Του καθηγητή Μάριου Ευρυβιάδη
Η Κύπρος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνη της την επικίνδυνη γείτονα Τουρκία. Ίσως μάλιστα να μην χρειάζεται καν, αφού μπορεί να προωθήσει, εντός του διεθνούς συστήματος, μια έξυπνη στρατηγική, ώστε ως άλλος Δαβίδ να επικρατήσει του νέου Γολιάθ.
Η Τουρκία αντιμετωπίζει την Κύπρο ως σατραπεία, ως τουρκική σατραπεία. Η οπτική της Άγκυρας, δε, δεν μπορεί να ξεφύγει από το σκεπτικό αυτό. Αν αυτό το σκεπτικό της Άγκυρας τύχει της πρέπουσας κατανόησης και αποδοχής, τότε η πολιτική της Τουρκίας, τόσο των κεμαλιστών που την κυβερνούσαν, όσο και των ισλαμιστών που την κυβερνούν, μπορεί να αποκωδικοποιηθεί. Θα μπορούσε να εξηγηθεί το πώς η Τουρκία, μέσω έκθεσης 100 σελίδων προς την ΕΕ, προσπαθεί να εξηγήσει πως η Κυπριακή Δημοκρατία δεν υπάρχει ως κρατικό μόρφωμα.
Οι Τούρκοι λένε ότι δεν υπάρχει ένα κράτος το οποίο, το 2012, προήδρευε της ΕΕ, στην οποία η Τουρκία επιθυμεί να ενταχθεί. Και αναρωτιέται κανείς αν ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών υπέβαλε την εν λόγω έκθεση με δική του πρωτοβουλία, ή απλώς αντέγραψε τις ρήσεις του προέδρου Ερντογάν, ο οποίος, μερικές εβδομάδες πριν είχε ανακοινώσει σε όλη την υφήλιο πως δεν υπάρχει κράτος που να λέγεται Κύπρος.
Η τουρκική θέση περί σατραπείας εξηγεί επίσης τις τελευταίες προκλήσεις της Άγκυρας στην κυπριακή ΑΟΖ και την «στρατηγική των κανονιοφόρων» που χρησιμοποιεί ως διπλωματικό μέσο. Η σατραπεία δεν έχει δικαιώματα, πέραν αυτών που, με μακροθυμία, της παραχωρεί η Τουρκία, όπως ακριβώς έπραττε στις δικές του σατραπείες ο Πέρσης Μέγας Βασιλιάς, στην αρχαιότητα.
Έτσι, ως «τουρκική σατραπεία», η Κύπρος δεν μπορεί να έχει δική της ΑΟΖ και ακόμα χειρότερα, βάσει της τουρκικής ανάγνωσης της Συνθήκης του Δικαίου της Θάλασσας, δεν μπορεί να έχει ούτε υφαλοκρηπίδα. Η Τουρκία όμως αρνείται να υπογράψει την εν λόγω συνθήκη, αν και υποστηρίζει ότι τα δικαιώματά της επί της κυπριακής ΑΟΖ εκπορεύονται από τη δική της ανάγνωση της συνθήκης που η ίδια ούτε αναγνωρίζει, ούτε προσυπογράφει.
Η Τουρκία μάλιστα, δικαιολογεί την πολιτική των απειλών και των προκλήσεων λέγοντας πως ενεργεί ως εγγυήτρια δύναμη του κυπριακού κράτους, βάσει των συνθηκών Ζυρίχης και Λονδίνου. Πως όμως είναι εγγυήτρια δύναμη ενός κράτους που, κατ’ αυτή, δεν υπάρχει, ή μάλλον, κατ’ αυτή πάντα, υπάρχει κατά το ήμισυ, κατά το ήμισυ δηλαδή που δημιούργησε η τουρκική εισβολή του 1974;
Η οπτική της σατραπείας καταρρίπτει και τη δυτική οπτική περί της «πολυπλοκότητας» του Κυπριακού. Η μόνη πολυπλοκότητα του Κυπριακού έγκειται στην οπτική της Άγκυρας και όσον αποδέχονται τις θέσεις της στη Δύση. Δεν υπάρχει τίποτα το δυσνόητο στο Κυπριακό, πέραν της καταπάτησης κάθε έννοιας δικαίου από την πλευρά της Τουρκίας.
