ΠΡΟΟΙΜΟ
Οκτώβριος 2015.. Μήνας ξεχωριστός γιατί γιορτάζουμε μία από τις δύο μεγάλες Εθνικές μας Επετείους. Την 28 Οκτ. 1940. Στις μνήμες μας ζωντανεύει το μεγαλειώδες «Έπος του 40».
Οι ψυχές μας αναρριγούν από το μεγαλείο της γενιάς του «Ελληνικού Θαύματος» που εξανάγκασε την ανθρωπότητα ολόκληρη να υποκλιθεί στο γιγάντιο άθλο ενός μικρού σε μέγεθος λαού, ο οποίος περιέλουσε με ανείπωτη καταισχύνη έναν επηρμένο φασιστικό και κατακτητικό Γίγαντα. Τα χείλη μας ψελλίζουν με υμνητική υπερηφάνεια: «...αι ημέτεραι Δυνάμεις αμύνονται του Πατρίου εδάφους»!
Και όμως εκείνος ο ψυχικός παλμός μεταπίπτει σε θλίψη όταν ο νους μας στρέφεται στη ση- μερινή ελληνική πραγματικότητα. Σήμερα η Πατρίδα μας δεν βρίσκεται στην τιμητική θέση που ιστορικά της ανήκει. Τα παιδιά Της δεν νιώθουν την ίδια υπερηφάνεια-αγάπη και ασφά- λεια παίρνουν ομματιών τους προς άγνωστη κατεύθυνση για επιβίωση.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο άμεσα ορατός εξωτερικός κίνδυνος από ένστικτο αυτοσυντήρησης μάς συσπειρώνει, αρκεί να είμαστε ψυχικά προετοιμασμένοι, όπως η γενιά του 40. Μόλις, όμως, σιγήσουν του πολέμου οι σειρήνες, τότε ο ένας στρέφεται κατά του άλλου, γιατί αφανίζεται το υπέροχο συναίσθημα της αδελφοσύνης, το οποίο προσδίδει ουσιαστική οντότητα στην έννοια της Πατρίδας. Ο διπλανός μας γίνεται αντίπαλος και εχθρός ακόμη. Όχι συνεργάτης και συνοδοιπόρος. Δίνουμε «μάχες» μεταξύ μας, ως άτομα ή παρατάξεις, με κριτήριο το προσωπικό μας συμφέρον, λησμονώντας το καλό της Πατρίδας.
Δυστυχώς στο κυνήγι της απόλαυσης της ατομικής ευμάρειας λησμονούμε τη μεγάλη αλήθεια, ότι το προσωπικό συμφέρον είναι απόλυτα συνυφασμένο με το ευρύτερο καλό και ειδικά από την ύπαρξη της Πατρίδας μας.
Οι δυνάμεις εθνικής συνοχής, οι αξίες μας, ξεθωριάζουν και η κοινωνία καθίσταται ένα απλό συνονθύλευμα. Η έννοια της φιλοπατρίας, η αγάπη για την Πατρίδα, την οποία οι πρόγονοί μας θεωρούσαν, ως ύπατη αρετή, ουσιαστικά απαλείφεται από το λεξιλόγιό μας και, δυστυχώς, από την συνείδησή μας.
Η φιλοπατρία μεταλλάχθηκε σε πατριωτισμό [αντιδάνειο του γαλλικού patriotisme]. Ο εθνισμός διαστρεβλώθηκε σε εθνικισμό και κακοποιήθηκε σε σωβινισμό που τελικά αντιπαρατάχτηκε με τον διεθνισμό και δυστυχώς απώλεσε κάθε αγνό συναίσθημα αγάπης προς την Πατρίδα.
ΓΙΑΤΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ;
Η δημοκρατία, ως αυταξία, σε ποικίλες εκδόσεις και εφαρμογές, τείνει να εξελιχθεί σε οικουμενική πολιτική «γλώσσα». Μπορεί να μην εξασφαλίζει πάντοτε την καλύτερη οικονομική ανάπτυξη, αλλά ευνοεί την «ανάπτυξη του ανθρώπου». Αναπτύσσει την ενσυναίσθηση και την σεμνότητα καταστέλλοντας την αλαζονεία. Δίνει στους ανθρώπους την ελπίδα, ότι μπορούν να ζήσουν με ανοιχτή διασταύρωση επιχειρημάτων, με συμβιβαστικές λύσεις και μεταρρυθμίσεις, με πειθώ απαλλαγμένοι από την κατάρα της βίας και της αναξιοκρατίας
Οι μετατοπίσεις ατόμων και κοινωνικών ομάδων και η διεξαγωγή εκλογών κατά τακτά χρονικά διαστήματα συνιστούν χαρακτηριστικά ευρωστίας της δημοκρατίας.
Το μεγάλο πλεονέκτημα της δημοκρατίας είναι η ικανότητα να λύνει προβλήματα ενθαρρύνοντας τη μάθηση και την καινοτομία, οι οποίες βασίζονται στην ελεύθερη κυκλοφορία κοινωνικά χρήσιμης γνώσης αναπτύσσοντας μια αυτοβελτίωση του ανθρώπου με τάση να αντιμετωπίζει τους συνανθρώπους του ως ίσους.
Η δημοκρατία, ως ιδεώδες απαιτεί πολύ περισσότερα από όσα μπορεί να δώσει ένας πολίτης. Η πραγματικότητα είναι πάντα διαφορετική από την ιδέα. Σε ένα υγιές δημοκρατικό σύστημα ο φαύλος δεν μπορεί να βλάψει τη χώρα. Σε μια κακή, όμως, δημοκρατία ακόμα και οι ενάρετοι πολίτες δεν μπορούν να δρουν προς όφελος του συνόλου. Η δημοκρατία απαιτεί πρόσωπα με αυτοοργάνωση, αυτοδιαχείριση.
ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤΗΤΑΣ
Το πρόσωπο είναι η οντότητα, που καθιστά εφικτή την ανάδυση(1) του πνεύματος ανθρωπινότητας. Η ειδοποιός διαφορά του ανθρώπου από τα άλλα έμβια όντα.
Το πνεύμα καθιστά τον άνθρωπο υποκείμενο που παράγει αξίες. Η επενέργεια και η ακτινοβολία του προσώπου στον κόσμο υπερβαίνει τα όρια της χρονικής εμφάνισης του ατομικού ή συλλογικού προσώπου[λαού, κοινότητας κλπ].
Ο άνθρωπος, ως έμβιο ον, υπόκειται σε δεσμεύσεις. Αλλά ως πρόσωπο είναι το ον που καθίσταται ανώτερο του εαυτού του και του κόσμου και είναι σε θέση να καταργήσει και τη ζωή του την ίδια στην επιδίωξη μιας αξίας. Ήτοι, το πνεύμα όχι απλά διακρίνεται ουσιωδώς από τη ζωή, αλλά και ορθώνεται συχνά ενάντιά της.
ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ.
Μπορεί η αρχή της ισότητας να είναι για τη δημοκρατία κάτι σαν το αλάτι για τη θάλασσα, αλλά δεν μπορεί να εφαρμοστεί με τον ίδιο τρόπο, ανεξάρτητα από τις ιδιαίτερες συνθήκες. Δημοκρατία δεν σημαίνει ισοπέδωση και ομοιομορφία, αλλά ενότητα στην ποικιλομορφία, κατά το παράδειγμα της φύσης. Η απόλυτη ισότητα είναι ανέφικτη.
Υπάρχουν πολλά είδη ισότητας. Στην πολιτική ισότητα αναπτύσσεται μια πρωτόγνωρη πολυπλοκότητα, καθόσον είμαστε συγχρόνως ταυτόσημοι και μη συγκρίσιμοι[λόγω ιδιαίτερων χαρακτηριστικών].
