O πολιτικός και οικονομικός «εφιάλτης» που έζησε η Ελλάδα πέρυσι, από τον Μάιο μέχρι τον Ιούλιο, επιστρέφει και απειλεί. Η διακοπή των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές, οι παράλογες, στα όρια της παράνοιας, απαιτήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το μεγάλο πολιτικό πρόβλημα που καλείται να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση και ταυτόχρονα οι φόβοι για σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία από μια παρατεταμένη αβεβαιότητα και από την επιστροφή των σεναρίων του Grexit, προκαλούν έντονες ανησυχίες.
Τις τελευταίες ώρες η χώρα μοιάζει να «σταυρώνεται» αλλά χωρίς να έχει προοπτικές «ανάστασης», εκτός αν τις επόμενες ημέρες επικρατήσει η λογική, κυρίως από την πλευρά των δανειστών.
Οι εξελίξεις αναμένεται να είναι ραγδαίες, ακόμη κι αν δεν γίνει άμεσα η Σύνοδος Κορυφής ή το Eurogroup που ζητά ο Έλληνας πρωθυπουργός, ώστε να ρίξει το βάρος των ευθυνών για λύση στο ελληνική πρόβλημα στους Ευρωπαίους ηγέτες. Σε κάθε περίπτωση η «διεθνοποίηση» του αδιεξόδου στις διαπραγματεύσεις και της αδυναμίας εξεύρεσης συμβιβαστικής λύσης, μπορεί να οδηγήσει σε μια συμφωνία. Ενέχει, ωστόσο, και πολύ υψηλά ρίσκα που μπορεί να προκαλέσουν μια σοβαρή πολιτική κρίση με απρόβλεπτες συνέπειες για την οικονομία.
Ήδη, μετά το «ναυάγιο» στο Χίλτον οικονομικοί και επιχειρηματικοί παράγοντες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για επανάληψη του «εφιαλτικού 2015». Δηλαδή, τον συνδυασμό πολιτικής αστάθειας και οικονομικής αδυναμίας κάλυψης των υποχρεώσεων. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει λύση μέσα στις επόμενες δέκα ημέρες η χώρα μπαίνει ξανά σε μια ατέρμονη συζήτηση για το αν μπορεί να εξυπηρετήσει το χρέος της, καθώς όλοι γνωρίζουν ότι τα κρατικά ταμεία είναι άδεια και τα αποθεματικά που δεσμεύονται δεν μπορούν παρά να δώσουν μικρή «ανάσα».
«Ο χορός των βρικολάκων» ξεκίνησε και πάλι, λένε πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες, «δείχνοντας» αφενός το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τους τεχνοκράτες που επιμένουν σε σκληρά μέτρα αδιαφορώντας για τις εξαετείς θυσίες των πολιτών. Αλλά «δείχνουν» και στο εσωτερικό της χώρας ορισμένες δυνάμεις του λαϊκισμού που επιμένουν να παίζουν επικοινωνιακά παιχνίδια ή να «χαϊδεύουν αυτιά» αδυνατώντας να πάρουν γενναίες αποφάσεις για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που αναβάλλονται επί χρόνια.
Ωστόσο, ο μεγαλύτερος φόβος για την ελληνική οικονομία μετά τον «ξαφνικό θάνατο» είναι μια παρατεταμένη περίοδος στασιμότητας. Αυτό που οι αναλυτές ονομάζουν «στασιμοχρεοκοπία» ή «στασιμομιζέρια» και η οποία αποτελεί ένα μείγμα αδυναμίας πληρωμών, βαθιάς ύφεσης και μιας διαρκούς αίσθησης ότι η οικονομία και οι επιχειρήσεις «σέρνονται» χωρίς να υπάρχει φως στο τούνελ. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες είναι οι απόψεις που καταθέτουν σημαντικοί οικονομολόγοι για τον φόβο της «στασιμοχρεοκοπίας», ακόμη και με την υπογραφή της συμφωνίας με τους δανειστές. Η έλλειψη ενός μακρόπνοου αναπτυξιακού σχεδίου, με ευθύνη και των προηγούμενων κυβερνήσεων αλλά και των δανειστών είναι το μείζον πρόβλημα που αν δεν αντιμετωπιστεί, θα οδηγεί τη χώρα σε «αργό θάνατο».