Από το 1974, 40.000 Τούρκοι στρατιώτες, στρατιώτες του ΝΑΤΟ, οπλισμένοι από τις ΗΠΑ, βρίσκονται, παράνομα στην Κύπρο. Ο Ψυχρός Πόλεμος έληξε, η Γερμανία ενώθηκε, οι Τούρκοι όμως δεν έχουν κάνει ούτε ένα βήμα πίσω στην Κύπρο. Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ το κατεχόμενο από τους Τούρκους τμήμα της Κύπρου παραμένει το πλέον στρατιωτικοποιημένο σημείο στον πλανήτη. Και η μόνη αιτία που η Τουρκία δεν αντιμετωπίζεται, επί του προκειμένου, όπως της πρέπει, είναι γιατί παραμένει μέλος του ΝΑΤΟ.
Είναι η συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ που την σώζει από την κριτική ή της κυρώσεις, σε κάθε επίπεδο, που θα έπρεπε να δεχτεί από τη Δύση και που θα έπρεπε να την έχουν ήδη καταστήσει κράτος παρία της διεθνούς κοινότητας. Από το 1950 η Τουρκία αντιμετωπίζεται από τη Δύση ως «ιερή αγελάδα», κάτι που η Τουρκία εκμεταλλεύεται σφόδρα, εντείνοντας την αλαζονεία και την ακαμψία της, την οποία σήμερα επιδεικνύει και έναντι της Κύπρου, αλλά και σε μια σειρά ζητημάτων ασφαλείς στην περιοχή.
Ούτε μια δυτική κυβέρνηση σήμερα δεν παραγνωρίζει το γεγονός ότι το ισλαμιστικό καθεστώς της Τουρκίας είναι ο σημαντικότερος παράγοντας που επέτρεψε τη δημιουργία και την άνδρωση της ισλαμικής τρομοκρατίας στην Συρία και το Ιράκ και μέσω πρακτόρων της και στη Λιβύη, στην Αίγυπτο, στη λοιπή Αφρική, μέχρι και στον Καύκασο. Όλοι ξέρουν, δηλαδή, πως υπάρχει μια χώρα μέλος του ΝΑΤΟ που ενισχύει την τρομοκρατία. Κανείς όμως δεν τολμά να το πει, πέραν κάποιων, σε διπλωματική γλώσσα, αναφορών.
Και όμως η σχέση της Άγκυρας με τη διεθνή τρομοκρατία δεν είναι κάτι καινούργιο. Υπάρχει εδώ και δεκαετίες. Η Τουρκία βοήθησε το Πακιστάν να αποκτήσει πυρηνικά. Οι ΗΠΑ το γνωρίζουν αυτό, αλλά προσποιούνται πως δεν το ξέρουν. Το τουρκικό «βαθύ κράτος» καθοδήγησε και προστάτευσε τον επίδοξο δολοφόνο του πάπα, το 1981.
Η Τουρκία ενίσχυσε επίσημα τις βομβιστικές επιθέσεις κατά χριστιανικών και εβραϊκών χώρων λατρείας στην Κωνσταντινούπολη και τις δολοφονίες Αρμενίων και χριστιανών. Επίσης υπάρχουν αποδείξεις ότι η Τουρκία κατασκόπευε τις ΗΠΑ, υποκλέπτοντας πληροφορίες για πυρηνικά, αμερικανικά προγράμματα, αλλά και αποτελώντας τον μεσάζοντα για την παράνομη διακίνηση πυρηνικού υλικού. Τελευταία έχουν εμφανιστεί και εντυπωσιακές πληροφορίες για το ρόλο της Τουρκίας στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ.
