Συμπεράσματα με βάση την κοινωνική νομιμοποίηση επιλεγμένων θεσμών στην τελευταία οκταετία (2007-2014), σε μια πολιτική συγκυρία που παραμένει ιδιαίτερα βεβαρημένη λόγω της συνεχιζόμενης κρίσης που βιώνουμε. Τα Μνημόνια επιδείνωσαν περαιτέρω την προϋπάρχουσα βαθύτατη κρίση απονομιμοποίησης των αντιπροσωπευτικών θεσμών και των Μέσων Ενημέρωσης. Ταυτόχρονα, η κοινωνική πόλωση που έχει δημιουργηθεί, αποτυπώνεται ευδιάκριτα στην παράλληλη αύξηση της κοινωνικής υποστήριξης, τόσο για τους κατασταλτικούς μηχανισμούς (στρατός, αστυνομία), όσο όμως και για τους θεσμούς της αδιαμεσολάβητης λαϊκής κυριαρχίας (λαός/ πολίτες, κοινωνικά κινήματα).
Πανελλαδική τηλεφωνική έρευνα, χωρίς κάλπη σε δείγμα 1.007 ατόμων, ηλικίας 18 ετών και άνω που διαθέτει το εκλογικό δικαίωμα, 13-20/10/2014. Πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ.
Εμπιστοσύνη σε θεσμούς | Εφ.Συν.
Οι Δείκτες Εμπιστοσύνης στους Θεσμούς της Public Issue αποτελούν ένα σημαντικό επιστημονικό εργαλείο, για τη διαχρονική συγκριτική αξιολόγηση της κοινωνικής εμπιστοσύνης στους σημαντικότερους εγχώριους θεσμούς. Η εμπιστοσύνη που τρέφουν οι πολίτες στους θεσμούς της διακυβέρνησης, της οικονομίας και της κοινωνίας αποτελεί μια σημαντική παράμετρο της πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας μιας χώρας.
Χαρτογράφηση
Η μέτρηση της Public Issue, που καθιερώθηκε το 2007**, επαναλαμβάνεται και φέτος, για λογαριασμό της «Εφ.Συν.», σε μια πολιτική συγκυρία που παραμένει ιδιαίτερα βεβαρημένη. Λόγω της συνεχιζόμενης κρίσης που βιώνουμε, αποκτά εξαιρετική σημασία και γίνεται περισσότερο επίκαιρη παρά ποτέ. Οι (16) επιλεγμένοι θεσμοί, που διερευνώνται στη φετινή έρευνα (σε σύνολο 48 που περιελάμβανε η αρχική έρευνα), καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα της κοινωνικής ζωής: διακυβέρνηση, επιχειρήσεις, κοινωνία πολιτών και μέσα ενημέρωσης. Οι επιμέρους δείκτες που υπολογίζονται για κάθε θεσμό χωριστά, αποτελούν μια εξαιρετικά λεπτομερή χαρτογράφηση για τις επικρατούσες, σήμερα στην Ελλάδα, κοινωνικές αντιλήψεις απέναντι στους θεσμούς.
Η πρώιμη καθιέρωση της μέτρησης στην προ κρίσης εποχή (2007) μας παρέχει τη μοναδική δυνατότητα να αποτυπώσουμε τη διαχρονική εξέλιξη της κοινωνικής υποστήριξης στους θεσμούς, στην τελευταία οκταετία 2007-2014. Πρόκειται για την πλέον σημαντική περίοδο της ύστερης Μεταπολίτευσης. Εποχή παρακμής, που ακολούθησε την επίπλαστη κοινωνική ευφορία των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.