Αναγνωρίζεται μια ταυτότητα του προσώπου που δεν ανάγεται στην ταυτότητα του πολίτη με αποτέλεσμα να θεωρούμε μεν ότι είμαστε πολιτικά ή νομικά ταυτόσημοι αλλά όχι και προσωπικά ταυτόσημοι. Αυτό είναι το παράδοξο της δημοκρατικής ισότητας, ήτοι εμ- περιέχει και την απόλυτη διαφορά, την μη συγκρισιμότητα των προσώπων.
Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, ΤΟ ΥΠΑΤΟ ΑΓΑΘΟ
Η ελευθερία αναφέρεται συνήθως στο «αυτεξούσιο», που θεωρείται το πλέον ειδικό γνώρισμα της ανθρώπινης συνθήκης. Απόλυτη [πολιτική -κοινωνική] ελευθερία δεν είναι εφικτή. Η μόνη ξεχωριστή ελευθερία κρίσεως και πράξεως είναι αυτή που αναδύεται από το ανθρώπινο πνεύμα που καθορίζει τις αξίες του, οι οποίες ριζώνουν στην ανθρώπινη συνείδηση. Κοντολογίς, η δύναμη του πνεύματός του καθιστά τον άνθρωπο ελεύθερο και όχι οι βιολογικές ιδιότητές του.
Ο ΓΡΙΦΟΣ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ
Αληθινά πράγματα αντιλαμβανόμαστε, όχι την όλη αλήθεια, γιατί τα όριά της χάνονται στο άγνωστο άπειρο που δεν συλλαμβάνεται από τον ανθρώπινο νου. Εντούτοις χωρίς την αίσθηση της αλήθειας δεν μπορούμε να ζήσουμε.
“Cogito ergo sum”[«σκέπτομα άρα υπάρχω». Καρτέσιος]. Είναι βασική αρετή η ικανότητα να διακρίνουμε την πραγματικότητα.
Ο Πασκάλ είχε διαπιστώσει την τεράστια δυσκολία της αντίληψης της πραγματικότητας: «Καθώς όλα τα πράγματα είναι προκαλούμενα και προκαλούντα, βοηθούμενα και βοηθούντα, έμμεσα και άμεσα, επικοινωνούν δε όλα μέσω ενός φυσικού και ανεπαίσθητου δεσμού, που ενώνει τα πιο απομακρυ- σμένα και διαφορετικά, μου είναι αδύνατον να γνωρίσω τα τμήματα δίχως να γνωρίσω το όλον, όπως επίσης και να γνωρίσω το όλον δίχως να γνωρίσω ιδιαιτέρως τα τμήματα». Απαιτείται διαρκής και ολιστική θεώρηση των αλληλοεπιδράσεων μερών και όλου.
ΓΙΑΤΙ “ΠΡΩΤΑ Η ΠΑΤΡΙΔΑ”;
«Δε ζει χωρίς Πατρίδα η ανθρώπινη ψυχή» [Κωστής Παλαμάς]. Η Πατρίδα είναι, ως εάν οικογένεια, γι’ αυτό και παράγει νέες ποιότητες και ενέργεια που αδυνατούν τα άτομα.
Μετουσιώνει την συνύπαρξη σε αδελφοσύνη, η οποία μπορεί να συνθέσει τις αντιθέσεις που ανακύπτουν από τις απαιτήσεις της ελευθερίας και της ισότητας των ατόμων. Την υπόσταση της Πατρίδας συνέχει το βιωματικό συναίσθημα, ότι ανήκομε σε ένα σύνολο, στο οποίο θέλουμε να ανήκουμε και εκείνο μας δέχεται με αγάπη ως μέλος του [amae].
Τότε αναδύονται η ευπείθεια, η αυτοπειθαρχία, η εμπιστοσύνη, η αγάπη.
Η Πατρίδα είναι αρμονική σύνθεση τεράστιας ποικιλότητας σε ενότητα.
