Πανδημία covid-19: Κάντε το εμβόλιο. - "Βοηθήστε αυτούς που αγαπάτε .. " - "Ακούμε τους γιατρούς που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης"

 

'Κάντε το εμβόλιο. Βοηθήστε αυτούς που αγαπάτε να κάνουν κι αυτοί το εμβόλιο. Κάντε το για όλους μας. Εδώ, όλοι κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας. Αλλά το να μην φτάσετε ποτέ εδώ, είναι στο δικό σας χέρι". 

Αυτό είναι το βασικό σύνθημα της νέας καμπάνιας για τον εμβολιασμό κατά της Covid-19.

Στο βίντεο, που ανάρτησε και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στα social media, απεικονίζεται ένα νοσοκομείο σε εφημερία, ενώ ένας γιατρός περιγράφει την δυσκολία της κατάστασης.

"Ακούμε τους γιατρούς που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης. Εμβολιαζόμαστε", σημειώνει η καμπάνια.

Δείτε το βίντεο:

 

Πρόεδρος Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας: - "Το 95% των ανθρώπων που βρίσκονται σε ΜΕΘ και αυτών που χάνουν τη ζωή τους δεν έχει εμβολιαστεί"

 Το 95% των ανθρώπων που βρίσκονται σε ΜΕΘ και αυτών που χάνουν τη ζωή τους δεν έχει εμβολιαστεί, δήλωσε ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), Παναγιώτης Αρκουμανέας, απευθύνοντας έκκληση προς τους πολίτες να εμβολιαστούν.

«Το να πάμε να εμβολιαστούμε, αν έχουμε τη δυνατότητα, πρέπει να το κάνουμε αύριο» δήλωσε μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό Mega.

Επεσήμανε, δε, ότι ο ΕΟΔΥ επεξεργάζεται σχέδια «απελευθέρωσης» των πολιτών που έχουν εμβολιαστεί, ενώ επέμεινε ότι μόνη λύση είναι ο εμβολιασμός.

Ανέφερε επιπλέον ότι τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, με την προμήθεια περισσότερων εμβολίων, θα αυξηθούν και οι εμβολιασμοί.

Όπως είπε, πρέπει να συνεχιστεί η τήρηση των μέτρων και όλοι πρέπει να συμπεριφερθούν με υπευθυνότητα την περίοδο του Πάσχα.

Υπογράμμισε επίσης ότι τα self tests δημιουργούν μια αίσθηση ασφάλειας, με καλά αποτελέσματα για τη δημόσια υγεία.

Ως προς τις μεταλλάξεις του κορωνοϊού, είπε ότι «πάντα μας ανησυχούν», ενώ τόνισε ότι συνεχίζεται η ιχνηλάτηση των κρουσμάτων.

Εμβολιασμός: Ανοίγει η πλατφόρμα για τους 40-44 ετών

Σημειώνεται ότι σήμερα ανοίγει η πλατφόρμα emvolio.gov.gr για τον προγραμματισμό των ραντεβού των ατόμων ηλικίας 40 έως 44 ετών που επιθυμούν να κάνουν το εμβόλιο της AstraZeneca.

πηγή:https://www.kathimerini.gr/society/561346810/arkoymaneas-anemvoliastoi-to-95-oson-nosileyontai-se-meth/

Ο φάσκων και αντιφάσκων ... - Ποιες είναι οι δηλώσεις που εκθέτουν τον αρχηγό

 

 
Το γεγονός ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ πρότεινε τώρα να δοθούν... οικονομικά κίνητρα στους ανεμβολίαστους άνω των 60 για να πειστούν να εμβολιαστούν, όταν το καλοκαίρι χαρακτήριζε «χαρτζιλίκι» και «εξαγορά» το freedom pass για τους νέους, προκάλεσε την αντίδραση του κυβερνητικού εκπροσώπου

Protagon Team

Η πρόταση του Αλέξη Τσίπρα, αντί για διοικητικό πρόστιμο στους ανεμβολίαστους άνω των 60 ετών να δοθούν χρήματα ώστε να το πάρουν απόφαση να εμβολιαστούν –ακόμα μία αντιπολιτευτική πιρουέτα του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, που συνεχίζει να χαϊδεύει τους ανεμβολίαστους– προκάλεσε την αντίδραση του κυβερνητικού εκπροσώπου Γιάννη Οικονόμου, ο οποίος το απόγευμα της Τρίτης τον κατηγόρησε για αθεράπευτο αντιπολιτευτικό μένος αλλά και ότι φάσκει και αντιφάσκει. 

Ο κ. Οικονόμου υπενθύμισε ότι το περασμένο καλοκαίρι ο κ. Τσίπρας ήταν απέναντι στα οικονομικά κίνητρα που είχε θεσπίσει η κυβέρνηση για να ενθαρρύνει τους νέους της χώρας να εμβολιαστούν. Τώρα όμως που η κυβέρνηση θεσπίζει διοικητικές ποινές για όσους επιμένουν, εννέα μήνες μετά, να μην εμβολιάζονται με συνέπεια το ΕΣΥ να επιβαρύνεται από ανεμβολίαστους ηλικιωμένους που νοσούν, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ προτείνει οικονομικά κίνητρα! 

Ο κυβερνητικός πορτ παρόλ υποστήριξε ότι με αυτήν την επαμφοτερίζουσα τακτική ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης «υπονομεύει τη δημόσια υγεία, βλάπτει την πατρίδα και τους ανθρώπους της, σαμποτάρει την εθνική προσπάθεια». 

Ανέφερε συγκεκριμένα ο κ. Οικονόμου: 

«Δήλωση του κ. Τσίπρα στις 28 Ιουλίου, όταν είχε αναγγελθεί το freedom pass ως κίνητρο για τον εμβολιασμό των νέων: «Η σύνδεση του εμβολίου με το χαρτζιλίκι των #150ευρω, πέρα από εξευτελιστική για τη νέα γενιά που μέχρι σήμερα ο κ. Μητσοτάκης έχει στοχοποιήσει, είναι και ενδεικτική του τρόπου που σκέφτεται: Τα πάντα αγοράζονται». 

Δήλωση του κ. Τσίπρα μετά τις σημερινές ανακοινώσεις για τον εμβολιασμό των άνω των 60 που κινδυνεύουν περισσότερο: «Αντί να βάζεις πρόστιμα θα έχει αξία να σκεφθεί κανείς να ενθαρρύνει ακόμη και με οικονομικά κίνητρα αυτούς που θα κάνουν την πρώτη και την τρίτη δόση». 

Τότε ήταν χαρτζιλίκι και εξαγορά. Σήμερα εισηγείται οικονομικά κίνητρα. Από το μένος του απέναντι στον Πρωθυπουργό και την εμμονή του να κάνει αντιπολίτευση με την πανδημία ο κ. Τσίπρας, χωρίς δισταγμό και φραγμό, φάσκει και αντιφάσκει. Άλλα τότε, τα εντελώς αντίθετα τώρα. Αδυνατεί να κατανοήσει ότι έτσι υπονομεύει τη δημόσια υγεία, βλάπτει την πατρίδα και τους ανθρώπους της, σαμποτάρει την εθνική προσπάθεια. 

Πηγή: Protagon.gr

Αντιπαραθέσεις - Ξ. Κοντιάδης και Α. Φωτιάδου: - Υποχρεωτικότητα του εμβολίου και διοικητικά πρόστιμα με ηλικιακό κριτήριο - Είναι σύμφωνο με το Σύνταγμα και την αρχή της αναλογικότητας; - Είναι πρόσφορο και τελικά αποτελεσματικό;

Καθώς η πανδημία βρίσκεται στον δεύτερο χρόνο, η δυνατότητα εμβολιασμού στον πρώτο και εμφανίζονται νέες μεταλλάξεις, τίθεται επιτακτικότερα το ζήτημα της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού.