Και όμως η χώρα αυτή αποτελεί το «χαϊδεμένο παιδί» της Δύσης, διαχρονικά. Από τον Β’ Παγκόσμιο και μετά η Τουρκία είναι η χώρα που έχει λάβει τα περισσότερα χρήματα από τη Δύση, αναλογικά. Παρόλα αυτά οι Τούρκοι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η Δύση τους χρωστάει, καθώς είναι «πολύτιμοι» σύμμαχοί της. «Εσείς οι Δυτικοί πρέπει να πληρώνετε για μας, διότι μας χρειάζεστε», είχε δηλώσει κυνικά παλαιός Τούρκος πρωθυπουργός σε κορυφαίο Αμερικανό διπλωμάτη.
Παρόλα αυτά η Τουρκία δεν μπορεί να νικήσει, ειδικά στην Κύπρο. Με την εισβολή του 1974 κατέλαβε έδαφος, πραγματοποίησε εθνοκάθαρση στο κατεχόμενο τμήμα του νησιού έναντι των Ελλήνων, κερδίζοντας, κερδίζοντας, ως άλλη χιτλερική Γερμανία «ζωτικό χώρο», όπως ακριβώς αναφέρει ο Αχμέτ Νταβούτγλου. Ωστόσο η τουρκική εισβολή του 1974 απέτυχε στις στρατηγικές της επιδιώξεις, οι οποίες ήταν η απονομιμοποίηση και η καταστροφή τη Κυπριακής Δημοκρατίας. Απόδειξη αυτού είναι πως η Κύπρος κατέστη μέλος της ΕΕ, ολόκληρη, μαζί με τις περιοχές που κατέχουν οι Τούρκοι.
Η Κύπρος δεν μπορεί να εξαφανιστεί απλώς και μόνο γιατί το θέλει η Τουρκία και αυτό είναι το γεγονός που προκαλεί ανησυχία στην Άγκυρα, υποχρεώνοντάς την να καταφεύγει σε αφορισμούς και πολιτικούς τραμπουκισμούς. Η Κύπρος δεν θα χάσει παραμένοντας ψύχραιμη, υπερασπιζόμενη τα συμφέροντά της μέσω των προβλεπόμενων από το διεθνές δίκαιο διαδικασιών.
Η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ καταστρέφει, εξορισμού, την τουρκική οπτική περί σατραπείας, ενώ οι εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα, αυτή την στιγμή στην περιοχή, εξασφαλίζουν στην Κύπρο τον ικανότητα να αντικρούσει τους τουρκικούς τραμπουκισμούς. Στις εξελίξεις αυτές περιλαμβάνεται φυσικά η ανακάλυψη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και το, κατά συνέπεια, αυξανόμενο ενδιαφέρον για την ασφάλεια στην περιοχή, από χώρες μη μέλη του ΝΑΤΟ, όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος.
Ένας επιπλέον παράγοντας είναι η απόλυτη αποτυχία της τουρκικής «ηγεμονικής» πολιτικής στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Αν. Μεσογείου. Η αποτυχία της τουρκικής πολιτικής ξεκίνησε με τη διάρρηξη των σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ, αλλά σύντομα αποκαλύφθηκε και στη Λιβύη, και μετά στην Συρία, το Ιράκ και την Αίγυπτο. Η τουρκική πολιτική βασίστηκε στο νέο-οθωμανικό όραμα των Ερντογάν και Νταβούτογλου, αλλά απέτυχε παταγωδώς.
Για την Κύπρο, πάντως, είναι ευλογία το γεγονός ότι η ισλαμιστική ελίτ της Άγκυρας συνεχίζει την σφαλερή πορείας της, πεπεισμένη ότι εκτελεί το θέλημα του σουνίτη Αλλάχ.
Η Κύπρος δεν μπορεί μόνη της να αντιμετωπίσει τον Γολιάθ γείτονά της. Αλλά μάλλον δεν θα χρειαστεί. Μπορεί, εντός του διεθνούς συστήματος, μέσω έξυπνων συμμαχιών, να τον εξουδετερώσει.
ΠΗΓΗ: Jerusalem Post – ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΠΡΟΕΔΡΙΑ