Το νομοσχέδιο δεν «ακουμπά» τις προϋποθέσεις θεμελίωσης σύνταξης και τα όρια ηλικίας που ισχύουν σήμερα στο Δημόσιο.
Από την ένταξη στον ΕΦΚΑ εξαιρούνται:
• Παθόντες από τρομοκρατική ενέργεια ή βίαιο συμβάν.
• Οσοι δικαιούνται πολεμική σύνταξη, σύνταξη αναπήρου οπλίτη ειρηνικής περιόδου, σύνταξη Εθνικής Αντίστασης, ΟΓΑ ή ανασφάλιστου αγωνιστή Εθνικής Αντίστασης.
• Λογοτέχνες, καλλιτέχνες που δικαιούνται σύνταξη από το Δημόσιο.
• Βουλευτές και αιρετά όργανα των ΟΤΑ α' και β' βαθμίδας.
• Οσοι λαμβάνουν προσωπικές συντάξεις.
• Οσοι δικαιούνται σύνταξη αναπηρίας που προήλθε εξαιτίας της υπηρεσίας.
Επίσης από το 2018 αρχίζει η αναπροσαρμογή των σημερινών συντάξεων, με συντελεστή που θα διαμορφώνεται με βάση το ΑΕΠ και τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Ολες οι συντάξεις μένουν «παγωμένες» μέχρι και 31/12/2017, ώστε από τον Γενάρη του επόμενου χρόνου να αρχίσει η εφαρμογή της «προσωπικής διαφοράς». Το «Εθνος της Κυριακής» αποκαλύπτει τη διάταξη του ασφαλιστικού νομοσχεδίου που ορίζει τον μηχανισμό αναπροσαρμογής των καταβαλλόμενων συντάξεων.
Σύμφωνα με την επίμαχη ρύθμιση, όλες οι σημερινές κύριες συντάξεις επανυπολογίζονται με βάση τον νέο τύπο που φέρνει το νομοσχέδιο: Εθνική Σύνταξη και ανταποδοτικό τμήμα με βάση τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης. Ειδικότερα στο νομοσχέδιο αναφέρεται πως «για τον υπολογισμό του ανταποδοτικού μέρους λαμβάνεται υπόψη ο συντάξιμος μισθός επί του οποίου κανονίστηκε η ήδη χορηγηθείσα σύνταξη, όπως αυτός είχε διαμορφωθεί πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, με βάση τους κανόνες αναπροσαρμογής των συντάξιμων αποδοχών του Δημοσίου τομέα, που ίσχυαν κατά τη δημοσίευση του παρόντος».
«Παγώνουν»
Μέχρι 31/12/2017 οι καταβαλλόμενες συντάξεις μένουν «παγωμένες» στο ύψος που είχαν την 31/12/2014, αφαιρούμενης της εισφοράς υπέρ υγειονομικής περίθαλψης, που νομοθετήθηκε το περασμένο καλοκαίρι. Οπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο, «από την 1/1/2018, εφόσον το καταβαλλόμενο ποσό των συντάξεων είναι μεγαλύτερο από αυτό που προκύπτει από τον επανυπολογισμό τους, το επιπλέον ποσό εξακολουθεί να καταβάλλεται στον δικαιούχο ως προσωπική διαφορά, συμψηφιζόμενο κατ' έτος και μέχρι την πλήρη εξάλειψή του, με την εκάστοτε αναπροσαρμογή των συντάξεων».
Για την αναπροσαρμογή των συντάξεων ο νομοθέτης παραπέμπει σε επόμενο άρθρο που ορίζει πως η νέα σύνταξη που εκδίδεται μετά την ψήφιση του νόμου «αυξάνεται από την 1/1/2017 κατ' έτος στη βάση συντελεστή που διαμορφώνεται κατά 50% από τη μεταβολή του ΑΕΠ και κατά 50% από τη μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου έτους και δεν υπερβαίνει την ετήσια μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή».
Σε περίπτωση που το καταβαλλόμενο ποσό είναι μικρότερο από αυτό που προκύπτει από τον επανυπολογισμό (το υπουργείο Εργασίας έχει υπολογίσει τις αυξήσεις που προκύπτουν από τον επανυπολογισμό σε 100 εκατομμύρια), τότε η αύξηση θα δοθεί σταδιακά και ισόποσα εντός πέντε ετών μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής.
Παραδείγματα
Δημόσιος υπάλληλος συμπληρώνει 35 έτη ασφάλισης, εντός του 2016 έχει συμπληρώσει τα 59 και μπορεί άμεσα να συνταξιοδοτηθεί. Με βάση τις αποδοχές του τον Οκτώβριο του 2011, οι συντάξιμες αποδοχές του είναι 1.646. Με τον σημερινό τρόπο υπολογισμού θα πάρει κύρια σύνταξη 1.344 € (μεικτά) και μετά τις περικοπές καθαρά 1.075 €. Με τον νέο τρόπο υπολογισμού η σύνταξή του θα διαμορφωθεί κοντά στα 830 € καθαρά.
Δημόσιος υπάλληλος 66 ετών ετών με 20 χρόνια στην ασφάλιση του Δημοσίου μπορεί να αποχωρήσει στα 67 με πλήρη σύνταξη. Με 20 έτη ασφάλισης και συντάξιμες αποδοχές στα 1.020 € (με βάση τον μισθό τον Οκτώβριο του 2011) θα πάρει με τον σημερινό τρόπο υπολογισμού κύρια σύνταξη 518 € (μεικτά) και μετά τις περικοπές καθαρό ποσό 492 €. Με τον νέο τρόπο υπολογισμού το ποσό της σύνταξής του θα διαμορφωθεί κοντά στα 550 € καθαρά.
Τα παραδείγματα έχει επεξεργαστεί ο Διονύσης Ρίζος, δικηγόρος, ειδικός σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης.
- 2.300 ευρώ το νέο πλαφόν
Νέα πλαφόν φέρνει το ασφαλιστικό νομοσχέδιο για συνταξιούχους και ασφαλισμένους. Μέχρι 31/12/2018 κάθε ατομική μηνιαία σύνταξη των σημερινών συνταξιούχων δεν θα υπερβαίνει το 6πλάσιο της Εθνικής Σύνταξης (2.300 ευρώ). Για την εφαρμογή, ωστόσο, του πλαφόν λαμβάνεται υπόψη το καταβαλλόμενο ποσό πλέον της εισφοράς υγειονομικής περίθαλψης (6%) και της εισφοράς υπέρ ΑΚΑΓΕ (8%). Για την ίδια περίοδο το πλαφόν στο άθροισμα συντάξεων ορίζεται στο καθαρό ποσό και εκτός επιδομάτων αναπηρίας και στο ύψος του 8πλασίου της Εθνικής Σύνταξης (3.000 ευρώ).
384 ΕΥΡΩ ΓΙΑ 20 ΚΑΙ ΠΛΕΟΝ ΧΡΟΝΙΑ Η ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ
Πώς διαμορφώνονται οι εισφορές, 5.840 ευρώ το ανώτατο όριο
Οι εισφορές των δημοσίων υπαλλήλων από 1/1/2017 υπολογίζονται επί των συντάξιμων αποδοχών (μισθός και επιδόματα) όπως αυτές ισχύουν κάθε φορά με εξαίρεση μόνο τις έκτακτες παροχές λόγω γάμου, γεννήσεως, θανάτου, τέκνων και βαριάς αναπηρίας. Ο ασφαλισμένος θα πληρώνει το 6,67% και το Δημόσιο το 13,33%. Το ανώτατο όριο των ασφαλιστέων εισφορών ορίζεται στο 10πλάσιο του κατώτατου μισθού (5.840 ευρώ). Επιβάλλεται εισφορά και επί της πολλαπλής απασχόλησης, για την οποία ισχύει το ίδιο ανώτατο όριο.
Οι νέες συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων, όπως και όλων των υπολοίπων, χτίζονται με δύο μεταβλητές:
• Εθνική Σύνταξη στα 384 ευρώ για 20 και πλέον χρόνια ασφάλισης. Για όσους φεύγουν με 15-20 χρόνια η σύνταξη απομειώνεται κατά 2% κατ' έτος: με 19 χρόνια 376 ευρώ (-2%), με 18 χρόνια 368 ευρώ (-4%), με 17 χρόνια 361 ευρώ (-6%), με 16 χρόνια 353 ευρώ (-8%) και με 15ετία 345 ευρώ (-10%). Για ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω χορηγείται το πλήρες ποσό (384).
• Ανταποδοτική σύνταξη με βάση τις συντάξιμες αποδοχές από το 2002 και μέχρι τη συνταξιοδότηση (αποδοχές του ασφαλισμένου προσαυξανόμενες κατά την ετήσια μεταβολή μισθών από την Ελληνική Στατιστική Αρχή) επί των νέων ποσοστών αναπλήρωσης.
Τα κατώτατα όρια συντάξεων καταργούνται. Δεν καταβάλλεται προσωρινή σύνταξη στην περίπτωση ταυτόχρονης λήψης και άλλης. Αλλαγές έρχονται στα επιδόματα παιδιών και οικογενειακής παροχής. Στις μελλοντικές συντάξεις θα ενσωματώνονται αυτομάτως οι σχετικές πρόσθετες κρατήσεις, ενώ οι υπάλληλοι θα εισπράττουν αν το δικαιούνται τα επιδόματα που προβλέπονται από τις γενικές διατάξεις. Οριο ηλικίας στα 55 έρχεται για τις συντάξεις χηρείας. Αν ο επιζών σύζυγος είναι 52, θα παίρνει τη σύνταξη για 3 χρόνια, ακολούθως θα τη χάνει για να την ξαναπάρει διά βίου στα 67. Αν είναι μικρότερος, θα την παίρνει μόνο για 3 μόνο χρόνια.
Ειδική μέριμνα προβλέπεται για τους αναπήρους από 67% και άνω και για τις μητέρες ανηλίκων, που θα την παίρνουν μέχρι το παιδί να ενηλικιωθεί ή μέχρι να γίνει 24 αν σπουδάζει. Με αυστηρές προϋποθέσεις δικαιούται σύνταξη και ο διαζευγμένος σύζυγος. Η σύνταξη χηρείας απομειώνεται αν ο αποθανών και η σύζυγος είχαν διαφορά ηλικίας μεγαλύτερη της 10ετίας, αφαιρουμένου του γάμου.
Παράλληλη ασφάλιση
Σε περιπτώσεις παράλληλης ασφάλισης καταβάλλονται οι προβλεπόμενες εισφορές για κάθε δραστηριότητα και προσαύξηση του ανταποδοτικού μέρους της σύνταξης.
Ολοι οι συνταξιούχοι που εργάζονται θα παίρνουν το 60% των μεικτών συντάξεων που δικαιούνται. Αν δεν το δηλώσουν και «συλληφθούν» θα πληρώσουν (ή θα χάσουν από μελλοντική τους σύνταξη) το ποσό που θα έπρεπε να τους είχε παρακρατηθεί με ετήσιο επιτόκιο 4,56%. Το νομοσχέδιο ρυθμίζει επίσης θέματα για τις άγαμες θυγατέρες (αναστολή καταβολής μίας μόνο εκ των δύο συντάξεων αν εισπράττουν δύο), ενώ ενσωματώνει αντίστοιχη διάταξη με αυτήν που υπήρχε και στον νόμο 3863 του 2010, η οποία προβλέπει από το 2017 υποχρεωτική αναλογιστική μελέτη ανά 3ετία από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή. Τις μελέτες θα επικυρώνει η Επιτροπή Οικονομικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης με αντικείμενο τη συνεχή παρακολούθηση της εξέλιξης της εθνικής συνταξιοδοτικής δαπάνης. Επίσης προβλέπεται πως «με ειδικό νόμο ανακαθορίζονται οι συντάξεις με στόχο τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος». Επίσης «το ύψος των δαπανών για εθνική, αναλογική και επικουρική σύνταξη, προβαλλόμενο έως το έτος 2060, δεν πρέπει να υπερβαίνει το περιθώριο αύξησης των 2,5 ποσοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ, με έτος αναφοράς το 2009».
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, το υφιστάμενο σύστημα κοινωνικής προστασίας είναι άναρχο, κοινωνικά άδικο, αναποτελεσματικό και μη βιώσιμο. Ως δύο θεμελιώδεις αρχές της μεταρρύθμισης αναφέρονται «η ισονομία και η κοινωνική δικαιοσύνη: Ισονομία, καθώς για πρώτη φορά θεσπίζονται όμοιοι κανόνες για όλους. Κοινωνική δικαιοσύνη, επειδή με τον νέο θεσμό της εθνικής σύνταξης επιτυγχάνεται αναδιανομή, αμβλύνονται οι κοινωνικές ανισότητες και εξασφαλίζεται επαρκής σύνταξη και για τις επισφαλείς κοινωνικά ομάδες».