Κορυφαίοι παράγοντες της αγοράς και της οικονομίας που μίλησαν ανωνύμως στην «Η», καταθέτουν την έντονη ανησυχία τους για την επόμενη ημέρα, είτε με συμφωνία είτε με μια παρατεταμένη και διαρκώς τροφοδοτούμενη ύφεση. Τονίζουν χαρακτηριστικά ότι, ανεξαρτήτως του κόμματος που κυβερνά, τα διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας και η έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού που θα δίνουν κίνητρα στον ιδιωτικό τομέα και ταυτόχρονα θα οδηγούν σε αναδιάταξη του Δημοσίου, είναι αυτά που βάζουν εμπόδια στην ανάπτυξη.
Συμφωνία ή ρήξη και... κάλπες
Μετά τις ραγδαίες εξελίξεις στο μέτωπο των διαπραγματεύσεων όλα είναι ανοικτά. Από μια συμφωνία με τους Θεσμούς τις επόμενες ημέρες μέχρι μια οριστική ρήξη, που θα επιφέρει και μεγάλες ανατροπές σε πολιτικό επίπεδο.
Η κυβέρνηση, εφόσον κλείσει μια έντιμη συμφωνία, θα επιχειρήσει να την περάσει χωρίς απώλειες από τους «153» βουλευτές της. Αν το καταφέρει, θα έχει πάρει μια γερή ανάσα και θα ευελπιστεί σε αλλαγή του οικονομικού κλίματος. Αν προκύψει «ατύχημα» στη Βουλή τότε οι εκλογές είναι μονόδρομος, αφού η περίπτωση της οικουμενικής κυβέρνησης αποκρούεται από τη συντριπτική πλειοψηφία των κομμάτων.
Σε περίπτωση παράτασης των διαπραγματεύσεων και μετά τις 8 Μαΐου η κατάσταση περιπλέκεται έτι περαιτέρω λόγω έλλειψης ρευστότητας στα κρατικά ταμεία. Τότε ο «εφιάλτης του 2015» με τις ατελέσφορες συζητήσεις με τους δανειστές θα επανέλθει και θα ξαναζήσουμε το δραματικό περσινό καλοκαίρι.
Υπάρχει, πάντως, και το σενάριο της οριστικής ρήξης με τους δανειστές. Η κυβέρνηση πιεζόμενη από τις υπερβολικές απαιτήσεις του ΔΝΤ να μην αντέξει και να παραιτηθεί. Τότε η χώρα θα οδηγηθεί σε εκλογές, πιθανότατα τις τρίτες στην Ευρώπη μέσα στον Ιούνιο, μαζί με το δημοψήφισμα στη Βρετανία στις 23 του μήνα και τις πρόωρες κάλπες στην Ισπανία τρεις ημέρες αργότερα.
Ολα τα σενάρια και οι προοπτικές δείχνουν, πάντως, αδιέξοδο και κλίμα αβεβαιότητας στην οικονομία, κι αυτό είναι το πιο ανησυχητικό. Διότι το 2016 δεν είναι 2015 και οι εκβιασμοί και από τις δύο πλευρές μπορεί να φέρουν χειρότερες καταστάσεις από τις περσινές. Αλλωστε, όπως λένε όλες οι επίσημες αναλύσεις, μια νέα οικονομική αναταραχή θα προκαλέσει σοβαρή ζημιά στο τραπεζικό σύστημα και μια ενδεχόμενη ανακεφαλαιοποίηση αυτή τη φορά δεν θα γίνει με δανεισμό...