Το διαρκές πρόταγμα είναι να ξεπεραστεί ο εγωτισμός και να θεωρήσουμε ως αξία το αρμονικό συνανήκειν! Αυτό απαιτεί θέληση που απορρέει από το εάν θεωρούμε ως αξία την ύπαρξη υγιούς πατρίδας.
Μόνον η Πατρίδα καθιστά το άτομο Πρόσωπο.
Ύπατος εξουσιαστής ο Νόμος, ο μόνος, που εξασφαλίζει τα ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματά μας, την ελευθερία μας, αφού και εμείς τηρούμε τις υποχρεώσεις μας φυσικά.
Πατρίδα σεβαστή στους άλλους, που σημαίνει σεβαστή πρώτα σε εμάς.
Εμείς, με ορθή κρίση να εκλέγουμε τους άξιους ηγέτες μας και εκείνοι να διαχειρίζονται την εξουσία για το καλό όλων.
Πατρίδα ευυπόληπτη και αξιοπρεπή. Όχι απομονωμένη και τυφλή.
Τέτοια, όμως, Πατρίδα δημιουργούν, όχι τα άτομα, αλλά οι σωστοί πολίτες, που αντίστοιχα πλάθονται με τη δοκιμασμένη ολιστική παιδεία.
Το «αμύνεσθαι περί Πάτρης είναι προσωποπαγές δικό μας καθήκον όλων μας.
Η εξασφάλιση της υπόστασης της Πατρίδας σημαίνει: Το συμφέρον του όλου υπερτερεί του ατομικού.
Με ευπείθεια τηρούμε τους νόμους της και δεν νομιμοποιούμαστε να τους παραβιάζουμε επειδή κάποιος άλλος τους παραβιάζει.
Αναθέτουμε την εξουσία στους ικανούς, που υπηρετούν το συμφέρον της Πατρίδας, οπότε ωφελούνται οι πολλοί και τόσα άλλα γνωστά και απλά ,αλλά δύσκολα!!
Από τη διαρκή εξασφάλιση των συνόρων μέχρι την καθαριότητα της αυλής του σπιτιού μας.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
*Πατρίδα η προϋπόθεση για ανάπτυξη όλων των λοιπών αγαθών.
*Ο ορίζοντας της πατρίδας πρέπει να είναι ανοιχτός στον ευρύτερο σκηνικό.
*Το έθνος - κράτος ακόμη και στο σημερινό πολλαπλά παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον διατηρεί τη μεγάλη σημασία του για τον πολίτη. Έστω και με τη μορφή του «συνταγματικού πατριωτισμού» [Χάμπερμας], θα παραμένει ως οντότητα, όπως οι άνθρωποι, ως πρόσωπα, παραμένουν υποκείμενα ευθύνης και ηθικής.
*Ακόμη και η υγιής δημοκρατία στην ειρήνη είναι ευάλωτη σε μια εσωτερική εντροπία, που οφείλεται στο εκρηκτικό μείγμα άγνοιας και επιθυμιών, από το οποίο αναδύονται οι επικίνδυνες αυταπάτες.
*Η ολιστική παιδεία μπορεί να σώσει τον άνθρωπο από το θανάσιμο εναγκαλισμό του χρήματος. Είναι καθήκον όλων μας. Γιατί κοσμεί τον άνθρωπο με πειθαρχία και αρετή, τον μορφώνει σε δημοκρατικό πολίτη και τον προικίζει με την φι- λοπατρία.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η Πατρίδα συνιστά τον πιο γόνιμο ζωτικό χώρο για ανάπτυξη του σημερινού και μελλοντικού ανθρώπου.
Κρυσταλλώνεται μέσα στην ιστορική διαδρομή και συνάμα εκφράζει ένα ευα- γές μέλλον των επόμενων γενεών.
Ξεπερνάει το κατώφλι της ιερότητας και εισέρχεται στην αγιότητα. «…απάντων τι- μιώτερον και αγιότερον …εστί η πατρίς..»[Σωκράτης].