Η απόφαση που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός για υποχρεωτικό εμβολιασμό στους άνω των 60 με επιβολή προστίμου 100 ευρώ τον μήνα φαίνεται να είναι η πιο αδέξια, από συνταγματική σκοπιά, εκδοχή της υποχρεωτικότητας που θα μπορούσε να υιοθετηθεί, καθώς έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

1. Εισάγει μια διακριτική μεταχείριση με κριτήριο την ηλικία, ενώ ταυτόχρονα εισάγει το κριτήριο ποιοι θα επιβαρύνουν περισσότερο το δημόσιο σύστημα υγείας λόγω της ευαλωτότητάς τους (και όχι ποιοι μεταδίδουν περισσότερο τον ιό). Ο μη εμβολιασμός του 60άρη αποτελεί λοιπόν παραβατική συμπεριφορά, όπως και του 80άρη που ζει απομονωμένος, σε αντίθεση π.χ. με τον μη εμβολιασμό του 20άρη και του 50άρη με κριτήριο την πιθανολόγηση της επιβάρυνσης του συστήματος υγείας – αφήνοντας εκτός ρύθμισης άλλες ομάδες που ενδεχομένως θα επιβαρύνουν εξίσου το σύστημα υγείας, όπως όσους έχουν υποκείμενα νοσήματα ή τους παχύσαρκους.
   
   
2. Έχει σκοπό την προστασία της δημόσιας υγείας υπό την έννοια της αποσυμφόρησης των νοσοκομειακών κλινών και όχι την αναχαίτιση της μεταδοτικότητας.
   
   
3. Χρησιμοποιεί ως μέσο ένα διοικητικό πρόστιμο, χωρίς να υπάρχει μια δυσμενής συνέπεια ορθολογικά συνδεδεμένη με την διακινδύνευση. Η εκδοχή ότι δεν αποτελεί πρόστιμο αλλά αντίτιμο, θέτει το ζήτημα για ποια παροχή αποτελεί αντίτιμο. Η εκδοχή του αντιτίμου για την αυξημένη πιθανότητα χρήσης του ΕΣΥ από κάποιον πολίτη δημιουργεί ακόμα δυσκολότερα συνταγματικά ερωτήματα από το πρόστιμο για παράβαση κανόνα δικαίου.
   
   
4. Χρησιμοποιεί την επεξεργασία δεδομένων υγείας χωρίς τη συγκατάθεση του προσώπου. Ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων επιτρέπει καταρχάς μια τέτοια επεξεργασία για λόγους δημοσίου συμφέροντος στον τομέα της δημόσιας υγείας, όμως η εκδοχή χρήσης τέτοιων προσωπικών δεδομένων για επιβολή προστίμου με διασταύρωση με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ αποτελεί μια τραβηγμένη εκδοχή. Τίθεται επίσης το ερώτημα αν το σύστημα αναγνωρίζει αυτόματα όσους έχουν ιατρικούς λόγους, οι οποίοι δεν επιτρέπουν τον εμβολιασμό τους.  

Η υποχρεωτικότητα ως έννοια είναι αρκετά αόριστη. Μπορεί να έχει τη σημασία της στέρησης πρόσβασης σε κάποιους χώρους και υπηρεσίες, όπως η μη δυνατότητα εγγραφής σε παιδικούς σταθμούς και νηπιαγωγεία, όπως έκρινε το ΣτΕ και μένει να διασαφηνισθεί σε μελλοντική ίσως νομολογία η λεπτή ισορροπία με την υποχρεωτική δωρεάν παιδεία. Μπορεί να σημαίνει αποκλεισμό από τη διασκέδαση, δεν είναι συνταγματικά ιεραρχημένο όμως γιατί η διασκέδαση σε ένα θέατρο ή εστιατόριο προστατεύεται συνταγματικά σε μικρότερο βαθμό από άλλες δραστηριότητες που ασκούνται σε εσωτερικούς χώρους. Επίσης, μπορεί να σημαίνει αποκλεισμό από την εργασία – ένα σαφώς βαρύτερο μέτρο. Θα μπορούσε, τέλος, να σημαίνει σωματικό καταναγκασμό, εκδοχή μη υποστηρίξιμη σε ένα φιλελεύθερο κράτος δικαίου.

Ο κανόνας δικαίου που θα υιοθετηθεί οδηγεί στα βαθιά νερά του συνταγματικού και του διοικητικού δικαίου. Το πρόστιμο ως διοικητική κύρωση έχει προληπτικό και κατασταλτικό χαρακτήρα, προϋποθέτει παράβαση κανόνα δικαίου, περιορίζει έννομα αγαθά του τιμωρούμενου ως παραβάτη και επιβάλλεται με εκτελεστή διοικητική πράξη. Ορισμένοι επιχειρούν την αναγωγή στο πρόστιμο για παραβάσεις του ΚΟΚ, υποστηρίζοντας ότι τα ίδια θα πληρώσει ο πλούσιος και ο φτωχός παραβάτης, μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο για την επιλογή να μη φοράει κανείς ζώνη κλπ. Αλλά και πάλι, οι παραλληλισμοί δεν μπορούν να καλύψουν την περίπτωση ενός προστίμου που θα επιβάλλεται κάθε μήνα με βάση την αυτόματη επεξεργασία δεδομένων. Όσο θελκτική και να φαίνεται η δυνατότητα διασταύρωσης δεδομένων υγείας με στοιχεία της ΑΑΔΕ και η άμεση επιβολή προστίμων, ίσως θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη ο αντίκτυπος που θα έχει αυτό στη σχέση του πολίτη με το κράτος. Έχουν υπολογιστεί οι συνέπειες που θα έχει η ζοφερή αίσθησης της επιτήρησης στην εμπιστοσύνη προς τους θεσμούς;

Σημασία έχει η δικαιολογητική θεμελίωση του περιορισμού, ο σκοπός του, με βάση την οποία θα κριθεί αν είναι ανάλογος, καθώς και ο σεβασμός της αρχής της ισότητας. Οι τεχνικές κρίσεις έχουν σημασία για τη αιτιολογία των περιορισμών και στην πανδημία φαίνεται να χαρακτηρίζονται από ρευστότητα. Η αιτιολόγηση των περιορισμών διαφέρει αν απορρέουν από το γεγονός ότι ο εμβολιασμένος δεν μεταδίδει στον διπλανό του τον ιό ή τον μεταδίδει σημαντικά λιγότερο, διαφέρει αν στόχος είναι να προστατευτεί μόνο ο ίδιος, διαφέρει αν η πανδημία αντιμετωπίζεται μόνο με ανοσία αγέλης και στόχος είναι η επίτευξή της. Για να κριθεί η προσφορότητα του μέτρου, πρέπει να εστιάσει κανείς στον σκοπό του περιορισμού.  

Αναζητώντας τον σκοπό αυτό στους δικαιολογητικούς λόγους του περιορισμού, σύμφωνα με όσα είπε ο Πρωθυπουργός, «με την απόφαση της υποχρεωτικότητας άνω των 60 ετών θα σωθούν ζωές», «η σημασία του εμβολίου ενός 70άρη ισοδυναμεί με 34 εμβολιασμούς νεότερων από πλευράς δημόσιας υγείας». Η πρώτη φράση είναι αρκετά αόριστη. Αν αναφέρεται στις ζωές των ίδιων των 60άρηδων δεν αποτελεί νόμιμο λόγο για να επιβληθεί ο περιορισμός, αφού οι πολίτες κάνουν επιλογές και το κράτος δεν μπορεί να τους επιβάλλει με ποινή προστίμου να αυτοπροστατευτούν. Αν στόχος είναι η προστασία των άλλων, το αν είναι πρόσφορο το μέτρο θα κριθεί με βάση τα δεδομένα της πανδημίας.

Η δεύτερη αιτιολογική βάση είναι πιο σοβαρή, αφού εστιάζει στην επιβάρυνση του συστήματος υγείας. Με κριτήριο την ευαλωτότητα στον ιό και τον βαθμό επιβάρυνσης του συστήματος υγείας σίγουρα υπηρετείται η αποσυμφόρηση των νοσοκομείων, όχι όμως και η αναχαίτιση της πανδημίας. Στην πρώτη φάση, άλλωστε, είχε συζητηθεί να απομονωθούν οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας στα σπίτια τους. Το μέτρο δεν υιοθετήθηκε και φαινόταν ότι ο λόγος για αυτό ήταν η πρόδηλα αντισυνταγματική ηλικιακή διάκριση.