Δείκτες Εμπιστοσύνης (CI)
Ενα αντιπροσωπευτικό δείγμα Ελλήνων πολιτών αποτιμά, ποσοτικά, την εμπιστοσύνη που αισθάνεται για κάθε κοινωνικό θεσμό. Από τις απαντήσεις των ερωτηθέντων κατασκευάζεται ένας δείκτης εμπιστοσύνης (CI), για κάθε θεσμό χωριστά. Κάθε δείκτης προκύπτει με βάση τον λόγο θετικών/αρνητικών γνωμών για τον δεδομένο θεσμό, δηλαδή το ποσοστό των ατόμων που δηλώνουν ότι τον εμπιστεύονται προς το ποσοστό των ατόμων που δυσπιστούν απέναντί του. Κατά συνέπεια, τιμή 100 στον δείκτη εμπιστοσύνης, υποδηλώνει ότι υφίσταται απόλυτη ισοδυναμία θετικών και αρνητικών αντιλήψεων απέναντι στον θεσμό. Τιμή 200 στον δείκτη υποδηλώνει ότι ο αριθμός των πολιτών που εμπιστεύονται τον θεσμό είναι διπλάσιος από εκείνους που εκφράζουν δυσπιστία απέναντί του. Τέλος, τιμή 50 σημαίνει ότι οι αρνητικές εντυπώσεις είναι διπλάσιες από τις θετικές.
.
Οι επιπτώσεις της κρίσης
1. Το 2011, η κοινωνική εμπιστοσύνη στους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς (Βουλή, κόμματα) έφτασε στο ναδίρ. Η ελάχιστη ανάκαμψη που παρατηρείται σήμερα (δυστυχώς δεν διατίθενται στοιχεία για τα έτη 2012-13), συντελέσθηκε το πιθανότερο μετά τις εκλογές του 2012. Η ολοκληρωτική έλλειψη εμπιστοσύνης παραμένει.
2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας (ΠτΔ) παρέμενε, μέχρι το 2009, ο μόνος πολιτικός θεσμός που εμπιστεύονταν οι Ελληνες πολίτες. Ενδεχομένως, αυτό οφειλόταν και στο γεγονός ότι ο ΠτΔ δεν αναμειγνύεται ενεργά στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων. Στην εδραίωση αυτής της εικόνας είχε συντελέσει η αρχικά υψηλή αποδοχή τόσο του σημερινού Προέδρου Κ. Παπούλια όσο και του προηγούμενου Κ. Στεφανόπουλου. Ωστόσο, η μνημονιακή τετραετία δεν άφησε τελικά στο απυρόβλητο ούτε την προεδρία. Ο φετινός δείκτης αποκαλύπτει τη θεαματική συρρίκνωση της κοινωνικής εμπιστοσύνης και προς αυτόν τον θεσμό. Ο ΠτΔ χρεώνεται μερίδιο της πολιτικής ευθύνης για την κατάσταση της χώρας. Δυστυχώς, δεν διατίθενται στοιχεία για τα έτη 2010-2013, ώστε να μπορεί να περιγραφεί αναλυτικότερα η περιοδολόγηση αυτής της πτώσης.
3. Η ταυτόχρονη αύξηση της εμπιστοσύνης προς τον στρατό, την αστυνομία και την Εκκλησία, αλλά και τον λαό (τους πολίτες) καθώς και την κινηματική δράση είναι σαφείς ενδείξεις της ιδεολογικής πόλωσης (συντηρητικοποίηση/ριζοσπαστικοποίηση), που παράγει η κρίση.
Εντείνεται και η κρίση αξιοπιστίας των μέσων ενημέρωσης, την οποία θα παρουσιάσουμε τη Δευτέρα.
* Πολιτικός επιστήμονας Ph.D, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Public Issue. www.mavris.gr, www.publicissue.gr
** Οι σχετικές μετρήσεις του Ελληνικού Δείκτη Εμπιστοσύνης στους Θεσμούς (GICI), για τα έτη 2007-2009 είναι διαθέσιμες διαδικτυακά, στη διεύθυνση:http://www.publicissue.gr/category/pi/surveys/politics-and-elections/ins...