Η φιλοπατρία είναι πρώτιστη αρετή. Μια ανυπέρβλητη δύναμη αγάπης. «Αγαπώ τα τέκνα μου, αλλά την πατρίδα μου πιο πολύ και από αυτά την αγαπώ»[Πλούταρχος].
Όπως κάθε αρετή αναδύεται από την αρμονική σύνθεση πολλών αξιών [συνυπάρχειν, κοινά πιστεύω, φιλότητα, ελπίδα, μελλοντική προσδοκία, καθήκον..].
Πηγάζει ως αυτόνομη βούληση από το πανίσχυρο ανθρώπινο πνεύμα, γι΄αυτό συνιστά ειδοποιό δυνατότητα-αρετή.
Καθιστά το άνθρωπο αυτόνομο και υπερβαίνει τον έρωτα και την ανθρώπινη φιλία εγγίζοντας τα όρια της αγάπης για αγάπη προς κάτι το ιερό και άγιο.
Αυτή η πελώρια δύναμη της φιλοπατρίας που έχει σε πολλές περιπτώσεις και χαρακτήρα αυτοθυσίας, αναδύεται αποκλειστικά και μόνον από ένα πνεύμα ανθρωπινότητας που έχει ωριμάσει ολιστικά στο ανθρώπινο είναι.
Τα ορμέμφυτα, τα αισθήματα, τα συναισθήματα, το ασυνείδητο και υποσυνεί- δητο μαζί με το Λόγο και τη συνείδηση συγκλίνουν σε ένα όλον, απόπου αναδύεται η μοναδική πνευματική συγκίνηση της ανθρώπινης ψυχής που κατευθύνει την πράξη κόντρα στις επιθυμίες της ζωής προς το μεγαλείο της Πατρίδας. Ήτοι την ολιστική ανάπτυξή Της[ οικονομική, κοινωνική, παιδευτική…].
Παρά τον χαραχτήρα αυτοθυσίας η φιλοπατρία, ως ύπατη αξία, ανταποδίδει στην ανθρώπινη ψυχή την ανείπωτη πλήρωση της εκτέλεσης του κορυφαίου καθήκοντος, που η ίδια επέλεξε απέναντι στους προγόνους και τους επιγόνους, τουτέστιν απέναντι στον ίδιο τον εαυτό της, ως αυτόνομο πρόσωπο-πολίτης της δικής του Πατρίδας.
Αυτή η ύπατη αρετή της φιλοπατρίας ευδοκιμεί και ανθίζει στα εδάφη του ανθρώπινου είναι που καλλιεργούνται με την ολιστική παιδεία, καθόσον «Η Παιδεία καθάπερ ευδαίμων χώρα, πάντα τα αγαθά φέρει»[Σωκράτης].
Η παιδεία και αγωγή, η οποία αρχίζει από την κούνια με το πρώτο χαμόγελο της μάνας, χτίζεται στο σχολείο και δια βίου φθάνει μέχρι το πέρας στην αυτοπραγμάτωση.
Αυτός είναι και ο πρώτιστος σκοπός για τον οποίο ιδρύθηκε η «ΚΙΒΩΤΟΣ ΟΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΝΟΠΛΩ ΔΥΝΑΜΕΩΝ»:
Η ΦΙΛΟΠΑΤΡΙΑ δια της «δια βίου ολιστικής παιδείας»..
Αντιστράτηγος εα Δημήτρης Μπάκας
Οκτώβριος 2015
Ερμηνεία παραπομπών (1) Ανάδυση: Ανώτερες ιδιότητες, που προέρχονται από την αλληλεπίδραση και σύνθεση διαφόρων στοιχείων του όλου. Δεν ανάγονται, αποκλειστικά, στις ιδιότητες των συ- στατικών. Δεν είναι επιφαινόμενα ούτε εποικοδομήματα. πχ το άρωμα, ως ανάβλυσμα του λουλουδιού, η μελωδία μουσικής σύνθεσης, η αύρα του προσώπου.