Με το ηλικιακό κριτήριο η υπαιτιότητα γίνεται αντικειμενική, αφού ο μη εμβολιασμός σε συνάρτηση με το κριτήριο της ηλικίας, αρκούν για να τη θεμελιώσουν, ανεξάρτητα από άλλα στοιχεία υγείας, τρόπου ζωής ή εργασίας. Η διάκριση όμως με κριτήριο το ποιος είναι πιο πιθανό να καταλάβει θέση σε νοσοκομείο, είναι μια διάκριση επιθυμητή στη συνταγματική μας τάξη; Επίσης, είναι επιθυμητή η διάκριση με ηλικιακό κριτήριο; Αρκεί η πανδημία για να τις δικαιολογήσει; Μπορεί μια επιλογή υγείας που αυξάνει τις πιθανότητές νόσησης ενός ατόμου να αποτελεί κριτήριο περιορισμού δικαιώματος; Όποιος τρώει ζάχαρη, δεν ασκείται, πίνει, καπνίζει και δεν κάνει τακτικές ιατρικές εξετάσεις, μπορεί να τιμωρηθεί με κάποιο πρόστιμο; Η δικαιολογία ότι το πρόστιμο θα αξιοποιηθεί υπέρ του συστήματος υγείας διαφοροποιεί κάτι; Θέλουμε πράγματι μετά από την πανδημία να έχουν χρησιμοποιηθεί προσωπικά δεδομένα για την επιβολή προστίμων; Οι ευάλωτοι ανεμβολίαστοι θα θεωρηθούν παραβατικοί και θα πληρώσουν πρόστιμα, ενώ εμβολιασμένοι με συμπτώματα παραμένουν ελεύθεροι να κάνουν τα πάντα με δικλείδα μόνο την παραγκωνισμένη ατομική ευθύνη;

Από την αρχή της πανδημίας η αναλογικότητα αναδείχτηκε ως το βασικό μέσο που επιτρέπει τη διαχείριση των δικαιωμάτων, ώστε να μπορούν όχι μόνο να επανέλθουν μετά από την κρίση αλλά και να διασφαλισθεί ότι ο περιορισμός τους είναι σύμφωνος με το Σύνταγμα. Η αναλογικότητα, όταν χρησιμοποιείται για να κριθεί ο περιορισμός ενός δικαιώματος, έχει περιορισμένη χρονικότητα και εύρος. Δεν μπορεί (ακόμα) να κρίνει τα μέτρα που προηγήθηκαν και οδήγησαν στην επιβολή ενός βαρύτατου μέτρου. Ούτε κάνει μια ολιστική αντιμετώπιση των δικαιωμάτων που θα μπορούσαν να περιοριστούν, προκειμένου να κατανεμηθούν οι επιβαρύνσεις ορθολογικά στα δικαιώματα. Δεν είναι ακόμα πολυδιάστατη. Όταν όμως χρησιμοποιείται με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνεται μια ανισομερής κατανομή του κόστους της κρίσης στους πολίτες, η συμβολική της αξία δέχεται πλήγμα. Παρ’ όλα αυτά δεν είναι αμελητέα η χρηστικότητά της.

Μπορεί κανείς να φανταστεί έναν δικαστή να θέτει ως σκοπό της ρύθμισης, που εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, την αποσυμφόρηση του συστήματος υγείας και άρα να μη θεωρήσει δυσανάλογο τον επίμαχο περιορισμό, λαμβάνοντας υπόψη και τον αυτοπεριοριστικό οριακό έλεγχο που είθισται να υιοθετείται σε συνθήκες κρίσης. Παρά το γεγονός ότι η αναλογικότητα επιβάλλει την αναζήτηση ηπιότερων μέσων στον παρόντα χρόνο, αυτό δεν σημαίνει ότι η δικαιολογητική βάση πρέπει να τεκμηριώνεται με στοιχεία διασωληνώσεων και θανάτων. Η επιστημονική τεκμηρίωση για πιθανά μέτρα αποτρεπτικά των εξάρσεων της πανδημίας καθιστά εφικτή τη λήψη τους με τρόπο ανάλογο προς τον σκοπό, χωρίς να έχει φθάσει το σύστημα υγείας στο έσχατο όριο. Είναι όμως σύμφωνη με το Σύνταγμα, ως σκοπός περιορισμών, η ταύτιση της προστασίας της υγείας με την αποσυμφόρηση των νοσοκομείων σε συνθήκες όπου μόνη λύση φαίνεται η επίτευξη της ανοσίας αγέλης; Είναι πρόσφορο τελικά το μέτρο που υιοθετείται για την προάσπιση της δημόσιας υγείας;

Ίσως έχει έρθει η στιγμή να συμφιλιωθούμε με την ιδέα ότι η ανοσία αγέλης είναι ο μόνος τρόπος για να προστατευτεί η δημόσια υγεία. Οι μεταλλάξεις ήδη αποδυνάμωσαν το κριτήριο της βλάβης του άλλου άμεσα από την επαφή, ως δικαιολογητική βάση της επιβολής περιορισμών μόνο στους ανεμβολίαστους. Με τα νέα δεδομένα το κριτήριο αυτό επιτρέπει την επιβολή περιορισμών και στους εμβολιασμένους όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο. Αν στόχος των περιορισμών καταστεί η ανοσία αγέλης και όχι η αποσυμφόρηση του συστήματος υγείας, θα μπορούσε να τεθεί η βάση για καθολική υποχρεωτικότητα, με εξαιρέσεις για λόγους υγείας. Συνταγματικά ανεκτή θα ήταν μια υποχρεωτικότητα σχεδιασμένη ορθολογικά και χωρίς την πίεση του «πώς θα κάνουμε Χριστούγεννα», χωρίς διακρίσεις, με σοβαρά αιτιολογημένη την επεξεργασία δεδομένων υγείας, με εξαιρέσεις και με πιο διεξοδικά σχεδιασμένες δυσμενείς συνέπειες από το πρόστιμο του κατοστάρικου. Συνταγματικά είναι ευχερέστερο να υποστηριχθεί η υποχρεωτικότητα για όλους από την υποχρεωτικότητα για κάποιους.

Ξενοφών Κοντιάδης
Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου Παντείου Παν/μίου, Πρόεδρος Ιδρύματος Τσάτσου

Αλκμήνη Φωτιάδου
Διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου, Δικηγόρος

πηγή:https://www.syntagmawatch.gr/trending-issues/ypoxrewtikothta-tou-emvoliou-kai-dioikhtika-prostima-me-hlikiako-krithrio-apopsi-ii/

Φ. Παναγοπούλου Επίκ. Καθηγήτρια Παντείου: Η υποχρεωτικότητα εμβολιασμού για τους πολίτες άνω των 60 ετών είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα; - Συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας;

 

«Ὅτι τα πράγματα δεν βαίνουν κατ’ εὐχήν στήν Ἀποικία δέν μέν’ ἡ ἐλαχίστη ἀμφιβολία…»[1] Οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα με ειλικρίνεια και αντικειμενικότητα. Το πρόγραμμα εμβολιασμού – καίτοι άψογα οργανωμένο – δεν επέφερε τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Δεν έπεισε μεγάλη μερίδα συνανθρώπων μας. Το τείχος ανοσίας δεν επετεύχθη. 

Ο χρόνος περνάει, η υπομονή εξαντλείται, τα μέτρα περιορισμού της ελευθερίας τείνουν να λάβουν τον μανδύα της κανονικότητας, η ελευθερία μας δεν μπορεί άλλο να εγκλωβιστεί, το αναβράζον αίμα των νέων[2] δεν αντέχει να είναι άλλο σε αναστολή. Δεν μπορεί να απομονώνεται άλλο μια κοινωνική ομάδα χάριν μια άλλης. Ο κόσμος θέλει να επιστρέψει στο πρότερο καθεστώς ελευθερίας, οι ΜΕΘ όμως είναι κατειλημμένες, τα κρούσματα εκτοξεύονται και οι θάνατοι πολλαπλασιάζονται. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας αγγίζει τα όρια της αντοχής του, ασθενείς με βαριά νοσήματα μη σχετιζόμενα με τον κορωνοϊό αναγκάζονται να αναμένουν στη λίστα χειρουργείου.

Κάτι πρέπει να γίνει. «Να μή βιαζόμεθα∙ εἶν’ ἐπικίνδυνον πρᾶγμα ἡ βία. Τά πρόωρα μέτρα φέρνουν μεταμέλεια.».[3] Δοκιμάστηκαν, όμως, πολλά μέτρα. Εξαντλήθηκαν πολλά ηπιότερα. Άλλα πέτυχαν, άλλα απέτυχαν. Η αντιμετώπιση της πανδημίας είναι κάτι το δυναμικό, δεν επιτυγχάνεται με μια πράξη, αλλά με συνδυασμό πολλών. 

