Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας βρέθηκε στη Λευκωσία εν όψει της τριμερούς διάσκεψης του Καϊρου, που λαμβάνει χώρα τούτες τις ώρες και που συνέρχεται εν μέσω της κορύφωσης των τουρκικών προκλήσεων στη θαλάσσια ζώνη της κυπριακής ΑΟΖ.
Οι τρεις χώρες, δηλαδή η Ελλάδα, η Κύπρος και η Αίγυπτος καλούνται να συναποφασίσουν, αφενός, τη δικής τους θεσμική και πολιτική συνεργασία στο πεδίο της ενεργειακής ασφάλειας και, αφετέρου, της εμπέδωσης ενός συμμαχικού πλαισίου ευρύτερων δράσεων προς την κατεύθυνση της καλλιέργειας κλίματος σταθερότητας και ειρηνικών πρωτοβουλιών στη διαταραγμένη και πολλαπλά απειλούμενη περιοχή της Νοτιοανατολικής Λεκάνης της Μεσογείου.
Πρόκειται για μια συνάντηση που εφόσον δεν παραμείνει στο επίπεδο της διακηρυκτικής πρακτικής, αλλά λάβει συνέχεια και διευρυνθεί με τη συμμετοχή και άλλων μεσογειακών χωρών, όπως ο Λίβανος και το Ισραήλ, θα μπορούσε να συμβάλει ουσιαστικά στη δημιουργία ενός υποδείγματος διεθνούς πολιτικής για την ασφάλεια, όπου την πρωτοβουλία εν προκειμένω θα έχει η Ελλάδα και κερδισμένη θα είναι η Κύπρος, αφού η τελευταία θα μπορούσε την κρίση που προκαλεί η τουρκική επιθετικότητα να τη μετέτρεπε ιδανικά σε όφελος.
Πρόκειται για μια συνάντηση που εφόσον δεν παραμείνει στο επίπεδο της διακηρυκτικής πρακτικής, αλλά λάβει συνέχεια και διευρυνθεί με τη συμμετοχή και άλλων μεσογειακών χωρών, όπως ο Λίβανος και το Ισραήλ, θα μπορούσε να συμβάλει ουσιαστικά στη δημιουργία ενός υποδείγματος διεθνούς πολιτικής για την ασφάλεια, όπου την πρωτοβουλία εν προκειμένω θα έχει η Ελλάδα και κερδισμένη θα είναι η Κύπρος, αφού η τελευταία θα μπορούσε την κρίση που προκαλεί η τουρκική επιθετικότητα να τη μετέτρεπε ιδανικά σε όφελος.
Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σήμερα, όπου η παρεμπόδιση των τουρκικών σχεδίων στην κυπριακή ΑΟΖ θα ενίσχυε τη διεθνή υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας σε μια κρίσιμη στιγμή για το νησί, θα βοηθούσε την ηγεσία της Κύπρου σε επανατοποθέτηση του κυπριακού προβλήματος στη βάση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θα συνέβαλε στην ανάδειξη της Ελλάδας σε πρωταγωνιστή των εξελίξεων στη Μεσόγειο. Για να γίνει όμως αυτό χρειάζονται θάρρος, σχεδιασμός και ανάπτυξη πρωτοβουλιών που να υπερβαίνουν τη συμβατική συνθήκη διπλωματικών συναντήσεων επ’ ευκαιρία ορισμένων κρίσεων που μας υποχρεώνουν να κινητοποιηθούμε προς την κατεύθυνση αντιμετώπισή τους.
Σχεδιάζοντας, λοιπόν, το μέλλον οφείλουμε να παραθέσουμε ορισμένες επισημάνσεις που αφορούν άμεσα στο παρόν και τις οποίες θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους οι χαράσσοντες πολιτική, προκειμένου να μη βρεθούμε ενώπιον εξελίξεων, οι οποίες θα δημιουργήσουν ανεπανόρθωτα τετελεσμένα. Η Τουρκία προβαίνει στις έρευνες αναζήτησης υδρογονανθράκων νοτίως της Κύπρου παραβιάζουσα προκλητικά την κυπριακή ΑΟΖ και το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, προκειμένου να εγκαταστήσει εξέδρα εξόρυξης υδρογονανθράκων εντός των κυπριακών οικοπέδων με στόχο τη δημιουργία των προϋποθέσεων εκείνων που θα υποθηκεύσουν την Κύπρο ως παρόν και ως μέλλον.
Εφόσον η Τουρκία κατορθώσει να εγκαταστήσει την εξέδρα εξόρυξης υδρογονανθράκων, το πολιτικό σκηνικό ως προς τη διαδικασία εξεύρεσης λύσης στο κυπριακό πρόβλημα θα έχει αλλάξει τελείως, ενώ η γεωπολιτική αξία της Κύπρου θα έχει γίνει αντικείμενο σφετερισμού από τη Τουρκία, η οποία θα εμφανίζεται ως κυρίαρχος του παιχνιδιού στη Νοτιοανατ0ολική Μεσόγειο. Τούτο, φυσικά, θα οφείλεται στο γεγονός ότι καταφέρνει να «νομιμοποιήσει» μια παράνομη δράση της ασκούσα ηγεμονική δύναμη.
Η Κύπρος δεν θα μπορεί να προβάλει κανένα ιδιαίτερο «όχι» στις τουρκικές απαιτήσεις που προβλέπουν ένα συνεταιρισμό δύο κρατιδίων υπό την κηδεμονία και την κυριαρχία του ηγεμόνα της περιοχής, τουτέστιν της Άγκυρας. Υπογραμμίζουμε ότι ο Ελληνισμός της Κύπρου, καθώς και η ηγεσία του, κυριαρχείται ήδη τον τελευταίο καιρό από σύνδρομο ανασφάλειας και φόβου, πως είναι μόνο και παραδομένος στις τουρκικές ορέξεις. Η ικανότητα αντίστασης του περήφανου Ελληνισμού της Κύπρου μειώνεται αισθητά. Αυτή η σημερινή εξέλιξη θα είναι μια ισχυρή δοκιμή προς ενίσχυση της αυτοπεποίθησης ή προς περαιτέρω πτώση.
Η επίτευξη του τουρκικού στόχου στην κυπριακή ΑΟΖ νοτίως της Κύπρου, η οποία είναι τακτικής υφής, θα επιτύχει ένα ευρύτερο στρατηγικό στόχο που θα σημαίνει την ισχυρότατη γεωπολιτική αναβάθμιση της Τουρκίας ως ηγεμονικής δύναμης στην Ανατολική Μεσόγειο στα μάτια των χωρών της περιοχής και όχι μόνον. Επιπλέον, υπογραμμίζουμε ότι αμέσως μετά την εγκατάσταση της τουρκικής εξέδρας στην κυπριακή ΑΟΖ, η Τουρκία θα μεταφέρει το εγχείρημα στο Καστελόριζο και το Αιγαίο, θεωρώντας πως η Αθήνα δεν δύναται να προβάλει αξιόπιστη αποτροπή, ακόμη και στη δική της ΑΟΖ.
Η ελληνική αντίδραση για να λειτουργήσει ως αξιόπιστη αποτροπή πρέπει να εξαγγελθεί τώρα σε επίπεδο κοινής άμυνας της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ. Η κοινή άμυνα θα υπογραμμίσει τη θέληση των τριών χωρών να συμβάλουν στη σταθερότητα και την ειρήνη στη
Νοτιοανατολική Λεκάνη Μεσογείου. Σε επίπεδο διπλωματικών κινήσεων και πολιτικών διακηρύξεων, όπως αναφέραμε πιο πάνω, η Αθήνα η Λευκωσία και το Κάιρο είναι σε θέση να αναπτύξουν πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση της ενεργειακής ασφάλειας, της οριοθέτησης της μεταξύ τους ΑΟΖ, να απευθύνουν αυστηρή προειδοποίηση προς την Τουρκία να σεβαστεί το δίκαιο της θάλασσας και να μην αισθάνεται πως μπορεί να παρανομεί άνευ κόστους.
Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης
Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής
Κοσμήτορας Σχολής Διεθνών Σπουδών
Επικοινωνίας και Πολιτισμού
Παντείου Πανεπιστημίου
icmu.nyc
Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής
Κοσμήτορας Σχολής Διεθνών Σπουδών
Επικοινωνίας και Πολιτισμού
Παντείου Πανεπιστημίου
icmu.nyc