της ελληνικής κυβέρνησης να κάνει χειρισμούς και να ασκεί οικονομική και κοινωνική πολιτική με σημαντικά στοιχεία αυτονομίας. Η περίοδος των μνημονίων είχε ως αποτέλεσμα τη μετατόπιση πολύ μεγάλου αριθμού πολιτών στην ανεργία, τη φτωχοποίηση σημαντικού μέρους του πληθυσμού, την απονεύρωση έως και διάλυση σε πολλές περιπτώσεις του παραγωγικού και οικονομικού ιστού της χώρας, με κατάρρευση μεγάλων τμημάτων της μεσαίας τάξης, την αποσάθρωση των εργασιακών δικαιωμάτων και τη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Ο αγώνας να σταθούν όρθιες η χώρα και η κοινωνία πρέπει να κερδηθεί με κοινωνικά δίκαιους όρους και ουσιαστική προοδευτική πολιτική. Η Κυβέρνηση εργάσθηκε και εργάζεται συστηματικά προς την κατεύθυνση αυτή για τη δίκαιη ανάπτυξη, προωθώντας την ήδη ασκούμενη πολιτική της για την ανασυγκρότηση της κοινωνίας.