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού σε άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών με κύρωση την επιβολή προστίμου εκατό ευρώ μηνιαίως.[4] Εύλογα ανακύπτει το ερώτημα εάν το μέτρο αυτό τη δεδομένη χρονική στιγμή είναι συνταγματικό, ήτοι αν συνιστά έμμεσο καταναγκασμό, κατά παράβαση του δικαιώματος του καθενός να διαθέτει ο ίδιος το σώμα του, σύμφωνα με τα άρθρα 2 παρ. 1 και 5 παρ. 1 Σ.[5]

Συνάδει με την κατοχυρωμένη στο άρθρο 25 παρ. 1 Σ αρχή της αναλογικότητας να περιορίζεται μια τόσο μεγάλη μερίδα του πληθυσμού; 

Σε ένα πρώτο στάδιο εξετάζεται η καταλληλότητα του μέτρου της υποχρεωτικότητας στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα. Χωρίς αμφιβολία το μέτρο είναι εκ πρώτης όψεως κατάλληλο. Εάν εμβολιασθούν οι συμπολίτες μας άνω των εξήντα ετών θα αναπνεύσει το σύστημα υγείας, καθώς θα μειωθεί η νοσηλεία τους. 

Tα ιατρικά δεδομένα ομιλούν από μόνα τους:[6]

 α) εννιά στους δέκα θανάτους από κορωνοϊό αφορούν πολίτες άνω των εξήντα ετών. 

β) επτά στους δέκα διασωληνωμένους ασθενείς είναι ηλικίας άνω των εξήντα ετών. 

γ) οκτώ στους δέκα διασωληνωμένους είναι ανεμβολίαστοι. 

δ) Σε χώρες όπως η Πορτογαλία και η Δανία, που έχουν πετύχει 99% εμβολιασμό σε αυτή την ομάδα, η πίεση στο σύστημα υγείας και η απώλεια ζωών είναι έως δέκα φορές μικρότερη από ό,τι στην Ελλάδα. 

Επομένως, η υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού σε αυτή την ηλικιακή ομάδα προσδοκάται να οδηγήσει σε ομαλότητα το πολύπαθο σύστημα υγείας.

Σε ένα δεύτερο στάδιο εξετάζεται η αναγκαιότητα του μέτρου. Εδώ εξετάζεται αν υπάρχουν άλλα ηπιότερα αλλά εξίσου αποτελεσματικά μέτρα. Ένα μέτρο θα μπορούσε να είναι η ενημερωτική εκστρατεία για τον εμβολιασμό. Η θέσπιση της υποχρεωτικότητας απαιτεί την εξάντληση της πειθούς περί εμβολιασμού. Η εξάντληση αυτή συνδέεται με κάποιες καθυστερήσεις στη θέσπιση της υποχρεωτικότητας, οι οποίες είναι απότοκες της αρχής της αναλογικότητας.

 Από την πλευρά της κρατικής εξουσίας, το κέντρο βάρους θα πρέπει να είναι η εκστρατεία ενημερώσεως υπέρ του εμβολιασμού, καθώς ο ανθρώπινος φόβος καταπολεμάται με την ενημέρωση και όχι με τον εξαναγκασμό.[7] Η ενημέρωση έλαβε χώρα, αλλά δεν πέτυχε. 

H πολιτεία έχει εξαντλήσει όλα τα μέτρα, απέφυγε αρχικά το σύνολο του υποχρεωτικού εμβολιασμού, προκρίνοντας τη στρατηγική της πειθούς και την προαιρετικότητα εμβολιασμού, όταν η αντιπολίτευση ζητούσε εμβολιασμό για το σύνολο του πληθυσμού.[8]

 Υπάρχει άλλο ηπιότερο μέσο από την επιβολή οικονομικού προστίμου; 

Η συζήτηση που γίνεται περί αποκλεισμού από τις ΜΕΘ των μη εμβολιασμένων σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να εκληφθεί ως ηπιότερο μέσο. Η απαγόρευση της κυκλοφορίας τους, καίτοι θα ήταν αποτελεσματικότερη, θα ήταν ασφυκτική για τους ίδιους. Και αν οι συμπολίτες μας άνω των εξήντα ετών από μόνοι τους επιλέξουν να μην εκτίθενται σε κόσμο και απομονωθούν; [9] Η μέθοδος αυτή θα ήταν ηπιότερη, αλλά όχι εξίσου αποτελεσματική, καθώς δεν θα μπορούσε να εξασφαλισθεί ότι η πληθυσμιακή ομάδα δεν θα εκτεθεί ποτέ στον ιό.

Δυσκολότερη εμφανίζεται η εξέταση της αρχής της αναλογικότητας εν στενή εννοία. Στο σημείο αυτό θα διερευνηθεί αν η επέμβαση στην αυτοδιάθεση του σώματος, τίθεται σε μια σχέση αρμονικής ισορροπίας με την ανάγκη προστασίας της δημόσιας υγείας. Στο στάδιο αυτό αναζητείται η αυστηρή αντιστοιχία των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων του υποχρεωτικού εμβολιασμού και ο μαθηματικός (όχι όμως αριθμητικός) ισολογισμός κόστους και οφέλους της ρυθμίσεως, με άλλα λόγια η ισορροπία μεταξύ διαφόρων συμφερόντων ή η πρακτική αρμονία μεταξύ του μέτρου του σκοπού και της πραγματικής καταστάσεως.[10] Κρίσιμο εν προκειμένω είναι να επιλεγεί η λύση που κατά την in concreto στάθμιση λαμβάνει υπόψιν της το σύνολο των τυχόν ή παραλλήλων αντιτιθέμενων συμφερόντων, ενώ παράλληλα με την εξυπηρέτηση των λοιπών δημοσίων συμφερόντων παραμένει αλώβητος ο πυρήνας του δικαιώματος προστασίας της υγείας και αναπτύξεως της προσωπικότητας.[11] Υπό κανονικές περιστάσεις, ο υποχρεωτικός εμβολιασμός έρχεται σε αντίθεση με το δικαίωμα αυτοκαθορισμού του ατόμου.[12] Δεν μπορεί να επιβληθεί κάτι σε κάποιον που ενδέχεται να επιφέρει έστω και εντελώς μεμονωμένα κάποιες παρενέργειες. Ο κανόνας είναι ότι ο εμβολιασμός συνιστάται, σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα μετ’ επιτάσεως, αλλά δεν επιβάλλεται και, ως εκ τούτου, ο μη εμβολιασμός δεν μπορεί να συνδέεται με δυσμενείς συνέπειες.[13] Εάν, όμως, ο εμβολιασμός κριθεί με τεκμηριωμένες μελέτες από την ιατρική κοινότητα ιατρικώς επιβεβλημένος για την άμεση προστασία της δημόσιας υγείας, σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να κριθεί υποχρεωτικός, ιδίως σε στοχευμένες πληθυσμιακές ομάδες και όχι σε όλον ανεξαιρέτως τον πληθυσμό.

 Στοχευμένη πληθυσμιακή ομάδα είναι οι συμπολίτες μας άνω των εξήντα ετών. Και αυτό, καθώς επί τη βάσει επιστημονικών δεδομένων, η ομάδα αυτή είναι ευάλωτη και απασχολεί σε μεγάλο βαθμό το σύστημα υγείας. Ωστόσο, η επιβολή αυτή δεν μπορεί να είναι απόλυτη. Απαιτείται η πρόβλεψη απαλλαγής από την υποχρεωτικότητα όλων όσοι για αμιγώς ιατρικούς λόγους συνιστάται να μην εμβολιαστούν. 

Περαιτέρω, προβληματισμό εγείρει η οριζοντίωση του προστίμου. Τα εκατό ευρώ μηνιαίως έχουν διαφορετική αξία βάσει της οικονομικής καταστάσεως του καθενός. Για έναν άνεργο το πρόστιμο είναι δυσβάσταχτο, ενώ για έναν ευκατάστατο, άμοιρο προβληματισμού. Βεβαίως, δεν θα πρέπει να διαλάθει της προσοχής μας η επαναληπτικότητα του προστίμου. Τα εκατό ευρώ επί πολλούς μήνες τείνουν να καταστούν δυσβάσταχτα. Ερώτημα ανακύπτει, επίσης, με το ζήτημα της επιβολής προστίμου από μόνο του για την επιβολή της υποχρεωτικότητας. Το ζήτημα αυτό έχει επιλυθεί πολύ πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο έκρινε ως συμβατή με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου την επιβολή προστίμου τετρακόσια Ευρώ. [14] 

Τέλος, η ηλικιακή διάκριση περί επιβολής της υποχρεωτικότητας σε συμπολίτες μας άνω των εξήντα ετών[15] κρίνεται ότι δεν παραβιάζει την αρχή της ισότητας, καθώς ερείδεται επί ιατρικών δεδομένων. Άτομα ηλικίας άνω των εξήντα ετών έχουν στατιστικώς μεγαλύτερη πιθανότητα νοσήσεως από νεώτερα άτομα.

Και αν κάποιος θέλει αυτοβούλως να υποστεί τη μοίρα του θανάτου, πρέπει το κράτος να του επιβάλλει πάση θυσία τη ζωή; 

Η υποχρέωση του κράτους να προστατεύει δύναται να περιορίζει την ελευθερία του ατόμου, εάν αποσκοπεί στην προστασία της κοινότητας.[16] Έτσι, για παράδειγμα, η υποχρεωτικότητα του κράνους για τους μοτοσικλετιστές δεν είναι συνταγματική όσον αφορά στην αυτοδέσμευση για την προστασία της ζωής του ατόμου, αλλά όσον αφορά στις επιβαρύνσεις της κοινότητας, όπως το κόστος νοσηλείας που επωμίζεται όλη η κοινότητα για κάποιον που τραυματίζεται ελλείψει κράνους.[17]

Έπρεπε να γίνει κάτι και ορθώς έγινε, το σύστημα υγείας είχε αγγίξει τα όριά του. Ίσως και να καθυστέρησε η λήψη του μέτρου μέχρι την εξάντληση της πειθούς. Τα μέτρο φαίνεται όμως να αποδίδει ήδη από την πρώτη ημέρα της ανακοινώσεώς του, καθώς τριπλασιάστηκαν σχεδόν τα ραντεβού για εμβολιασμό σε αυτή την ηλικιακή ομάδα.[18] Άλλη αναμονή και υπομονή ίσως να ήταν καταστροφική για το συνταγματικά αγαθά της προστασίας της ζωής και της υγείας.

Φερενίκη Παναγοπούλου
Επίκ. Καθηγήτρια Παντείου Πανεπιστημίου
Δ.Ν. (Humboldt), Μ.Δ.Ε. (Ε.Κ.Π.Α.), Μ.P.H. (Harvard)

Υποσημειώσεις:

[1] Βλ. Κωνσταντίνο Π. Καβάφη, Εν μεγάλη Ελληνική αποικία, 200 π.Χ..

[2] Βλ. Φερενίκη Παναγοπούλου-Κουτνατζή, Περί της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού σε περίοδο πανδημίας: Μια ηθικο-συνταγματική θεώρηση, epoliteia, Kέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου, Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου, Αθήνα 2021, διαθέσιμο σε: https://www.epoliteia.gr/e-books/2021/11/02/peri-ths-ypoxrewtikothtas-tou-emvoliasmou-se-periodo-pandhmias-mia-hthiko-syntagmatiki-thewrhsh/, σ. 46.

[3] Βλ. Κωνσταντίνο Π. Καβάφη, Εν μεγάλη Ελληνική αποικία, 200 π.Χ..

[4] Βλ. Εισαγωγική τοποθέτηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, διαθέσιμο σε: https://primeminister.gr/2021/11/30/28073.

[5] Έτσι ο Κώστας Χρυσόγονος, Η υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών προσκρούει στο Σύνταγμα, CNN Greece, 30.11.2021, διαθέσιμο σε: https://www.cnn.gr/ellada/story/291502/xrysogonos-sto-cnn-greece-syntagmatiko-provlima-logo-tis-ypoxreotikotitas-ton-emvoliasmon.

[6] Βλ. Εισαγωγική τοποθέτηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, διαθέσιμο σε: https://primeminister.gr/2021/11/30/28073.

[7] Βλ. Σπύρο Βλαχόπουλο, Σύνταγμα, εμβολιασμός και covid-19, Constitutionalism, 9.7.2021, διαθέσιμο σε: https://www.constitutionalism.gr/syntagma-emvoliasmos-covid-19/.

[8] Βλ. Αντώνη Μανιτάκη, Συνταγματικός ο υποχρεωτικός εμβολιασμός στους άνω των 60, Εφημερίδα Καθημερινή, 30.11.2021, διαθέσιμο σε: https://www.kathimerini.gr/society/561609247/manitakis-syntagmatikos-o-ypochreotikos-emvoliasmos-stoys-ano-ton-60/.

[9] Βλ. Γιάννη Δρόσο, Sputniknews, 30.11.2021, διαθέσιμο σε: https://sputniknews.gr/20211130/ypohreotikos-emvoliasmos-stoys-60-ki-ano-i-syntagmatikotita-oi-asteriskoi-kai-to-politiko-kostos-20813599.html.

[10] Βλ. Δήμητρα Κοντόγιωργα-Θεοχαροπούλου, Σημεία εργασίας επί της αρχής της αναλογικότητος εξ αφορμής της αποφάσεως 2112/1984 του Συμβουλίου της Επικρατείας, σε «Χαριστήριον», Σύμμεικτα προς τιμήν Γεωργίου Μ. Παπαχατζή: Δημόσια Διοίκηση και Διοικητική Δικαιοσύνη, Αθήνα-Κομοτηνή 1989, σ. 889 επ.. = Η αρχή της αναλογικότητος (Σημεία Εμβαθύνσεως και Προβληματισμού), σε: Δήμητρα Κοντόγιωργα/Θεοχαροπούλου/Ευαγγελία Κουτούπα-Ρεγκάκου, Εμβάθυνση Δημοσίου Δικαίου, Ειδικά Θέματα Διοικητικού Δικαίου, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2005, σ. 59 επ. (81-82).

[11] Βλ. Δήμητρα Κοντόγιωργα-Θεοχαροπούλου, , σ. Σημεία εργασίας επί της αρχής της αναλογικότητος εξ αφορμής της αποφάσεως 2112/1984 του Συμβουλίου της Επικρατείας, σε «Χαριστήριον», Σύμμεικτα προς τιμήν Γεωργίου Μ. Παπαχατζή: Δημόσια Διοίκηση και Διοικητική Δικαιοσύνη, Αθήνα-Κομοτηνή 1989, σ. 889 επ..= Η αρχή της αναλογικότητος (Σημεία Εμβαθύνσεως και Προβληματισμού), σε: Δήμητρα Κοντόγιωργα/Θεοχαροπούλου/Ευαγγελία Κουτούπα-Ρεγκάκου, Εμβάθυνση Δημοσίου Δικαίου, Ειδικά Θέματα Διοικητικού Δικαίου, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2005, σ. 59 επ. (82).

[12] Βλ. Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής, Σύσταση, Εμβολιασμοί σε Παιδιά, 26.5.2015, διαθέσιμη σε: http://www.bioethics.gr/images/pdf/GNOMES/ RECOMMENDATION_Immunization_In_Children_Final_GR.pdf.

[13] Βλ. Βασιλική Μολλάκη, Παιδικός εμβολιασμός: Αυτονομία ή προστασία της δημόσιας υγείας; Ζητήματα Βιοηθικής και προτάσεις της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής, σε: Μαρία Κανελλοπούλου-Μπότη/Φερενίκη Παναγοπούλου-Κουτνατζή (επιμ.), Βιοηθικοί Προβληματισμοί ΙΙΙ, Το Παιδί, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2018, σ. 349 επ. (359, όπ. περαιτ. παραπ.).

[14] Βλ. EΔΔΑ, Απόφαση Vavřička and Others v. the Czech Republic, (αρ. προσφ. 47621/13 και πέντε ακόμα), 8.4.2021.

[15] Πρβλ. Ξενοφώντα Κοντιάδη, προσωπική ιστοσελίδα στο Facebook, 30.11.2021, διαθέσιμη σε: https://www.facebook.com/xenofon.contiades, ο οποίος εκφράζει προβληματισμό για την ηλικιακή αλλά και κοινωνική διάκριση.

[16] Βλ. Fereniki Panagopoulou-Koutnatzi, Die Selbstbestimmung des Patienten, Eine Untersuchung aus verfassungsrectlicher Sicht, Duncker und Hublot, 2009, σ. 44.

[17] BVerfGE 59, 275 (278 f.).

[18]Πηγή: https://www.syntagmawatch.gr/trending-issues/h-ypoxrewtikothta-tou-emvoliasmou-sthn-hlikiakh-omada-anw-twn-ekshnta-etwn-apopsi-i/

Συνέβη σαν Σήμερα: Η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα

 Την 1η Δεκεμβρίου του 1913 η Κρήτη ενσωματώθηκε και επίσημα στο ελληνικό κράτος. Αιώνες αιμάτων και δακρύων έβρισκαν επιτέλους την ιστορική τους δικαίωση.

Την 1η Δεκεμβρίου του 1913 η Κρήτη ενσωματώθηκε και επίσημα στο ελληνικό κράτος. Ακριβώς ένα μήνα νωρίτερα (1 Νοεμβρίου 1913), ο σουλτάνος Μεχμέτ ο 5ος είχε παραιτηθεί από κάθε δικαίωμα επικυριαρχίας επί της μεγαλονήσου. Αιώνες αιμάτων και δακρύων στη μαρτυρική Κρήτη έβρισκαν επιτέλους την ιστορική τους δικαίωση.

Η επίσημη ανακήρυξη της ένωσης έγινε στα ηλιόλουστα Χανιά την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου 1913, παρουσία του βασιλιά Κωνσταντίνου και του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου, μέσα σε ιδιαίτερα πανηγυρικό κλίμα. «Η πόλις ηγρύπνησε στολιζομένη. Εορτάζει δε ο ουρανός, αποκατασταθείσης από της νυκτός της γαλήνης και ανατείλαντος εαρινού ηλίου. Οι δρόμοι παρουσιάζουν όψιν λειμώνων ευωδιαζόντων από τας μυρσίνας. Παντού είναι ανηρτημέναι Βυζαντιναί σημαίαι μεταξύ των κυανολεύκων. Συνωστίζονται παντού χωρικοί υψηλόκορμοι ζώσαι εικόνες του Θεοτοκοπούλου. Τα Κρητικόπουλα εις σμήνη κυκλοφορούν με τις φουφουλίτσες των. Από του Νικηφόρου Φωκά του εκδιώξαντος εκ Κρήτης τους Άραβας πρώτην φοράν Έλλην βασιλεύς αποβιβάζεται εις την νήσον» γράφει σε ανταπόκρισή της από τα Χανιά η αθηναϊκή εφημερίδα «Εστία». Οι εκδηλώσεις κορυφώθηκαν στις 11:50 το πρωί, όταν οι γηραιοί αγωνιστές Αναγνώστης Μάντακας, 94 ετών, και Χατζημιχάλης Γιάνναρης, 88 ετών, ύψωσαν την ελληνική σημαία στο φρούριο Φιρκά, ενώ την ίδια ώρα ερρίπτοντο 101 κανονιοβολισμοί από τα ναυλοχούντα ελληνικά πολεμικά πλοία.

Η Κρήτη περιήλθε ολοκληρωτικά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία στις 4 Οκτωβρίου του 1669, όταν ο μέγας Βεζύρης Κιοπρουλής εισήλθε πανηγυρικά στον Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο), θέτοντας τέλος στην Ενετοκρατία στο νησί, που κράτησε 465 χρόνια (1204-1669). Παρά τη φυγή πολλών κατοίκων και την πληθυσμιακή αλλοίωση από τους νέους κατακτητές, οι Κρήτες ποτέ δεν έσκυψαν το κεφάλι στους Οθωμανούς. Το μαρτυρούν οι εξεγέρσεις του 1692 («Κίνημα του 1692») και του 1770 («Επανάσταση του Δασκαλογιάννη»).

Το 1821, οι Κρήτες συμμετείχαν στον εθνικό ξεσηκωμό, αλλά οι προσπάθειές τους δεν ευοδώθηκαν, εξαιτίας του μεγάλου αριθμού Τούρκων και Τουρκοκρητικών στο νησί και της έλλειψης εφοδίων. Οι εξεγέρσεις κατά του κατακτητή συνεχίστηκαν με αμείωτη ένταση και πυκνότητα, το 1833 («Κίνημα των Μουρνιών»), το 1841 («Επανάσταση των Χαιρέτη και Βασιλογεώργη»), το 1858 («Κίνημα του Μαυρογένη»), την τριετία 1866-1869 («Μεγάλη Κρητική Επανάσταση»), το 1878 («Επανάσταση του 1878»), το1889 («Επανάσταση του 1889») και τη διετία 1897-1898 («Επανάσταση του 1897-1898»), οπότε η Κρήτη κέρδισε την αυτονομία της υπό τις ευλογίες των Μεγάλων Δυνάμεων, μετά τις απίστευτες ωμότητες που διέπραξαν οι βαζιβουζούκοι (Τούρκοι άτακτοι) στο Ηράκλειο στις 25 Αυγούστου του 1898. Στις 2 Νοεμβρίου του ίδιου χρόνου και ο τελευταίος τούρκος στρατιώτης εγκατέλειπε το κρητικό έδαφος.

Η Κρήτη τέθηκε υπό την προστασία των Μεγάλων Δυνάμεων και την υψηλή μόνο επικυριαρχία του σουλτάνου. Από το 1898 έως το 1913 δημιουργήθηκε η Κρητική Πολιτεία, με αρμοστή τον Έλληνα βασιλόπαιδα Γεώργιο και κυβέρνηση αποτελούμενη από πέντε χριστιανούς και ένα μουσουλμάνο (Οι μουσουλμάνοι αντιπροσώπευαν περίπου το 25% των κατοίκων της Κρήτης το 1900). Δεσπόζουσα μορφή εκείνης της περιόδου αναδείχθηκε ο νεαρός δικηγόρος Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος γρήγορα ήλθε σε σύγκρουση με τον Γεώργιο, εξαιτίας των υπερεξουσιών του. Η «Επανάσταση στον Θέρισο» (10 Μαρτίου 1905), που οργάνωσε ο Βενιζέλος ανάγκασε τον Γεώργιο σε παραίτηση και την ανάληψη της ύπατης αρμοστείας από τον Ελλαδίτη πολιτικό Αλέξανδρο Ζαΐμη. Κύριο αίτημα των εξεγερμένων ήταν η άμεση ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Η νικηφόρα έκβαση των Βαλκανικών Πολέμων (1912-1913) για την Ελλάδα, εξαιτίας και της διορατικής πολιτικής του Έλληνα πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου, επιτάχυνε τις εξελίξεις. Στις 30 Μαΐου 1913 ο παραπαίων σουλτάνος παραιτήθηκε όλων των δικαιωμάτων του στην Κρήτη με τη Συνθήκη του Λονδίνου (άρθρο 4), ενώ με ιδιαίτερη συνθήκη παραιτήθηκε και από την επικυριαρχία του στο νησί (1 Νοεμβρίου 1913). Η Κρήτη ήταν ελεύθερη και η ένωσή της με την Ελλάδα είχε πραγματοποιηθεί. Το Κρητικό Ζήτημα, που απασχόλησε επί μακρόν τη διεθνή πολιτική, είχε επιλυθεί.

Το 1923 με την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας έφυγαν και οι τελευταίοι μουσουλμάνοι από την Κρήτη, οι περισσότεροι από τους οποίους εγκαταστάθηκαν στα παράλια της Μικράς Ασίας. Από τα μέσα της πρώτης δεκαετίας της νέας χιλιετίας, άρχισε να διαδίδεται μια φημολογία, κυρίως μέσω διαδικτύου, ότι το 2013 οι κάτοικοι της Κρήτης θα κληθούν να αποφανθούν με δημοψήφισμα εάν επιθυμούν το νησί να παραμείνει στην Ελλάδα ή να ανεξαρτητοποιηθεί, βάσει ενός μυστικού πρωτοκόλλου των συνθηκών παραχώρησής του στην Ελλάδα το 1913. Οι ειδικοί διαβεβαιώνουν και ο χρόνος έδειξε ότι επρόκειτο περί αστειότητος ή ευσεβούς πόθου κάποιων κύκλων.

Πηγή: https://www.sansimera.gr/articles/704

© SanSimera.gr

Το χάος της πολυνομίας - Ένας νόμος κάθε τρεις ημέρες…

 

Πρόκειται για πραγματικό χάος. Οι χιλιάδες νόμοι που ισχύουν στη χώρα μας συνθέτουν ένα από τα μεγαλύτερα δομικά προβλήματα στο πολιτικό μας σύστημα, ουσιαστική τροχοπέδη για την ανάπτυξη, τις επενδύσεις, το κράτος δικαίου, τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης.

Η κυβέρνηση αποφάσισε να τιθασεύσει το χάος με την κωδικοποίηση της νομοθεσίας, μια διαδικασία που ξεκίνησε από την κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη, διακόπηκε πολλές φορές, και τώρα πήρε φόρα για να ολοκληρωθεί, όπως εκτιμούν οι ειδικοί σε περίπου 20 χρόνια!

Το νομοθετικό χάος που αποτυπώνει τον τρόπο της κάκιστης νομοθέτησης, είναι δύσκολο να καταγραφεί με ακρίβεια σε αριθμούς νόμων που έχουν ψηφιστεί από τη Μεταπολίτευση και έως σήμερα, ενώ η Βουλή συνεχίζει να ψηφίζει νόμους επί νόμων, διατάξεις επί διατάξεων, ενώ και τα Προεδρικά Διατάγματα συμπληρώνουν τον ατέρμονα κατάλογο της νομοθετικής παραγωγής.

Οι εκτιμήσεις της Ειδικής Επιτροπής Κωδικοποίησης της νομοθεσίας μας, με πρόεδρο τον επίτιμο αντιπρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας Γεώργιο Σταυρόπουλο, υπολογίζει το σύνολο των νόμων που εκδόθηκαν από τη Μεταπολίτευση και μετά στις 5.000, ενώ αναρίθμητες είναι οι διοικητικές ή κανονιστικές αποφάσεις της ίδιας χρονικής περιόδου.

Ο επίτιμος πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας και σημερινός γενικός εισαγγελέας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Αθανάσιος Ράντος έχει υπολογίσει με ακρίβεια –και το έχει δηλώσει δημόσια σε σχετική επιστημονική εκδήλωση– πως κάθε τρεις ημέρες περίπου στη χώρα μας ψηφίζεται και ένας καινούργιος νόμος!

Δεν υπάρχει υπουργός που να μην επιθυμεί διακαώς να συνδέσει τη θητεία του με την ψήφιση νόμων, είτε είναι απαραίτητοι είτε όχι, άλλως θεωρείται ότι δεν πέτυχε τους στόχους του και δεν ανταποκρίθηκε στο πολιτικό στάτους ενός καθωσπρέπει υπουργού.

Η μελέτη που πραγματοποίησαν ειδικοί επιστήμονες για λογαριασμό της ΔιαΝΕΟσις κατέδειξε το εξής εκπληκτικό: Σε ένα στα τρία νομοσχέδια που φθάνουν για ψήφιση στη Βουλή, ακόμα κι αν αφορούν σε κύρωση διεθνών συμβάσεων ή ευρωπαϊκών οδηγιών, περιλαμβάνονται άσχετες διατάξεις, που αναφέρονται σε άλλα θέματα, κάτι που θεωρητικά απαγορεύεται από το Σύνταγμα, αλλά συμβαίνει επί μονίμου βάσεως.

Οι άσχετες με το αντικείμενο ενός νομοθετήματος διατάξεις, οι λεγόμενες τροπολογίες της τελευταίας στιγμής, οι «ντροπολογίες» όπως συνήθως επονομάζονται, ρυθμίζουν θέματα όχι μόνον άσχετα, αλλά πολλές φορές αμφιλεγόμενα. Αποτελούν την ιδανική κρύπτη για ρουσφέτια, μικρά ή μεγάλα, διατάξεις που ρυθμίζουν θέματα που κινούνται στο όριο της νομιμότητας ή άλλα που πολιτικά είναι «επίφοβα».

Πάντως, όλες οι κυβερνήσεις, παρά τις αντίθετες διακηρύξεις τους, υποκύπτουν τελικά στη σαγήνη των τροπολογιών και τιμούν δεόντως τις πρακτικές της κακής, κάκιστης

Χορός διατάξεων

Το φαινόμενο της πολυνομίας στη χώρα μας και της έλλειψης κάθε κωδικοποίησης των νόμων, της διάσπαρτης δηλαδή ύπαρξής τους, δεν αποτελεί μόνον πραγματική τροχοπέδη για την ανάπτυξη, τον εκσυγχρονισμό του Δημοσίου, αλλά τη «μήτρα» της γραφειοκρατίας, της κακονομίας και της παρανομίας.

Η νομοθετική πλημμυρίδα των τελευταίων ετών, για να πάμε στα χρόνια μετά το 2000, είναι τέτοια, που προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι για τη λειτουργία μόνον των σχολών χορού, αυτή τη στιγμή, υπάρχουν ούτε μία ούτε δύο, αλλά 27 νομοθετικές ρυθμίσεις(!), ενώ για οποιοδήποτε θέμα, από το πιο μικρό ώς το πιο μεγάλο, οι νόμοι που ισχύουν είναι αμέτρητοι.

Ακόμα και οι επαγγελματίες στο δίκαιο, δικαστές, μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, δικηγόροι και νομικοί εμπειρογνώμονες αδυνατούν να γνωρίζουν την ισχύουσα νομοθεσία, η οποία αλλάζει με ταχύτητα φωτός σε ορισμένα αντικείμενα, όπως για παράδειγμα το ασφαλιστικό και το φορολογικό, όπου δεν υπάρχει στα μεταπολιτευτικά, τουλάχιστον, χρόνια, κυβέρνηση που να μην ψήφισε νέα ασφαλιστικά και φορολογικά νομοσχέδια και μάλιστα όχι ένα και δύο αλλά πολλά και πάρα πολλές σχετικές διατάξεις.

Για να πάρουμε μια ιδέα του νομοθετικού χάους, αρκεί να αναφερθεί ότι το 2014, όπως καταγράφεται στην έρευνα της ΔιαΝΕΟσις (ενδεικτική η χρονιά), ψηφίστηκαν, πέραν των νόμων, 45 διάσπαρτες σε άλλα νομοσχέδια διατάξεις με αντικείμενο φορολογικό, που άλλαζαν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ρυθμίσεις φορολογικών νόμων που ήδη ίσχυαν. Την επόμενη χρονιά, πάλι από την ίδια έρευνα, οι φορολογικές διατάξεις που «πετάχθηκαν» σε άσχετα νομοσχέδια έφθασαν τις 61, ενώ τα επόμενα χρόνια και έως το 2019 το φαινόμενο των αλλαγών των φορολογικών και ασφαλιστικών νομοσχεδίων και διατάξεων παρουσίασε αυξητική τάση.

Οι συχνές αλλαγές των νόμων σε κρίσιμα θέματα, όπως η φορολογία, το ασφαλιστικό και άλλα, αποτελούν κατά τους ειδικούς βασική αιτία που επενδυτές και κεφάλαια αποφεύγουν να επιλέξουν τη χώρα μας, στερώντας την από αναπτυξιακές δυνατότητες που θα είχε αν το νομοθετικό πλαίσιο ήταν σταθερό, σαφές και κωδικοποιημένο. Δηλαδή ήξερε ο καθένας τι ισχύει και γιατί.

«Καταιγίδα»

Εκεί όμως που πραγματικά η νομοθετική παραγωγή ξεπερνάει κάθε πρόβλεψη, είναι οι νόμοι και οι διατάξεις για φορολογικά θέματα πάσης φύσεως που φθάνουν στο ρεκόρ κάθε χρόνο να εκδίδονται περίπου 200 υπουργικές εγκύκλιοι(!), ενώ τα τελευταία 17 χρόνια να έχουν ψηφιστεί από τη Βουλή 37 φορολογικά νομοσχέδια, δηλαδή κατά μέσον όρο δύο περίπου κάθε χρόνο. Τα νομοσχέδια αυτά που έγιναν νόμοι –όσο ίσχυσαν, διότι πολλοί νόμοι κηρύσσονται αντισυνταγματικοί από το Συμβούλιο της Επικρατείας, στο σύνολό τους ή διατάξεις τους– δεν ήταν η μοναδική νομοθετική παραγωγή στον τομέα του φορολογικού δικαίου. Οι νόμοι αυτοί περιείχαν 722 νομοθετικές εξουσιοδοτήσεις, ενώ ψηφίστηκαν και 109 μεταβατικές διατάξεις για την εφαρμογή αυτών των νόμων. Και η νομοθετική καταιγίδα στο φορολογικό δεν τελειώνει εδώ. Αλλες 273 διατάξεις φορολογικού αντικειμένου ψηφίστηκαν σε άσχετα νομοσχέδια, ενώ εκδόθηκαν και κάμποσα Προεδρικά Διατάγματα.

Πρόκειται για νομοθετική φρενίτιδα. Τα ίδια και στον τομέα του ασφαλιστικού δικαίου, ενώ δεν υπάρχει τομέας της δημόσιας ζωής που να μην έχει ρυθμιστεί με δεκάδες νόμους και άπειρες διατάξεις.

Για να πάρουμε μια γεύση σύγκρισης, σε ό,τι αφορά τη νομοθετική παραγωγή, ενώ στην Ελλάδα ψηφίστηκαν τόσο πολλά φορολογικά νομοσχέδια από τη Μεταπολίτευση έως σήμερα, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, από ιδρύσεώς τους έως σήμερα, έχουν ψηφιστεί 60 φορολογικοί νόμοι, αρχής γενομένης από το 1861, διότι παλιότερα δεν υπήρχε στις ΗΠΑ γραπτή φορολογική νομοθεσία. Το συγκριτικό στοιχείο που σοκάρει, αναφέρθηκε για πρώτη φορά από την πρώην πρόεδρο των Διοικητικών Δικαστηρίων Ειρήνη Γιανναδάκη, σε εκδήλωση της Ενώσεως Διοικητικών Δικαστών, προκαλώντας αίσθηση για τα μεγέθη της νομοθετικής παραγωγής που εμφανίζει η χώρα μας.

Αδύνατος ο υπολογισμός των νόμων που είναι σε ισχύ

Μόλις ανέλαβε η κυβέρνηση το 2019, από τα πρώτα νομοθετήματα που ψήφισε ήταν και ο νόμος 4622, με τον οποίο προβλέφθηκε να προχωρήσει, παρά τις αποτυχημένες προσπάθειες του παρελθόντος, επιτέλους η τακτοποίηση του χάους της νομοθεσίας. Το έργο ξεκίνησε, η ειδική επιτροπή συγκροτήθηκε και δουλεύει με την εποπτεία του γενικού γραμματέα του υπουργικού συμβουλίου Στέλιου Κουτνατζή και την προεδρία του επίτιμου αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας Γιώργου Σταυρόπουλου.
Ποια είναι όμως η κατάσταση που διαχειρίζεται η επιτροπή; Το σύνολο των νόμων που είναι σε ισχύ δεν μπορεί να υπολογιστεί. Είναι άγνωστος. Ούτε λόγος βέβαια για επιμέρους διατάξεις που είναι διάσπαρτες σε νόμους, για διοικητικές και κανονιστικές πράξεις, για υπουργικές αποφάσεις και λοιπά. 

Οπως τονίζει στην «Κ» ο κ. Κουτνατζής το πρόγραμμα της κωδικοποίησης της νομοθεσίας, έργο ηράκλειο, «εγκρίθηκε από το υπουργικό συμβούλιο, επικαιροποιείται κάθε χρόνο και σε εξέλιξη βρίσκεται η κωδικοποίηση της νομοθεσίας σε 15 υπουργεία».

Μέχρι τώρα στο τραπέζι της επιτροπής βρίσκονται χιλιάδες νόμοι διαφόρων αντικειμένων, ενώ έχει ολοκληρωθεί ήδη η κωδικοποίηση στους εξής νομοθετικούς τομείς: Τη νησιωτική πολιτική και την πολιτιστική κληρονομιά. Αυτοί οι δύο κώδικες έχουν τελειώσει. Προς το τέλος βρίσκονται η νομοθεσία του υπουργείου Εσωτερικών για τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων, και του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη για τις διοικητικές διαδικασίες της Ελληνικής Αστυνομίας και δύο ακόμα κωδικοποιήσεις της νομοθεσίας για τα άτομα με αναπηρία και την τουριστική νομοθεσία.

Για το 2022 έχουν προγραμματιστεί, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Επιτροπής Γ. Σταυρόπουλο, κωδικοποιήσεις της νομοθεσίας στα υπουργεία Μετανάστευσης και Ασύλου, Παιδείας, Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (εδώ πρόκειται για πραγματικό χάος), Περιβάλλοντος, Ανάπτυξης, Οικονομικών και Εθνικής Αμυνας, και πάει λέγοντας.
Η ολοκλήρωση του έργου αναμένεται με τις σημερινές προβλέψεις να κρατήσει περί τα 20 χρόνια, ενώ για τις ανάγκες της κωδικοποίησης της νομοθεσίας εργάζονται ειδικοί, νομικοί, εμπειρογνώμονες σε κάθε υπουργείο, επιστήμονες της πληροφορικής και άλλοι.

Η μέθοδος

Τι θα προσφέρει η κωδικοποίηση της νομοθεσίας και πόσο δύσκολο είναι το έργο; Ο κ. Σταυρόπουλος τονίζει ότι για μια κωδικοποίηση χρειάζεται τεράστιος χρόνος, πάρα πολλή δουλειά, πολλή προσοχή και βέβαια εξειδικευμένες γνώσεις. Οι νόμοι κωδικοποιούνται, απαλείφονται εκείνοι που δεν ισχύουν πια, εκείνοι που έχουν καλυφθεί από νεότερες διατάξεις και το τελικό αποτέλεσμα αφορά νόμους σε ισχύ που προσφέρουν νομοθετικό πλαίσιο σταθερότητας. 

Πάντως, στο κάθε υπουργείο, όπου έχει οργανωθεί κωδικοποίηση, το έργο είναι εξαιρετικά δύσκολο καθώς οι νόμοι είναι πολλοί, οι διάσπαρτες διατάξεις σε άλλους νόμους πολύ περισσότερες, τα Προεδρικά Διατάγματα επίσης, ενώ οι υπουργικές αποφάσεις και λοιπά είναι αμέτρητες. 

Κωδικοποίηση με γαλλικό μοντέλο

Η νομοθετική καταιγίδα και οι συνέπειές της σε όλους τους τομείς επιβαρύνεται και από το γεγονός ότι από τους χιλιάδες νόμους οι περισσότεροι δεν εφαρμόζονται, ή αν εφαρμόζονται, δεν εφαρμόζονται σωστά. Δεν είναι τυχαίο, κάτι που συχνά ακούγεται από πολλές πλευρές, πολιτικούς, ειδικούς και απλούς πολίτες, ότι ένας νόμος χρειάζεται. Ένας νόμος για να εφαρμοστούν οι νόμοι. Όμως το πρόβλημα των ανεφάρμοστων νόμων είναι εξαιρετικά σύνθετο και βαθύ και δεν είναι του παρόντος. 

Ειδικοί και μη έχουν προτείνει κατά καιρούς ορισμένα μέτρα για να περιοριστεί η νομοθετική πλημμυρίδα που κατακλύζει τη λειτουργία του κράτους και το πνίγει, και να δοθεί η δυνατότητα γνώσης και εφαρμογής των νόμων. Ανάμεσα στα προτεινόμενα μέτρα, πρώτο είναι η κωδικοποίηση των νόμων, όπως έχουν κάνει και άλλα κράτη, για παράδειγμα η Γαλλία που, όπως τονίζει ο πρόεδρος της Επιτροπής Κωδικοποίησης Γεώργιος Σταυρόπουλος, «διαθέτει 70 κώδικες νομοθεσίας οι οποίοι ρυθμίζουν τα πάντα και περιλαμβάνουν όλους τους νόμους που ισχύουν στο γαλλικό κράτος». Πέραν της κωδικοποίησης προτείνονται και άλλα μέτρα, όπως νομοθετικός προγραμματισμός με ανώτατα όρια παραγωγής νόμων κατά υπουργείο, συνταγματική προστασία των νέων κωδίκων που θα δημιουργηθούν, κατάργηση νόμων που ψηφίστηκαν για έκτακτες ανάγκες, δύο χρόνια μετά τη θέσπισή τους, και πολλά άλλα. Η πολιτική βούληση, βέβαια, το απαραίτητο και αναγκαίο βήμα.

πηγή:https://www.kathimerini.gr/society/561605020/enas-nomos-kathe-treis-imeres/